همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در روز جهانی پیشگیری از خودکشی، مقامات و سازمان‌های مراقبت‌های بهداشتی از نهادهای حاکمیتی، سیاست‌گذاران، جوامع محلی، خانواده‌ها و افراد غیرنظامی می‌خواهند که در این باره آگاهی‌بخش باشند و در انجام اقدامات حمایتی مشارکت کنند؛ به‌گونه‌ای که همچون چراغی مسیر درست را به افراد جامعه نشان دهند و به کسانی که وسوسه خودکشی دارند یا اقدام به این عمل کرده‌اند، امید دهند و یاری‌رسان باشند. به مناسبت روز پیشگیری از خودکشی با دکتر امیرحسین جلالی ندوشن، روانپزشک گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
اقدامات مؤثر برای پیشگیری از خودکشی
این روانپزشک با اشاره به اینکه «ایجاد امید از طریق اقدام» موضوع سه سالانه روز جهانی پیشگیری از خودکشی از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ است، توضیح می‌دهد: این موضوع به عنوان یک فراخوان قدرتمند برای اقدام و یادآوری است که جایگزینی برای خودکشی وجود دارد. درواقع یعنی از طریق اقدامات مؤثر و به‌موقع می‌توانیم امید را تشویق و پیشگیری را تقویت کنیم.
وی با تاکید بر این نکته که پیشگیری از خودکشی یک اولویت برای ارتقای بهداشت عمومی است، می‌افزاید: با ایجاد امید از طریق عمل می‌توانیم به افرادی که افکار خودکشی را تجربه می‌کنند، سیگنال و پیام لازم را بدهیم که امید وجود دارد. ضمن آنکه همه اطرافیان از جمله خود ما به آنها اهمیت می‌دهیم و می‌خواهیم از آنها حمایت کنیم. و مهم نیست که اقدامات ما تا چه اندازه بزرگ یا کوچک خواهند بود و آنچه اهمیت دارد نتیجه عمل ماست که آن هم ایجاد امید به زندگی در افرادی است که فکر خودکشی را در سر می‌پرورانند.
اهمیت پیشگیری از خودکشی | عوامل مؤثر در کاهش خودکشی را بشناسید
دکتر ندوشن با بیان اینکه هر اقدام به خودکشی عمیقاً افراد بسیار زیادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌گوید: خودکشی یک مشکل عمده بهداشت عمومی با پیامدهای اجتماعی، عاطفی و اقتصادی گسترده است و تخمین زده می‌شود که سالانه بیش از ۷۰۰ هزار خودکشی در سراسر جهان رخ می‌دهد. ایران کشوری با میراث فرهنگی غنی و جمعیتی که به سرعت در حال رشد است، از این واقعیت ناراحت‌کننده مستثنا نیست.
این روانپزشک با اشاره به اینکه درک مقیاس و شیوع خودکشی در ایران بسیار مهم است، می‌گوید: به ازای هر خودکشی کامل، اقدام به خودکشی زیادی هم صورت می‌گیرد که این آمار نگران‌کننده است و نیاز فوری به تلاش‌های پیشگیری از خودکشی در داخل کشور را نشان می‌دهد. در واقع مهم و حساس بودن مشکل، توجه فوری را می‌طلبد، چون هر زندگی از دست رفته بر اثر خودکشی اعضای خانواده غمگین، جوامع متلاشی شده و بار عاطفی قابل توجهی را بر جامعه به عنوان یک کل به جا می‌گذارد.
دکتر جلالی ندوشن می‌گوید: یکی دیگر از دلایل اهمیت پیشگیری از خودکشی در ایران تأثیر عوامل اجتماعی-فرهنگی است. ایران نیز مانند بسیاری از کشورها با مجموعه‌ای از عوامل که در گرایش به خودکشی نقش دارند، مواجه است. این عوامل شامل پریشانی اقتصادی، بیکاری، سوء مصرف مواد و انگ زدن به اختلالات سلامت روان است. برای مثال، نقش‌های جنسیتی سنتی ممکن است به دلیل باورهای کلیشه‌ای مانند اینکه «مرد مشکلات خود را با کسی در میان نمی‌گذارد و غمش را به کسی نمی‌گوید.» و... مانع از کمک گرفتن مردان برای پریشانی عاطفی خود خواهد شد. پرداختن به این موانع اجتماعی-فرهنگی و ایجاد محیط حمایتی برای کسانی که با افکار خودکشی دست و پنجه نرم می‌کنند، برای کاهش میزان کلی خودکشی در ایران ضروری است.
تلاش جهانی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار | اهمیت سلامت روان و رفاه
به گفته این روانپزشک، پیشگیری از خودکشی برای تقویت توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی در ایران حیاتی است. از دست دادن افراد جوان و مولد به دلیل خودکشی به میزان قابل توجهی پتانسیل پیشرفت کشور را مختل می‌کند. هر زندگی که به طرز غم انگیزی کوتاه می‌شود نشان دهنده از دست رفتن سرمایه‌های انسانی ارزشمند است. با سرمایه‌گذاری در برنامه‌های پیشگیری از خودکشی، ایران می‌تواند نیروی کار ماهر را حفظ کند و نوآوری را ارتقا بخشد که هر دو برای رشد و توسعه اقتصادی بسیار مهم هستند. علاوه بر این، تقویت سلامت روان و رفاه در میان جمعیت منجر به ایجاد جامعه‌ای انعطاف‌پذیرتر می‌شود که قادر به مقابله با چالش‌های آینده خواهد بود.
دکتر جلالی ندوشن با بیان اینکه پیشگیری از خودکشی در ایران با تلاش‌های جهانی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) همسو است، می‌افزاید: اهداف توسعه پایدار به طور خاص بر اهمیت سلامت روان و رفاه تأکید می‌کند و هدفی را برای کاهش میزان خودکشی در سراسر جهان تعیین می‌کند.
وی در ادامه بیان می‌کند: با اجرای راهبردهایی که به علل زمینه‌ای خودکشی مانند فقر و نابرابری اجتماعی رسیدگی می‌کند، ایران می‌تواند به طور فعال در دستیابی به این هدف کمک کند. بنابراین، پیشگیری از خودکشی می‌تواند به عنوان گامی ضروری در جهت بهبود رفاه کلی، کاهش نابرابری‌های اجتماعی و ایجاد جامعه‌ای عادلانه تلقی شود.
به گفته این روانپزشک، اهمیت پیشگیری از خودکشی در ایران چند وجهی است و نیاز به اقدام فوری دارد. ایران با سرمایه‌گذاری در برنامه‌های پیشگیری از خودکشی، فرصتی برای نجات جان انسان‌ها، ارتقای رفاه جامعه و پرورش کشوری مرفه دارد. به این ترتیب زمان آن رسیده است تا کشور ما سلامت روان را در اولویت قرار دهد، آگاهی را ارتقا بخشد و محیطی حمایتی برای مبارزه با این نگرانی جدی بهداشت عمومی ایجاد کند.