همشهری آنلاین-الهام صالح: در همه این شهرها هم راجع به فضانوردی سخنرانی می‌کند. الکساندروف در منطقه ما و در فرهنگسرای رازی، مطالبی را درباره فضانوردی بیان کرد. «سیروس برزو» پژوهشگر تاریخ فضانوردی نیز همراه او بود و صحبت‌هایش را به فارسی ترجمه می‌کرد. در پایان این برنامه، موزه «انسان و فضا» در بوستان رازی افتتاح شد. این موزه، دربرگیرنده هدایای فضانوردان و اسنادی درباره فن‌آوری فضایی است که آنها را «سیروس برزو» جمع‌آوری کرده است.
فضانوردان، سفیران فرهنگی هستند
«سیروس برزو»؛ محقق و پژوهشگر تاریخ فضانوردی گفت: «امروز در دنیا کمتر کسی است که درباره اهمیت فضانوردی شک داشته باشد. منشأ بسیاری از وسایلی که در خانه‌ها استفاده می‌کنیم، در علوم فضایی است. وسایلی مثل لپ تاپ، تبلت و گوشی‌های تلفن همراه ریشه در فضانوردی دارد. برای پرتاب یک گرم بار به فضا حدود ۱۰ هزار دلار هزینه می‌شود. طبیعی است که هرچه بار سبک‌تر و عمر طولانی‌تری داشته باشد، پرتاب آن مقرون به صرفه‌تر است. فن‌آوری که در خدمت ساخت ابزار فضایی بود، امروز در دست من و شما قرار دارد. نخستین بار «گئورگی گرچکو» را به ایران دعوت کردیم که در محافل علمی مثل توپ صدا کرد. او جزو ۳ ـ ۴ چهره اول فن‌آوری فضایی بود. راه که باز شد، اصفهانی‌ها و دامغانی‌ها هم در زمینه دعوت از فضانوردان برنامه‌ریزی کردند. هر کدام از این فضانوردان که به ایران آمدند به یک سفیر فرهنگی در جامعه خودشان تبدیل شدند. برای این افراد جذابیت دارد که جوانان ایرانی به فضانوردی علاقه‌مند هستند. حضور آقای الکساندروف هم به خاطر بیماری قلبی‌اش تا لحظه آخر قطعی نبود، به همین دلیل هم آن را رسانه‌ای نکردیم. پدر و مادر الکساندروف هم به طراحی سیستم‌های موشکی می‌پرداختند و به قول الکساندروف، او قبل از تولد با سفینه‌های فضایی ارتباط داشته است.»
۲ بار به فضا رفته‌ام
الکساندروف سخنانش را با گفتن این عبارت شروع کرد: «سلام علیکم.» او صحبت‌هایش را این‌طور ادامه داد: «خوشحالم از اینکه برای افتتاحیه موزه انسان و فضا دعوت شده‌ام. من ۲ بار به فضا رفته‌ام و طی این ۲ بار ۳۱۰ شبانه‌روز در مدار زمین بودم. در سال ۱۹۴۳ در مسکو به دنیا آمدم و تا این لحظه همه عمرم را با تکنیک‌های فضایی طی کردم. در دانشگاه فنی فضایی مسکو درس خواندم. بعد از آن در یک مؤسسه منحصربه‌فرد شروع به فعالیت کردم که کارشان طراحی و ساخت سیستم‌های فضایی بود. سپس شروع کردم به طراحی و ساخت دستگاه‌های شبیه‌ساز که فضانوردان در آنها می‌توانستند قبل از پرواز آموزش ببینند. من را برای کار در مرکز هدایت پرواز انتخاب کردند و سرپرستی گروه کنترل در ایستگاه‌های فضایی را بر عهده گرفتم. برای پرتاب به فضا داوطلب شدم. خیلی خوب توانستم آزمایشات پزشکی را بگذرانم و برای تمرین انتخاب شدم. از زمانی که انتخاب شدیم تا زمانی که پرواز کردم، ۱۸ سال طول کشید. نخستین پرواز من در سال ۱۹۸۳ صورت گرفت و بیش از ۱۵۰ شبانه‌روز به طول انجامید. در این مدت مجبور شدم برای تعمیر باتری‌های خورشیدی، ۲ بار در فضا راهپیمایی کنم. در حال حاضر اگرچه به فضا نمی‌روم، اما در سازمانی که طراحی و ساخت سفینه‌های فضایی را بر عهده دارد، مشاور رئیس هستم و در دانشگاهی که خودم در آن درس خواندم، تدریس می‌کنم. امروزه همه کشورهای متمدن در زمینه فن‌آوری فضایی تلاش می‌کنند. به ایران تبریک می‌گویم که توانسته در این زمینه قدم بردارد و برای ایرانی‌ها آرزوی موفقیت و سلامتی دارم.»
فضانورد روس در گفت‌وگو با همشهری محله :
حس فضانوردی قابل توصیف نیست
«الکساندر الکساندروف»، قطعاً برای همه آنهایی که به فضانوردی علاقه‌ای ندارند، نامی ناآشناست. اما علاقه‌مندان به فضانوردی می‌دانند که او نخستین پرواز خود را در سال ۱۹۸۳ انجام داد. این فضانورد روس که هفته گذشته، ساعت‌ها مهمان فرهنگسرای رازی بود، گفت‌وگویی اختصاصی با همشهری محله داشت.
چندمین بار است که به ایران سفر می‌کنید و چرا شهرهای تهران، تبریز و اصفهان را برای بازدید انتخاب کرده‌اید؟
نخستین بار است که به ایران سفر می‌کنم. قبل از سفر به ایران از دوستم برزو خواستم تا شهرهایی را که برای بازدید جذاب هستند به من معرفی کند. این شهرها را برزو بر اساس جذابیتی که دارند، انتخاب کرده است.
از موزه «انسان و فضا» بازدید کردید. نظرتان درباره این موزه چیست و فکر می‌کنید چقدر می‌تواند فعالیت‌های فضانوردان را به مردم عادی منتقل کند؟
برای راه‌اندازی این موزه از جان و دل مایه گذاشته شده است و من فکر می‌کنم این موزه، تصویری واقعی از فضانوردان را به مردم نشان می‌دهد. به نظرم رسانه‌ها باید در این زمینه اطلاع‌رسانی کنند تا مردم بتوانند از این موزه بازدید داشته باشند.
در مدت کوتاهی که در ایران هستید، درباره مردم ایران چه فکر می‌کنید؟
در این مدت کوتاه، مردم ایران را بسیار مهربان دیدم و با اینکه مدت کمی است در ایران هستم، اما با مردم ایران احساس صمیمیت می‌کنم.
یک فضانورد در فضا چه حسی دارد؟
یک فضانورد در طول پروازهای فضایی خود خاطرات زیادی دارد، اما حسی را که یک فضانورد دارد نمی‌توان تعریف کرد. لحظه‌ای که او توسط یک موشک عظیم به فضا پرتاب می‌شود و زمانی که در فضا حالت بی‌وزنی دارد، قابل توصیف نیست. چطور می‌توانم وضعیت ایستگاه فضایی و حرکت دیوار با فشار یک انگشت را توضیح بدهم؟ اینها قابل توضیح و توصیف نیست.
........................................................................................................
«بهنام خادم»؛ مدیر فرهنگی و هنری منطقه:
موزه انسان و فضا، انگیزه خوبی برای نوجوانان ایجاد می‌کند
«بهنام خادم»؛ مدیر فرهنگی و هنری منطقه در حاشیه مراسم به سوالات ما پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید.
راه‌اندازی موزه «انسان و فضا» در فرهنگسرای رازی چه ضرورتی داشت؟
در سال ۱۳۸۶ نخستین فضانورد؛ آقای «گئورگی گرچکو» را به فرهنگسرای ملل دعوت کردیم. آن موقع مدیریت فرهنگی و هنری منطقه یک را بر عهده داشتم. همان موقع هم جزو برنامه‌های کاری‌ام بود، بعد از مدت یک سال که این نمایشگاه در منطقه یک فعالیت کرد، آن را به‌صورت ادواری در مناطق دیگر هم برگزار کنیم. بنا به دلایلی این نمایشگاه برچیده شد. وقتی آقای برزو با من تماس گرفت و اظهار تمایل کرد که می‌خواهد این نمایشگاه را برگزار کند، من خیلی خوشحال شدم. فکر می‌کنم در منطقه ۱۱ که یکی از مناطق مرکزی و به نسبت محروم است، وظیفه ماست که چنین برنامه‌هایی را اجرا کنیم. قطعاً همه بچه‌ها نمی‌توانستند به منطقه یک بروند و از این نمایشگاه بازدید کنند. این بار این نمایشگاه کامل‌تر هم شده و فرصتی است که بتوانیم نوجوانان را با عرصه‌ها و علوم فضانوردی آشنا کنیم. من از بچگی به این علوم علاقه‌مند بودم و فکر می‌کنم که موزه انسان و فضا می‌تواند یک انگیزه خیلی خوب برای ساکنان محله و به‌ویژه نوجوانان ایجاد کند.
برای اطلاع‌رسانی افتتاح این موزه، قرار است چه برنامه‌هایی داشته باشید؟
در این زمینه چند برنامه داریم که یک بخش از آن تبلیغات محلی است. انعکاس خبر افتتاح این موزه در همشهری محله هم می‌تواند بخشی از این اطلاع‌رسانی به شمار برود.
برای ساکنان منطقه ۱۱ چه برنامه‌های ویژه‌ای خواهید داشت؟
در حال جمع‌آوری اطلاعات مدارس منطقه هستیم و قطعاً با این مدارس تماس خواهیم گرفت و از آنها برای بازدید از نمایشگاه دعوت خواهیم کرد. برای مدارس منطقه، تخفیف‌های ویژه‌ای قائل خواهیم شد که دانش‌آموزان بتوانند از این موزه بازدید کنند. دست دوستی و حمایت خودمان را هم به سوی معاونت اجتماعی شهرداری منطقه دراز می‌کنیم تا در تأمین وسیله ایاب و ذهاب مدارس به ما کمک کنند.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۱ در تاریخ ۱۳۹۳/۱۰/۰۳