شاید هم از این روست که یکى از سنت‌هاى شایسته، که در اسلام بسیار مورد توجه است صله ارحام و دید و بازدید اقوام و آشنایان است.
کلام وحی
خداوند ما را به صله ارحام بسیار سفارش کرده است. در سوره نساء مىخوانیم : از قطع رابطه با خویشاوندان بهراسید، زیرا که خداوند رقیب (و مراقب) شماست. همچنین در سوره رعد آیات21 و22 آمده است: عاقلان کسانى هستند که آنچه خداوند متعال امر به پیوند با آن کرده مانند صله رحم و دوستى پدر و مادر و محبت اهل ایمان، اطاعت مىکنند و از خدا مىترسند و به سختى هنگام حساب مىاندیشند، اینها در عاقبت جایگاهى نیکو دارند.
البته در آیات دیگری از کلام وحی نیز ارتباط با خویشان و دیدارشان مورد سفارش و تأکید قرار گرفته و قاطع رحم را ملعون و از رحمت الهى دور شمرده است.
کلام و سنت معصومان(ع)
از آیات و روایات در می‌یابیم که صله ارحام واجب است و قطع آن از گناهان بزرگ شمرده مىشود. امام سجاد(ع) فرمود: از همنشینى با کسى که از خویشانش بریده است بپرهیز.
همچنین امام باقر(ع) مىفرماید: رسول خدا(ص) فرمود: به حاضران و غایبان امتم و کسانى که هنوز به دنیا نیامدهاند تا روز قیامت، سفارش مىکنم به خویشان خود بپیوندند، هرچند میان ایشان به اندازه یک سال راه رفتن فاصله باشد. همانا صله ارحام از امورى است که خداى متعال آن را بخشى از دین قرار داده است.
از امام صادق(ع) چنین نقل شده است: مردى از قبیله «خثعم» خدمت رسول خدا(ص) رسید و عرض کرد: برترین چیز در اسلام چیست؟ فرمود: ایمان به خداوند. پرسید: بعد از آن چیست؟ پاسخ داد: صله رحم. عرض کرد: بعد از آن چیست؟ فرمود: امر به معروف و نهى از منکر.
برقرارى پیوند
در اسلام براى چیزهایى که سبب پیوند با خویشان مىگردد، حد خاصى تعیین نشده؛ بلکه به فهم عمومى بستگى دارد. در عادات و سنت‌هاى مردم نزدیک یا دور بودن بستگان تفاوت دارد. ممکن است عملى نسبت به یکى از نزدیکان پیوند به شمار آید، اما نسبت به دیگرى که نزدیکتر است، قطع رابطه باشد.
پیامبر گرامى اسلام(ص) مىفرماید: «پیوند با خویشان را حفظ کنید، هرچند با سلام کردن باشد.» کمترین چیزى که به وسیله آن این پیوند بر قرار مىشود، رفت و آمد و سلام کردن است. اما در بعضى از موارد اکتفا به این مقدار کافى نیست؛ براى مثال اگر یکى از اقوام فقیر باشد و دیگرى ثروتمند، صله رحم به وسیله کمکهاى مالى و دست‌گیری از آنها تحقق مىیابد و اگر هیچ توجهى به مشکلات اقوام نداشته باشد؛ قطع رحم کرده است. در نتیجه تحقق صله رحم به اوضاع و احوال و موقعیت و زمان بستگى دارد.
هدیه دادن، دلجویى کردن، دید و باز دید، خود‌دارى از آزار، تمسخر و تحقیر نکردن، عیادت هنگام بیمارى، شرکت در مجالس شادى و غم، پذیرفتن دعوت در اعیاد و میهمانی‌ها و هر کارى که سبب مىشود مردم بگویند اینان ارتباط خانوادگى شایستهاى دارند، سبب تحقق صله رحم است و قهر کردن، جواب سلام ندادن، ترش‌رویى، شرکت نکردن در محافل، کمک نکردن در گرفتاری‌ها، گلههاى نا‌به‌جا و امثال آن به قطع رحم و گسستن پیوند مىانجامد.
برترین چیزى که این پیوند را نگه مىدارد، خود‌دارى از آزار در گفتار و کردار نسبت به بستگان است. صله رحم مرگ را به تاخیر مىاندازد و محبوبیت بوجود مىآورد. چنانچه بعضى از اقوام قطع رابطه کنند، باز هم جدا شدن و قطع ارتباط با آنها جایز نیست. امیرمومنان(ع) مىفرماید: با ارحام ارتباط داشته باشید، هرچند آنها از شما بریده باشند.
آثار صله رحم
پیامبر گرامى اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) براى صله رحم آثار و فواید بسیار ذکر کردهاند. بخشى از آن عبارت است از: محبوبیت نزد خداوند و بهرهمند شدن از پشتیبانى خداوند، افزایش روزى و برطرف شدن فقر و بیچارگى، طول عمر و نجات از مرگ‌هاى ناهنجار، آباد شدن شهرها، آسان شدن حساب در قیامت و پاک شدن از گناه، محبوبیت در خانواده و... .
پیامبر گرامى اسلام(ص) فرمود: هر کس براى من یک چیز را ضمانت کند من براى او چهار چیز را ضمانت خواهم کرد. او ضمانت کند صله رحم انجام دهد، من ضمانت می‌کنم خداوند او را دوست دارد؛ روزىاش را توسعه دهد؛ عمرش را طولانى سازد و او را در بهشتى که وعده داده وارد کند.
همشهری جمعه