اسکار وایلد در «تصویر دوریان گری» می‌نویسد: «آدم‌ها وقتی شادند حالشان خوب است اما وقتی خوبیم الزاماً شاد نیستیم». بر همین اساس دو کتاب انگیزشی درباره شادکامی که به تازگی منتشر شده را مرور می‌کنیم. کتاب «بر فراز اورست» هم روزنوشتی درباره استقامت و اراده و پیروزی است.

همشهری آنلاین- گروه فرهنگی: موسسه دیدگاه کاوش و سازندگی(دُکسا) دو کتاب در زمینه شادمانی و روانشاسی شادکامی با عناوین «روانشناسی کاربردی شادکامی» و «فلسفه شادکامی» منتشر کرده است که هر دو به مقوله‌های انگیزشی شادکامی می‌پردازد. همچنین انتشارات اطلس پیدایش کتاب «بر فراز اورست» را به چاپ رسانده است. این کتاب درباره کوهنوردی است که به دلیل یخزدگی دو پایش را از دست داد اما بعدها در مسابقات پارالمپیک قهرمان شد. مروری کوتاه بر این سه کتاب می‌کنیم.

راه و چاره شادکامی چیست؟

از جمله پرسش‌های انسان مدرن این است که چگونه زندگی ارزش زیستن داشته باشد؟ کتاب «روانشناسی کاربردی شادکامی» نوشته «راسل گریگر» در این باره بحث می‌کند که مقبول‌ترین پاسخ به این پرسش آن است که «زیستنی که در راه شکوفایی انسان باشد، بالاترین رضایت و سرور را برای انسان به همراه دارد و بنابراین مقارن با «به زیستی» است.

هر چند چنین پاسخی پذیرفتنی است اما در دل خود پرسش‌های فراوانی را به همراه دارد. منظور از مفاهیم «رضایت»، «شادکامی»، «به‌زیستی»، «سرور» و «شکوفایی» چیست؟ به این موارد در کتاب با تفضیل اشاره شده است و اینکه به چه میزان تحقق این مفاهیم به شرایط درونی فرد ربط دارد و به چه میزان وابسته به روابط میان فردی و شرایط اجتماعی است. کتاب همچنین به این موضوع می‌پردازد که آیا پاسخ‌هایی که در دهه‌های گذشته به این پرسش‌ها داده می‌شد، برای انسان امروزی که ساعاتی از زندگی‌اش را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سیر می‌کند، به همان شکل گذشته صادق است و چگونه باید پاسخ‌های گذشته را به روز کرد؟ کتاب «روانشناسی کاربردی شادکامی» با عنوان فرعی «روشی مبتنی بر رفتار شناختی برای شادکامی در زندگی روزمره» با ترجمه ترو حسینی و با ویراستاری علمی هادی صمدی در ۳۷۰ صفحه و به قیمت ۳۰۰ هزار تومان پاییز امسال (۱۴۰۲) از سوی موسسه دیدگاه کاوش و سازندگی(دُکسا) منتشر شده است.

فلسفه شادکامی

پژوهش‌های نوظهور در زمینه شادی -در حوزه روان‌شناسی، اقتصاد و سیاست‌عمومی- پرسش‌های فلسفی دیرینه در این حیطه را دوباره یادآوری می‌کند و جان تازه به آنها می‌بخشد. پرسش‌هایی نظیر اینکه شادی چیست؟ آیا به راستی می‌توان آن را اندازه‌گیری یا دنبال کرد؛ رابطه آن با اخلاق چیست؟

«لورین ال. بسر» در کتاب «فلسفه شادکامی» با تحلیل این پژوهش‌ها از منظر فلسفی و در هم آمیختن نتایج مشارکت سایر حوزه‌ها در این حیطه، به درکی عمیق و منسجم از شادی دست یافته که در عین حال برای افراد غیر متخصص نیز قابل فهم است. «فلسفه شادکامی» نخستین کتابی است که به طور کامل موضوعات نظری بنیادینِ مطرح در همه مناقشات مهم معاصر در مورد شادی را بررسی می‌کند. بِسر، استاد فلسفه در کالج میدلبری است. او مقالات بسیاری در زمینه روان‌شناسی اخلاق، به‌زیستی و اخلاق فضیلت محور، منتشر کرده است. وی همچنین نویسنده «اخلاق سعادتمندانه: فلسفه و روان‌شناسی خوب زیستن» (۲۰۱۴) و ویراستار «راهنمای اخلاق فضیلت محور راتلج» (۲۰۱۵) است.

کتاب «فلسفه شادکامی» نوشته «لورین ال. بسر» که در واقع همان‌طور که روی جلد کتاب هم قید شده «مقدمه‌ای میان‌رشته‌ای» است با ترجمه پروانه یوسفی، در شمارگان هزار نسخه و با قیمت ۳۵۰ هزار تومان در ۴۵۴ صفحه، هفته جاری از سوی موسسه دیدگاه کاوش و سازندگی(دُکسا) منتشر شده است.

مردی که بدون پا به اورست صعود کرد

مارک انگلس (MARK INGILS) در سال ۱۹۸۲ کوشید به بلندترین قله کوه نیوزلند صعود کند. برف و بوران اور ا مجبور کرد که بیش از ۱۳ روز را در پناه شکافی یخی بگذراند و پس از نجات معجزه آسا، هر دو پایش را به دلیل یخ‌زدگی از دست داد. از آن پس مارک خود را مقطوع العضو می‌شناسد؛ اما با وجود این، از خواسته‌هایش دست نمی‌کشد. کارهایی که پس از معلولیتش انجام می‌دهد، کارهایی است که انجام حتی یکی از آنها برای افراد عادی ممکن است جز آرزو و رویا نباشد: با لوله‌هایی فلزی که حالا حکم پاهایش را دارند، ادامه تحصیل می‌دهد و در رشته بیوشیمی فارغ التحصیل می‌شود. به طور جدی به ورزش اسکی می‌پردازد. در مسابقات پارالمپیک موفق به کسب مدال نقره می‌شود و دوباره به همان کوهی می‌رود که پاهایش را از او گرفته و این بار موفق می‌شود قله کوه را زیر پاهایش حس کند و نهایتاً در سال ۲۰۰۶ بر فراز بلدترین قله جهان، یعنی اورست می‌ایستد؛ آن هم در حالی که دیگر پایی برای یخ‌زدن و قطع شدن ندارد!

کتاب «بر فراز اورست» روزنوشت او در مسیر فتح اورست است و داستانی از ایستادگی، صبوری، عزت نفس و عبور از موانعی است که هم از نظر فیزیکی و هم از نظر روانی غیر ممکن به نظر می‌رسند. نویسنده شرح جزئیات وقایع را با چاشنی طنز همراه کرده تا ضمن آموزندگی و سرگرم کنندگی، مشوق و برانگیزاننده باشد. کتاب «برفراز اورست» (روزنوشت‌های مردی که از پا درنیامد) نوشته مارک انگلس با برگردان عاطفه مشهدی در ۲۶۴ صفحه مصور، به قیمت ۷۰ هزار تومان به تازگی از سوی انتشارات اطلس پیدایش منتشر شده است.