بی‌توجهی به راه‌های ابتلا به این بیماری و چگونگی درمان آن و خساراتی جبران‌ناپذیر و گاه مرگ بیمار را به همراه داشته است. از این‌رو ضروری است به حقایق دهگانه ذیل توجه داشته باشیم.
حقیقت اول
مالاریا، بیماری‌ای است که اختصاص به سن خاصی ندارد و می‌تواند انسان را در تمام طول عمر مبتلا کند. عامل آن، انگلی به نام «پلاسمودیوم» است که گونه‌های مختلفی دارد. این انگل می‌تواند از طریق نیش‌زدن پشه آلوده از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. اگر درمان صحیحی اعمال نشود مالاریا می‌تواند سبب مرگ فرد مبتلا شود.
حقیقت دوم
در حدود 40درصد جمعیت جهان که بیشتر در فقیرترین کشورها زندگی می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به مالاریا قرار دارند. از این2.5 میلیارد نفر در معرض خطر، بیش از 500میلیون نفر هر سال مبتلا به بیماری حاد مالاریا شده و بیش از یک میلیون نفر هم به علت عوارض این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.
حقیقت سوم
یک مورد از هر 5مورد مرگ (20درصد ) تمام موارد مرگ کودکان در آفریقا به‌علت مالاریا است. تخمین زده می‌شود که هر کودک آفریقایی به‌طور میانگین بین 6/1 تا 4/5دوره تب مالاریا را در هر سال تحمل می‌کند. در قاره سیاه، هر 30ثانیه یک کودک به دلیل ابتلا به مالاریا جان خود را از دست می‌دهد.
حقیقت چهارم
تشخیص زود‌هنگام و درمان مناسب، 2عامل اساسی برای کنترل مالاریا هستند. درمان به‌موقع و مؤثر مالاریا می‌تواند دوره عفونت را کوتاه کرده و از ابتلا به عوارض بعدی و مرگ پیشگیری کند. دسترسی به درمان مناسب، نه‌تنها باعث می‌شود که بیماری به نحو مؤثرتری کنترل شود بلکه این حق اساسی تمام ساکنین مناطق در معرض خطر است که به درمان دسترسی داشته باشند.
حقیقت پنجم
استفاده نامناسب از داروهای ضد‌مالاریا در قرن گذشته، منجر به گسترش انگل مالاریای مقاوم به دارو شده است. یکی از این داروها، داروی کلروکین است که با مقاوم‌شدن انگل مالاریا به آن، موارد بیماری و مرگ فراوانی رخ داده است. در دهه گذشته، یک گروه جدید از داروهای ضد‌مالاریا عرضه شده‌اند مانند آرتمیسینین (artemisinin) که با استفاده از چند دارو ساخته شده‌اند و امیدواری تازه‌ای را برای جنگ علیه مالاریا سبب شده‌اند.
حقیقت ششم
به‌طور مشخص مهم‌ترین هدف در کنترل ناقلین مالاریا، هم کاهش تعداد موارد آلوده‌شدن به انگل مالاریا و هم کاهش موارد بیماری مالاریا است. این هدف، با کنترل پشه واجد انگل مالاریا و به‌دنبال آن کاهش یا حذف موارد انتقال مالاریا به دست می‌آید.
حقیقت هفتم
در مناطق آلوده، استفاده از توری‌های پشه‌بند از جنس مرغوب و پایدار، برای گروه‌های جمعیتی‌ای که بیشتر در معرض خطر هستند مانند کودکان و خانم‌های باردار، بسیار مفید و محافظت‌کننده است. این پشه بند‌ها سبب حفاظت فردی می‌شوند. بیش از 80درصد مردم ساکن در مناطق آلوده زیر این پشه‌بند‌ها می‌خوابند و اگر جنس پوششی آنها مرغوب باشد برای حداقل چند سال می‌شود از آنها استفاده کرد.
حقیقت هشتم
سم‌پاشی مناطق آلوده برای از بین‌بردن پشه‌های ناقل، کارآمد‌ترین راه برای کاهش سریع شیوع و فراوانی پشه‌هاست. نتیجه واقعی هنگامی به دست می‌آید که حداقل 80درصد مراکز آلوده به پشه، سم پاشی شده باشند. بسته به نوع سم حشره‌کش مورد استفاده و جنس سطوحی که روی آنها سم پاشیده شده است، این سم‌پاشی برای 3 تا 6 ماه اثر خود را باقی می‌گذارد(سم ددت دوره طولانی تری پایدار باقی می‌ماند؛ در برخی موارد تا 12ماه).
حقیقت نهم
خانم‌های باردار نه‌تنها در معرض خطر بالای مرگ ناشی از عوارض مالاریای حاد هستند بلکه سقط خود‌به‌خودی، زایمان پیش از موعد یا به‌دنیا‌آوردن نوزاد مرده نیز آنها را تهدید می‌کند. مالاریا همچنین یک عامل ایجاد کم‌خونی حاد مادرزادی بوده ودر بعضی موارد باعث به‌دنیا‌آمدن حدود یک‌سوم نوزادان کم‌وزن است. تخمین زده می‌شود که در هر سال در قاره آفریقا، ابتلا به مالاریا مرگ 10هزار خانم باردار و بیش از 200هزار نوزاد را سبب می‌شود.
حقیقت دهم
مالاریا در کشورهایی که شیوع دارد، علت از‌دست‌رفتن 1.3 درصد رشد اقتصادی در هر سال است. این بیماری، خانواده‌هایی را که نمی‌توانند به درمان مناسب دسترسی پیدا کنند یا دسترسی آنها به امکانات بهداشتی- درمانی محدود و اندک است، در مسیر سراشیبی فقر، انزوا و گوشه‌گیری قرار می‌دهد. همچنین مالاریا منجر به صدماتی مانند افزایش فقر و صدمه به یادگیری می‌شود که در تمام طول عمر فرد باقی می‌ماند. این بیماری به تمرکز و توجه در مدرسه و محل کار آسیب می‌زند. به هر حال بیماری مالاریا قابل پیشگیری و درمان است.
WHO.INT
*کارشناس ارشد خون‌شناسی و بانک خون