همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی: محدوده اطراف میدان راه‌آهن تا اواخر دوره قاجار مملو از باغ‌های معروفی بود که روایت‌های مختلفی درباره آنها نقل شده است. مثل باغ مختارالسلطنه که با گذشت زمان به پارک مختاری تبدیل شد یا باغ‌های اطراف آن که کوچه‌های تنگ و باریک جای آنها را گرفته‌اند. کوچه دلبخواه در دل همین باغ‌ها ایجاد شد و تاریخچه جالبی دارد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
نام کوچه دلبخواه به واسطه نام عجیبی که در دوره قاجار چندان نامتعارف نبود بر سر زبان‌ها افتاد. نصرالله حدادی، تهران‌شناس می‌گوید: «جعفر شهری، محقق و تهران‌شناس معاصر، در کتاب شکر تلخ نکته جالبی را درباره یکی از کوچه‌های قدیمی تهران نقل می‌کند که به دوره قاجار برمی‌گردد. او کوچه‌ای را در محدوده محله پامنار معرفی کرده که تاریخچه جالبی دارد. ظاهراً یکی از نظامیان قاجار که درجه یاوری داشته وسط یکی از کوچه‌های نزدیک به عولاجان، خانه ناهمگونی می‌سازد و مردم که از نظامیان قاجار دل خوشی نداشتند برای طعنه زدن به این ماجرا اسم «یه وری» را برای این کوچه انتخاب می‌کنند.»
حدادی داستان کوچه «یه وری» را پیش‌مقدمه‌ای برای آگاهی از وجه تسمیه کوچه دلبخواه می‌داند و می‌گوید: «کوچه دلبخواه هم حکایت مشابهی دارد و از آنجا که مردم برای ساخت خانه در زمین‌های رایگان این محدوده هیچ محدودیتی قائل نبودند و به دلخواه‌شان عمل می‌کردند نام دلبخواه برای سال‌های طولانی روی این کوچه ماند. باغ معزالسلطان حسابی (پدربزرگ دکتر محمود حسابی) در انتهای همین کوچه قرار داشته و باغ محمدکریم‌خان مختارالسطنه، رئیس اداره نظمیه تهران در دوره مظفرالدین‌شاه هم کمی آنطرف‌تر در خیابان مختاری بوده است. حالا دیگر از آن باغ‌های سرسبز و ساخت‌وسازهای نامتعارف هیچ نشانی باقی نمانده و تابلوی کوچه دلبخواه با گذشت زمان محو شده است. این کوچه در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به کوچه شهید جنابی تغییر نام داده و ایستگاه اتوبوس دلبخواه تنها یادگاری است که از دوره مظفرالدین‌شاه به جا مانده است.