تهران قدیم
-
تنبیه مکتبخانه ای در دوره قاجار | تصاویر
در این تصویر که متعلق به زمان قاجار است، تنبیه به شیوه‌ی چوب و فلک را می‌بینیم.
-
ببینید | این مرد با ذره‌بین دنبال دخترها و پسرهای مجرد است!
داستان ازدواج صدها زوج تهرانی در یکی از خانه‌های قدیمی محله نصرت یکی از قصه‌های شنیدنی تهران است.
-
ایستگاه ماشین دودی ثبت ملی شد + عکس و جزئیات
بنابر اعلام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ایستگاه ماشین دودی («گارماشین» که ترجمه فرانسوی ایستگاه است) در تهران، واقع در پارک کوثر (حدفاصل خیابان‌های خراسان و یزدی) ثبت ملی شد.
-
این خانه تاریخی را مارکوف و لرزاده ساختند
اودلاجان در دوره قاجار محله اعیان‌نشین تهران بود و بسیاری از رجال بانفوذ قاجاری خانه‌های باشکوه و مجللی در این محله ساختند. امین لشکر، وزیر گمرک‌خانه و رئیس خالصجات دوره ناصری که یکی از بانفوذترین رجال قاجار بود و مناصب مهم لشکری و کشوری داشت، عمارت باشکوهش را در ضلع شرقی میدان توپخانه قدیم بنا کرد.
-
راز قرینگی سردرهای قدیمی
در ایران باستان معماری خاصی به نام معماری پارسی وجود داشت که در آن از قرینه یا جفت‌سازی در بخشی از مکان مورد نظر، مثل کاخ‌ها و عبادت‌گاه‌ها و یا تالارها استفاده می‌شد.
-
نیکوکاری که بانی ازدواج صدها زوج جوان است
خیر محله نصرت کمک می‌کند تا جوان‌ها در پیچ و خم خودساخته ازدواج کردن‌های این روزها گرفتار نشوند.
-
پادکست
کوچه‌گرد ۱۲ | رسمی باستانی در تهران که قجرها درش را گل گرفتند
تهران شهری بود که تا اوایل پهلوی این رسم مانده از نیاکان را داشت؛ «نقاره‌زنی» یا «نوبت‌زنی». رسمی که در عهد کهن با طبیعت پیوند داشت و درود و بدرود خورشید بود. کوبیدن سازی که نشان از اهمیت طبیعت برای مردم داشت و همنشینی با آفتاب. البته با گذشت زمان در دوره‌های مختلف با مفهومی تازه نواخته شد.
-
کوچه گرد ۱۱ | جشن لنگ‌بندان در قهوه‌خانه‌ها و اعطای مقام استادی
به نظرم شایسته‌سالاری وقتی از بین رفت که «لنگ» تبدیل شد به پارچه‌ای بی‌ارزش که به درد پاک کردن می‌خورد، هرچه هم کهنه‌تر بهتر و آب‌گیرتر. اما در گذشته لنگ معنایی فراتر از این حرف‌ها داشت و لنگ‌بندان، یکی از آداب و رسوم مهم و پی و بنیاد شایسته‌سالاری بود.
-
پادکست
کوچه گرد ۱۰ | کسی که بناهای صفویه را کوبید و جایشان خیار کاشت!
صاحب عمارت زیبای مسعودیه در میدان بهارستان را می‌شناسید؟ همین بنا که گچ‌کاری‌ها و کاشی‌کارها و ارسی‌ها و دیگر اجزایش پیش چشم می‌خرامند و وادارت می‌کنند به ثبت کلی قاب زیبا. عادی و هنجار این است که گمان کنیم طبع صاحب این خانه نرم و نازک و خلقش ترد باشد... ولی همیشه همه چیز عادی و هنجار نیست.
-
آقازاده قاجاری استاد حسین یاحقی بود | صدای ویولن از کدام خانه قاجاری بلند می‌شد؟
خانه قاجاری مختارالسلطنه شهرتش را مدیون گونه‌های گیاهی متنوعی بود که رئیس نظمیه با وسواس بسیار در حیاط خانه کاشته بود.
-
چرا قراول‌ها هنگام اذان پیشفنگ می‌کردند؟
حدود دو قرن پیش در شهرهای ایران محل‌هایی وجود داشت به نام «قراول‌خانه» که محل تجمع افراد نظامی و وابسته به حکومت بود، نظامیانی که حفظ امنیت شهر بر عهده آنان بود.
-
حکایت مهاجرت اقوام به اطراف میدان راه‌آهن | زنجانی‌ها با نان و جگر آمدند!
ماجرای مهاجرت زنجانی‌ها به راه‌آهن هم در تاریخچه این محله قدیمی حک شده و قدیمی ها معتقدند حضور آنها موجب رونق گرفتن جگرکی‌های اطراف میدان راه‌آهن شده بود.
-
کوچه‌گرد ۹ | «بچه‌های خیاوان» اولین تهرونی‌ها با لهجه لاتی
قبلا به فاصله میدان شاه سابق یا همین میدان قیام تا چهارراه مولوی را خیابان اسماعیل بزاز می‌گفتند یـا بـه گویش اهالی «اسمال بزاز». جالب اینکه مردم محله خودشان را اهل «خیابون» می‌دانستند و می‌گفتند ما «بچه خیابون» هستیم.
-
شکل و شمایل خیابان تاریخی تهران ۷۳ سال قبل | تصاویر
محمود پاکزاد از اولین عکاسانی است که تاریخ خیابان‌های تهران را مصور و مستند کرده است، البته از جمله شهرهایی که پاکزاد برای عکاسی به آنها سفر کرده می‌توان به اصفهان، شیراز، تبریز، گرگان، اهواز،آبادان، خرمشهر، همدان، آذربایجان، قم، شهرهای شمالی ایران اشاره کرد.
-
ساختمانی که سبک زندگی و شکل محله راه‌آهن را تغییر داد
عمر کتابخانه‌های عمومی که برای مردم یک مرجع فرهنگی محسوب می‌شوند در پایتخت به یک قرن نمی‌رسد. در منطقه ۱۱ اولین کتابخانه عمومی در محدوده میدان راه‌آهن حدود نیم قرن پیش افتتاح شد.
-
پادکست/کوچه‌گرد/۸
کوچه‌گرد ۸ | تفنگ غنیمتی انگلیسی در بساط دستفروشان تهرانی
اگر گاهی شما هم تعجب می‌کنید از یکباره آمدن صدای ضبط شده وانتی که پشت هم تکرار می‌کند چه چیزی می‌خرد یا می‌فروشد، شاید برایتان جالب باشد بدانید این شغلی قدمت‌دار است و ریشه‌اش برمی‌گردد به تهران قدیم؛ دوره‌گردهایی که پیاده یا سوار الاغ رنگ به رنگ جنس می‌فروختند. حتی عتیقه‌جات غنیمتی.
-
پادکست
کوچه‌گرد ۷ | اولین کسانی که سبزی مقامات را پاک کردند
همه از چاپلوسی بدشان می‌آید اما یکی از رایج‌ترین روش‌های بده و بستان است در همه ادوار؛ چون خرجی از جیب نمی‌کنند، زبان مبارک را می‌چرخانند و چیزی به دست می‌آوند. این تملق‌گویان در ادوار مختلف به القاب متنوعی هم مزین شدند، از چای‌شیرین‌هایِ پاچه‌خارِ مجیزگوی زبان به مزد تا بادمجان دور قاب‌چین.
-
تصاویری جالب و کمتر دیده شده از یک قرن اتوبوسرانی در پایتخت | ارابه های تهران نوین
وقتی تهران در دوره قاجار در قامت پایتخت ظاهر شد و رفته‌رفته لباس یک شهر مدرن و امروزی را پوشید و از ۴ جهت توسعه یافت، عبورومرور دغدغه اصلی ساکنان این شهر شد.
-
امیر قلعه‌نویی و فرشاد پیوس اینجا متولد شدند!
فوتبالیست های معروفی مثل برادران فنونی زاده، امیر قلعه نویی، فرشاد پیوس و حمید استیلی در زمین پلیس کشف شدند و در تیم پلیس بازی کردند.
-
نخستین خانه‌های حصیری تهران کجا بود؟
اطراف میدان راه‌آهن از روزگار قدیم محل زندگی قشر کم‌درآمد و گاهی بی‌بضاعت بوده و حصیرآباد با هجوم این افراد به همین حوالی در دوره پهلوی اول شکل گرفت.
-
پادکست/کوچه‌گرد/۶
کوچه‌گرد۶؛ گم شدن در آغوش شهری که دوستش داریم
گاهی وقت پیاده‌روی خدا را شکر می‌کنم که در دوره بعد از ناصری به دنیا آمدم... چون قبل از این دوره، نه پرسه زدن به مفهوم امروز بود و نه راه درستی برای پیاده رفتن داشتیم.
-
تصاویر جالب و کمتر دیده شده از درشکه سواری در تهران قدیم | وقتی تهران زیر پای اسب ها بود
پای درشکه‌ها نخستین بار سال ۱۲۷۰به تهران باز شد و روزی مثل امروز، یعنی ۱۵آبان همان سال یک خط درشکه‌رانی از شرق تا غرب تهران آغاز به‌کار کرد.
-
فیلم | زندگی حوالی ایستگاه تاریخی
طهرانی‌ها تا سال‌های سال تصور نمی‌کردند همین حبه‌قند کوچکی که چایشان را شیرین می‌کند و همین چای لب‌سوزی که جرعه‌جرعه از کامشان پایین می‌رود مدت‌هاست چرخ‌های سنگین قطارهای خط آهن شمال-جنوب را می‌چرخاند.
-
پادکست/ کوچه‌گرد۵
کوچه‌گرد۵؛ پیشینه تهران بی‌آب و غم از دست رفتن خاک!
ساکنان اولیه روستای کوچکِ تهران در انتهای شمالی دشت ری و در دامنه کوه‌های البرز سرمست و مشروب از دره‌ها و قله‌های آبدار اطراف خود بودند و هیچ غم آب نداشتند تا وقتی که تهران اولین قدم‌ها را برای بزرگ شدن برداشت و شد کلان‌شهری که هیچ منبع آبی نه در دل خود آب داشت و نه در حاشیه‌اش.
-
آبجی‌نسا، بازی زنانه تهران قدیم | شوهر باید اعیون باشه، صاحب آب و نون باشه
آن‌طور که پژوهشگران روایت می‌کنند به کار بردن برخی اصطلاحات در بازی آبجی‌نسا نشان می‌دهد که این بازی در دوره پهلوی قوام پیدا کرده اما برخی متون قدیمی از علاقه دختران تهرانی دوره قاجار به این بازی نمایشی خبر داده‌اند.
-
کوچه‌گرد۴؛ کفن پوشان راه آب!
قدم‌ترها مقنی‌ها مقدس بودند و کفن‌پوش و داستان‌های زیادی گرد قنات بود. چون کاریز تنها راهی برای رسیدن به آب در لایه‌های زیرین زمین و مشروب و زنده شدن نبود، که برای خودش تقدسی داشت و معنایی اسطوره‌ای و چه قصه‌ها و افسانه‌ها که گردش نمی‌گشت.
-
مرتضی احمدی در این محله کاپیتان شد | آمریکایی‌ها اینجا راگبی بازی می‌کردند
زمین خاکی راه آهن در دوره پهلوی اول جولانگاه آمریکایی ها بود که برای کار به تهران آمده بودند اما این مکان آرام آرام به تسخیر بچه های محله راه آهن درآمد و به زمین فوتبال تبدیل شد.
-
پادکست/کوچه‌گرد/۳
کوچه‌گرد۳؛ مزار رهبر جنبش مشروطه کجاست؟
می‌دانید آرامگاه سیدمحمد طباطبایی از رهبران مشهور مشروطه کجاست؟ احتمالا خیلی از ما نمی‌دانیم این آرامگاه خانوادگی، مهجور و بی‌نام در شهر ری است.
-
پادکست/کوچه‌گرد/۲
کوچه‌گرد۲؛ تهرانی اصیل داریم؟
سبزه میدانم و میانه‌سالی با عابری دعوایش شده و بعد از جمع شدن ماجرا مرد بی اینکه مخاطبی داشته باشد، عصبانی و کلافه می‌گوید: این شهرستونی‌ها پاک خراب کردن تهرون رو! هر کسی رو هم می‌بینی داره با یه لهجه‌ای حرف میزنه!
-
بازی جذاب تهرانی ها که با آمدن فوتبال کساد شد
جعفری شهری، تهران‌پژوه در کتاب «طهران قدیم» از چل‌توپ به‌عنوان یکی از بازی‌های سنتی و گروهی در پایتخت نام برده اما امروز نام و نشان چندانی از آن باقی نمانده است.