در بررسی زندگی مردم تهران از دوران صفویه تا امروز در کنار ابعاد متنوع و مختلف حیات اجتماعی پایتخت‌نشینان، ورزش نیز یکی از ساحت‌های زیست اجتماعی است. پانزدهمین نشست مرکز تهران‌شناسی با موضوع ورزش پایتخت با حضور حمید قاسمی،محقق ورزشی، اردشیر آل‌عوض، محقق فرهنگ عامه و محمودمنیعی، تهران‌شناس، برگزار شد.

همشهری آنلاین- بهاره خسروی : در مفید بودن ورزش هیچ شکی وجود ندارد. ورزش نه تنها جایگاه پیشگیرانه از بیماری و آسیب‌ها دارد بلکه در جایگاه درمانی نیز می‌تواند به بیماران کمک های شایانی می کند. ورزش‌درمانی شامل یک سری برنامه تمرینی سیستماتیک و منظم و حرکات ورزشی خاص است که برای حفظ سلامتی و آمادگی جسمانی افرد، پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها، بازگرداندن عملکرد طبیعی جسمی بیماران و افراد آسیب‌دیده، کاهش علائم و همچنین کاهش نیاز به دارو در بیماری های مزمن، اصلاح اختلالات و مشکلات اسکلتی -عضلانی و از بین بردن دردهای ایجاده شده  به دنبال آنها، توسط متخصصین پزشکی ورزشی تجویز می‌شود. 

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

این روزها که دانشمندان و پژوهشگران از ورزش‌درمانی به عنوان جدیدترین یافته‌های علمی یاد می کنند از سال‌ها پیشمورد توجه تهرانی‌ها بوده است.یکی از معتبرترین سندهایی که در آن به اهمیت نقش ورزش در سبک زندگی اهالی پایتخت اشاره شده است دست‌نوشته‌های ادوارد پولاک، پزشک مخصوص ناصرالدین‌شاه، است.

دکتر «حمید قاسمی»، استاد دانشگاه، نویسنده و محقق ورزشی، با اشاره به این موضوع می‌گوید: «‌این روزها با پیشرفت یافته‌ها و مطالعات علمی، مردم به اهمیت نقش ورزش در زندگی، به‌ویژه در بحث‌های درمانی، توجه دارند و بسیاری از پزشکان ورزش‌ کردن را به‌عنوان یکی از راهکارهای درمانی تجویز می‌کنند. در صورتی که در تهران قدیم به این موضوع توجه می‌شده است، به‌نحوی که پولاک در دست‌نوشته‌هایش بارها به این موضوع اشاره‌ کرده است. مردم تهران ورزش‌ را نوعی درمان برای بهبود بیماری‌ها می‌دانستند.»

به‌گفته قاسمی، پولاک در دست‌نوشته‌هایش با تشریح جایگاه ورزش‌های زورخانه‌ای در زندگی مردم تهران، ماجرای پرداخت هزینه‌ها، جایگاه مرشد و گود زورخانه و نحوه پوشاندن زمین کشتی با کاه و... به اهمیت ورزش‌های زورخانه‌ای و نقش آن در گره‌گشایی پایتخت‌نشینان در زمینه مسائل اجتماعی و درمان بیماری‌های جسمی اشاره می‌کند.

مرام‌نامه و فتوت‌نامه

رعایت اخلاق و توجه به مرام پهلوانی مهم‌ترین اصل ورزشی میان ورزشکاران در هر دوره‌ای است؛ چرا که یکی ار مهم‌ترین اهداف ورزش کردن از گذشته امروز تزکیه نفس و روح است که از دیگر ابعاد درمانگری ورزش محسوب می شود. «اردشیر آل‌عوض» با استناد بر این موضوع از قدیمی‌ترین مرام‌نامه و فتوت‌نامه‌های مکتوب در حوزه ورزش یاد می‌کند: «یکی از قدیمی‌ترین مرام‌نامه‌های پهلوانی قبل از اسلام را در کتاب‌های اوستا و خرده‌اوستا می‌توان پیدا کرد که حدود ۱۱۰بند دارد و از این تعداد ۱۰۹‌بند آن توجه به کمالات فردی اشاره دارد. سند دیگری هم از اسناد قدیمی در ۱۲‌بند موجود است که به پوریای ولی نسبت داده شده و در آن به کسب فضایل اخلاقی و جوانمردی اشاره شده است. مرام‌نامه مرحوم ملاواعظ کاشفی در قرن نهم هجری، هم از قدیمی‌ترین‌ها است که سال۱۳۵۳توسط مرحوم دکتر محمدجعفر محجوب تصحیح، تنقیح و در ۷۵۰صفحه منتشر شد.»