همشهری آنلاین:گروه خانواده-مژگان مهرابی:در هر کجای دنیا پرس و جو کنی کسی نیست که از بیکاری لذت ببرد و حس خوبی داشته باشد. البته بیکاری برای شهرنشین ها آسان تر از روستاییان است. چرا که زندگی در شهر باعث می شود آدم ها راه درروی بی پولی را یاد بگیرند و با دست فروشی هم شده خرج خود را در بیاورند. اما در روستا وضع فرق می کند. وقتی آب نباشد کشاورزی کنی، وقتی زمینی سرسبز نباشد که دام چرا رود، وقتی سرمایه ای نباشد کسب و کاری راه بیاندازی؛ روزگار سخت می گذرد. برای همین است، اغلب جوانان روستایی وقتی از کشاورزی و دامداری چیزی عایدشان نمی شود راه شهر را می گیرند و به دیار غریب می آیند. بی آنکه بدانند با مهاجرتشان چه لطمه ای به صنعت کشاورزی و دامداری می زنند. دست اندرکاران صندوق کارآفرینی امید، برای کاهش بیکاری در روستاها و افزایش مهاجرت معکوس کمر همت بسته و با اجرای طرح های ناب باعث کاهش 5 درصد بیکاری در 350 روستا شده است. این نهاد، با علم به اینکه مادران روستایی نقش تاثیرگذاری در رونق اقتصادی دارند، روی توانمندسازی مادران روستایی متمرکز شده و با اعطای تسهیلات زمینه شکوفایی آنها را فراهم کرده است. در این باره با «رضا یوسفیان» معاون مدیر عامل صندوق کارآفرینی امید در حوزه کسب و کار گفت و گو می کنیم.
بیکاری، مهمترین دغدغه روستاییان
بیکاری، مهمترین دغدغه روستاییان و اصلی ترین عاملی که برای جبرانش از روستا به شهر می آیند. وقتی دامداری و کشاورزی به بن بست خورده و جواب نمی دهد. شاید جوان روستایی با خود فکر می کند آمدن به شهر مشکل مالی اش را برطرف می کند به همین امید هم می آید. اما بعد از مدتی پی می برد مهاجرت به شهر سرابی بیش نبوده است. او برای به دست آوردن لقمه ای نان باید به هر دری بزند و به شغل های دون تن دهد تا دست آخر چیزی عایدش شود یا نه. مهمتر از همه اسکان است. هر ماه باید مبلغ زیادی را برای اجاره خانه کنار بگذارد. حضور او در شهر فقط کار کردن بدون پیشرفت است. در صورتی که اگر در روستا امکانات کار کردن بود شاید هیچ وقت چنین تصمیم اشتباهی را نمی گرفت. البته با اتفاق خوبی که از سوی صندوق کارآفرینی امید رخ داده، می توان گفت جبران هدر رفت سرمایه انسانی روستاها تا حد قابل توجهی صورت گرفته است. اجرای طرح «روستای بدون بیکار» مدتی است در اقصا نقاط کشور انجام می شود و تاکنون 350 روستا بهره مند شده اند تا جایی که نرخ بیکاری در آنها به کمتر از 5 درصد رسیده است.
40 درصد از دریافت کنندگان تسهیلات خانم هستند
فراهم کردن زمینه اشتغالزایی در روستاها از الویت های صندوق کارآفرینی امید است. اینکه شرایط رونق کشاورزی و دامداری در روستاها ایجاد شود. «رضا یوسفیان» معاون مدیر عامل در حوزه کسب و کار، به نکته مهمی اشاره می کند: «کم نیستند روستاییانی که هم مهارت دارند و هم توانمندی اما به دلیل نداشتن منبع مالی امکان راه اندازی کسب و کاری را ندارند. برای آنها تسهیلاتی در نظر گرفته شده است. طبق آمار به دست آمده، 40 درصد از دریافت کنندگان تسهیلات خانم هستند.» صندوق کارآفرینی امید نگاه ویژه ای به فعالیت و توانمندسازی بانوان دارد. چرا که نقش مادران و زنان روستایی را تاثیرگذار می داند. به باور یوسفیان، یک مادر روستایی علاوه بر اینکه زندگی خود را سروسامان می دهد، به چرخه اقتصادی را هم رونق می بخشد. او می گوید: «هر زن روستایی با کمک تولید صنایع دستی یا محصولات دامی و کشاورزی می تواند کارآفرینی کند. همه افراد خانواده را در درآمدزایی سهیم کرده و امکان اشتغال را برای فرزندان خود به وجود آورد. وقتی جوان روستایی درآمد چشمگیری داشته باشد دیگر به شهر مهاجرت نمی کند.» مهاجرت روستایی ها به شهر، جز تغییر سبک زندگی و فرهنگ بومی نتیجه دیگری ندارد.
راه اندازی 5500 صندوق خرد محلی در روستاها
از جمله اقدامات صورت گرفته برای کاهش بیکاری در روستاها، راه اندازی صندوق خرده محلی است. 90 درصد از اعضاء این صندوق ها خانم هستند. بانوانی کوشا که دست به دست هم داده اند تا به اقتصاد ملی رونق دهند. به گفته یوسفیان، برای راه اندازی کسب و کار روستایی 6 هزار صندوق محلی در نظر گرفته شده است. 5500 صندوق خرد محلی راه اندازی و 500 صندوق دیگر هم در آینده نزدیک راه اندازی می شود. او در ادامه می افزاید: «سقف وام صندوق های خرد محلی بین 200 تا 250 میلیون است. هر صندوق 30 نفر عضو دارد که برای پیش برد کارها پس اندازشان را در این صندوق ها سپرده گذاری کرده اند.» البته ناگفته نماند وام گیرنده در ازای مبلغ دریافتی یک برگه سفته به صندوق خرده محلی می دهد.
ایجاد 106 هزار فرصت شغلی
اما کار مهم دیگری که برای اشتغال زایی انجام شده، اعطای وام از صندوق کارآفرینی امید است. طبق آمار به دست آمده، از سال گذشته تاکنون، 106 هزار فرصت شغلی در سال گذشته ایجاد شده است. نکته جالب اینکه موقعیت مکانی دریافت کننده وام ثبت می شود و فرقی نمی کند در کدام نقطه دورافتاده کشور ساکن است. یوسفیان در ادامه به نکته مهمی اشاره می کند: «حمایت از بانوان سرپرست خانوار و بد سرپرست مهمترین رویکرد صندوق کارآفرینی امید است. برای کسب و کار خانگی می توانند از صندوق خرده محلی وام بگیرند اما اگر بخواهند کارآفرینی کنند تا سقف 4 میلیارد تومان هم مجاز به دریافت وام از صندوق کارآفرینی هستند.»
هر روستا یک محصول
به گفته این مسئول، هر روستا از هر نقطه از کشور با توجه به شرایط اقلیمی خود محصول تولید می کند. به طور مثال روستای زردرویی شهرستان پاوه نان محلی خاص خودش را دارد. در فتح کوه شهرستان رودبار استان گیلان بادام زمینی تولید می شود. سارمران شهرستان اسفراین استان خراسان شمالی مرکز تولید خیار گلخانه ای است. پالنگان شهرستان کامیاران استان کردستان در پرورش قزلآلا شهره است. روستای قلعه ممکا شهرستان بلداجی استان چهار محال و بختیاری – تولید قارچ دگمه ای. البته صنایع دستی هم همینطور است. زنان روستای گلپورگان شهرستان سراوان تولید سفال سنتی، روستاهای آذربایجان غربی فرش تکاپ و مجسمه سازی. یوسفیان درباره توانمندی بانوان روستایی می گوید: «یکی از برنامه های دیگر صندوق کارآفرینی امید اجرای جشنواره کاربوم است. در این مراسم محصولات نمونه روستاییان معرفی می شود. همین انگیزه ای به زنان روستایی می دهد تا برای تولید محصولات با کیفیت تلاش کنند. به بهترین ها جایزه داده می شود. همه این برنامه ها و طرح ها با هدف رونق اشتغال و فرهنگ اقتصاد مقاومتی اجرا می شود. تولید صنایع دستی و محصولات بومی می تواند زمینه گردشگری را فراهم کند. خیلی از بانوان با بسته بندی خشکباری که درست می کنند کمک خرج خانواده هستند. وقتی مادر خانواده توانمند باشد امکان اشتغال و فعالیت را برای فرزندان خود مهیا کند دیگر کسی برای به دست آوردن درآمد به شهر نمی آید.»
چند اتفاق مهم:
*در طرح دیگر هر روستا یک محصول بیش از ۲۵۰ روستا تا کنون از تسهیلات صندوق استفاده کرده اند و این فرآیند در روستا کاملا جاری است.
*درسال جاری ۱۹۲ روستا شناسایی و به مرور فرآیند پرداخت تسهیلات انجام شده است و امیدواریم این رقم تا پایان سال به ۴۰۰ روستا برسد.
*بر اساس پژوهش انجام‌شده از سال 96 تا 1400 تعداد 350 هزار مورد مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها داشته‌ایم.
*20 هزار شاهراه در کشور وجود دارد که 500 شاهراه به روستاها ختم می‌شود. در برنامه قرار است 1500 شاهراه حمل و نقل و نوسازی ناوگان روستایی در بخش حمل بار و مسافر انجام شود.
*قرار است 16 هزار کیلومتر راه روستایی و بارانداز در کشور ایجاد شود. در شاخص راه روستایی، 3 درصد رشد داشتیم و تاکنون 4 هزار کیلومتر راه روستایی احداث شده و قرار است 12 هزار کیلومتر باقیمانده ظرف 3 تا 4 سال آینده به بهره‌برداری برسد.
*سال گذشته سقف وام‌های روستایی 300 میلیون تومان بود که امسال به 500 میلیون تومان افزایش یافته و هر یک از وام‌گیرندگان به ازای هر اشتغال جدیدی که ایجاد می‌کنند.
*برای ایجاد اشتغال تاکنون 249 هزار نفر وام اشتغال دریافت کرده‌اند. در این زمینه بیش از 50 هزار میلیارد تومان از بهمن سال گذشته تاکنون پرداخت شده و نرخ بیکاری در روستاها از 7.2 درصد به 5.6 درصد کاهش پیدا کرده است.
*90 درصد از اعضاء صندوق های خرد محلی خانم هستند. حضور پررنگ آنها در رونق اقتصادی می تواند آینده درخشانی را برای صنعت گردشگری، کشاورزی و دامداری و همچنین صنایع دستی پیش بینی کند.