به گزارش همشهری‌آنلاین، پاییز برای بسیاری از آدم‌ها آزاردهنده و افسرده‌کننده است و برخلاف تصور خیلی‌ها که افسردگی پاییزی را «غیرعلمی» و «خرافات» می‌دانند، اتفاقا موضوعی علمی و پزشکی و روانشناختی است.
دلایل افسردگی پاییزی زیاد است، اما شناخته‌شده‌ترین علت آن «کمبود نور خورشید» است که ناشی از کوتاه شدن روزها است. کمبود نور خورشید باعث مختل شدن ترشح هورمون‌های ملاتونین و سروتونین در مغز می‌شود؛ هورمون‌هایی که وظیفه تنظیم ساعات خواب و سرحال نگه داشتن فرد را به عهده دارند.
در مقابلِ افرادی که در پاییز دچار غم و افسردگی می‌شوند و سطح انرژی‌شان به شدت پایین می‌آید و فعالیت‌های روزانه‌شان مختل می‌شود، برخی افراد هستند که عاشق پاییزند. این افراد در روزهای پاییزی بالاترین انرژی را دارند و همیشه می‌خندند و هیجان‌زده و خوشحالند. اما چرا عده‌ای از افراد غم پاییزی را تجربه نمی‌کنند و حتی پاییز را بیش از بقیه فصل‌ها دوست دارند؟
دکتر مطهره شریفی، روانشناس درباره افرادی که پاییز، آنها را افسرده نمی‌کند و اتفاقا در این فصل خیلی شاد و سرحال هستند، توضیح می‌دهد: درست است که تغییر در میزان ترشح هورمون ملاتونین و تغییر ساعت خواب در فصل پاییز ممکن است در بدن همه افراد رخ بدهد، اما نتیجه این تغییرات در همه افراد به یک شکل و یک اندازه نیست. بدن خیلی از افراد به راحتی با فصل جدید تطبیق پیدا می‌کند و الگوی خواب آنها مثلا با تغییر فصل دستخوش تغییر نمی‌شود.
این روانشناس ادامه می‌دهد: تجربه افراد در فصل پاییز به عوامل فردی و تجربیات آنها هم بستگی دارد و لزوما به تغییرات بیولوژیک که در این فصل رخ می‌دهد، محدود نمی‌شود. به عنوان مثال، خیلی از افراد ذاتا نگاه مثبتی به فصل پاییز دارند، به طور ذهنی برای آن آماده هستند و مدام منتظر یک خبر خوش هستند. انگار هوای پاییز به آنها نوید خبرهای خوش می‌دهد. تا این حد نگاه مثبتی به این فصل دارند. این نوع نگاه می‌تواند منجر به تجربه شادی و سرخوشی در این فصل شود.
دکتر شریفی اضافه می‌کند: البته این افراد قطعا به افسردگی زمینه‌ای دچار نیستند و ممکن است اختلال روانی خاصی هم نداشته باشند. برای همین پاییز با وجودِ در برداشتن تمام عوامل و دلایل افسردگی، برای آنها خوشایند است.
این روانشناس در پاسخ به این سوال که آیا افراد برونگرا می‌گوید: افسردگی پاییزی بیشتر یک واکنش موقت به تغییرات فصلی و نور خورشید است و ممکن است در افراد مختلف، از جمله افراد برونگرا و حتی افرادی که زمینه افسردگی قبلی ندارند، رخ دهد.
این روانشناس می‌گوید: تغییرات در نور، ساعت‌های بیولوژیکی و عوامل زمینه‌ای می‌توانند افراد برونگرا را هم به افسردگی پاییزی حساس کنند. این امکان وجود دارد که افرادی که به طور عمومی حال روحی خوبی دارند و افسردگی زمینه‌ای هم ندارند، در فصل‌هایی مثل پاییز با تغییرات نور و هوا مواجه شوند و احساساتی مثل غم و افسردگی را تجربه کنند. بنابراین افراد برونگرا هم ممکن است دچار غم پاییزی شوند. اتفاقا برونگراها به دلیل ویژگی‌های تعریف‌شده برای برونگرایی، راحت‌تر دچار این غم می‌شوند. اگرچه این تجربه برای هر فرد متفاوت است.
شریفی می‌گوید: لازم است به این نکته اشاره کنم که افسردگی پاییزی و افسردگیِ زمینه‌ای دو وضعیت مختلف هستند و تمام افرادی که دچار افسردگی فصلی می‌شوند، لزوما مبتلا به اختلال افسردگی نیستند. ولی کسی که اختلال افسردگی دارد، ممکن است این اختلالش در پاییز عود کند.