به گزارش همشهری آنلاین، «احسان آهنگر» مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران به همشهری می‌گوید که بیشتر برنامه‌ها با همکاری مردم شهرستان‌ها برگزار می‌شوند تا آیین‌ها و رسوم خود را به شکل و شیوه محلی به نمایش بگذارند. هر چند یک هفته برای معرفی داشته‌های مازندران از جذابیت‌های طبیعی تا تاریخی و فرهنگی کافی نیست، اما این هفته فرصت مغتنم و در واقغ تلنگری است تا با ظرفیت‌های متفاوت این خطه آشنا شویم.
«صالحان کجور»، فرصت گردشگری مذهبی
مازندران‌گردی فقط در گردشگری طبیعت خلاصه نمی‌شود. برنامه هفته ملی مازندران از میعادگاه شروع می‌شود؛ از امامزاده «سلطان محمد کیا» که قدمت هزار ساله دارد در روستای صالحان شهرستان کجور در 80کیلومتری نوشهر؛ محلی که به استناد تاریخ محل پیدایش حکومت علویان و علت نامگذاری روز مازندران بوده و روز 14آبان به نام «مازندران: تشیع و ولایت‌پذیری» نامگذاری شده است.
بهمن سریودهی، از فعالان فرهنگی بخش کجور نوشهر، حضور مسافران در این روستا را از جاذبه‌های گردشگری مذهبی استان می‌داند و معتقد است قابلیت گردشگری این روستا فقط به جاذبه‌های طبیعی آن نیست و ظرفیت‌های تاریخی و مذهبی بسیاری دارد که با تامین زیرساخت‌های رفاهی حضور گردشگر در روستا بیشتر می‌شود.
در مازندران تعداد مساجد و روستاهایی که در حوزه گردشگری مذهبی قرار می‌گیرند، کم نیست. یکی از شاخص‌ترین مساجد، مسجد جامع فرح‌آباد ساری است که معماری آن به دوره صفوی برمی‌گردد. علاوه بر مساجد، تعدادی از تکایا نیز در مازندران به‌دلیل ساختار و معماری خاص بومی‌شان در دسته جاذبه‌های مذهبی قرار می‌گیرند. تکیه عباسخانی، پیرتکیه، پهنه‌کلا، پایین‌کولا در ساری، تکیه نوج در بلده و تکیه بی‌سر بابل نیز ازجمله تکایای تاریخی و زیبای مازندران هستند که کمتر به‌عنوان یک ظرفیت خاص فرهنگی در مازندران مورد توجه قرار گرفتند.
سیدرحیم موسوی، پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی می‌گوید: «سایر شاخه‌های گردشگری زیر سایه گردشگری طبیعت پنهان مانده است. در مازندران ۱۵مسجد تاریخی، بیش از ۱۰ تکیه قدیمی و تعداد قابل توجهی سقانفار (آلونک) داریم که می‌توانند شاخه گردشگری فرهنگی و مذهبی را تقویت کنند.»
نخستین پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن
سفر با قطار به ساری معمولا یکی از توصیه‌های گردشگری در فصل خزان است. راه‌آهن شمال یا راه‌آهن مازندران نام یکی از شعبه‌های اصلی از راه‌آهن سراسری ایران است که در سال۱۳۰۸ راه‌اندازی شد و حالا یکی از جاذبه‌های گردشگری استان به‌شمار می‌آید. هفته گذشته نیز نخستین پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن ایران در مازندران راه‌اندازی شد.
به‌گفته ابوالفضل نیکوبیان، سرپرست پایگاه استانی میراث جهانی راه‌آهن ایران در مازندران، راه‌آهن شمال فقط یک مسیر ریلی با کاربری حمل‌ونقل بار و مسافر نیست و ظرفیت‌های کم نظیر و منحصر به فردی برای توسعه اقتصاد گردشگری و جذب گردشگران خارجی به مازندران دارد.
به‌زودی با راه‌اندازی نخستین موزه تخصصی راه‌آهن شمال کشور گردشگران با گذر از طبیعت زیبای مسیر ریلی، می‌توانند از این موزه نیز دیدن کنند.
نخستین یکجانشینی در غار «هوتو»
اولین‌ها در مازندران کم نیست. غار «هوتو» در نزدیکی بهشهر مازندران را به‌واسطه طی شدن دوره گذار از غارنشینی به یکجانشینی، نخستین نقطه‌ای می‌دانند که یکجانشینی صورت گرفته. تاکنون باستان‌شناسان به جز یافته‌های به‌دست آمده 2 اسکلت کودک را نیز به‌دست آورده‌اند و تلاش دارند تا در روزهای پایانی کاوش خود به اطلاعات و آثار جدیدتری از انسان‌های ۱۲هزار سال قبل و شاید متاخرتر از آن نیز برسند.
غار هوتو نه‌تنها لایه‌هایی از دوره‌های فراپارینه سنگی در خود دارد بلکه نشانه‌ها و آثار به‌دست آمده می‌گوید مردم دوره عصر آهن و اشکانیان نیز در آن سکونت داشتند و به همین دلیل هم معتقدند حجم داده‌های غار قابل مقایسه با هیچ‌یک از غارهای ایران نیست. شهر نکا در بهشهر را هم بین‌النهرین کوچک ایران می‌دانند.
روستاگردی در مازندران
روستاهای مازندران با نام جالب و شنیدنی و سر و شکل دیدنی کم نیستند. روستای 500ساله شانه‌تراش در غرب مازندران، نخستین روستایی است که فعالیت‌های گردشگری ارگانیک در آن شکل گرفته است. روستای گردشگری ارگانیک جایی است که سبک زندگی روستایی در آن رواج دارد.
محیط‌زیست، معماری، فرهنگ، هنر و زیست‌بوم روستا به شکل بومی و دست‌نخورده است و گردشگر می‌تواند سبک زندگی روستایی را تمام و کمال تجربه کند. اهالی در جریان تبدیل شدن شانه‌تراش به روستای گردشگری ارگانیک به سراغ احیای صنایع‌دستی فراموش‌شده روستا رفتند و چادر شب‌بافی دوباره رونق گرفته است.
در میان روستاهای مازندران که کمتر شناخته شده نیز می‌توان به روستای «متکازین» اشاره کرد؛ روستایی در میان کوه‌های سر به فلک کشیده منطقه بزرگ هزارجریب شهرستان بهشهر که از قدمتی کهن برخوردار است. اهالی روستای «متکازین» که از راه چوپانی و دامپروری روزگار می‌گذراندند، دست یافته‌ای منحصر به فرد دارند به نام گلیم متکازین که این روزها در میان هنرهای صنایع‌دستی تقریبا ناشناخته است. اما کیفیت و اصالت ماندگار این محصول باعث شده تا در سال۱۳۸۹ گلیمچه «متکازین» موفق به دریافت مهر اصالت یونسکو شود.
گردشگری خوراک
سفر به خطه شمال به‌معنای تجربه طعم‌های تازه و لذیذ هم هست. امروز (14آبان) در ساری جشنواره «کئی‌پلا» هم دایر است. «کئی‌پلا» همان کدو پلوی مازندرانی و یکی از غذاهای اصیل و سنتی مازندران است. با تغییر سبک غذایی، غذاهای محلی کمابیش از یاد رفته و فقط در حافظه قدیمی‌ها مانده است. با برپایی این جشنواره غذایی، فرهنگ غذایی گذشته و غذاهای بومی مازندران احیا می‌شود. ملا بیج، نازخاتون، آغوز مسما، کدو بره، باقلا وابیج، آش کدو، بیج بیج، بشته واش، خورش بادمجان کباب و خورش ناردون برخی از غذاهای محلی مازندران است.
جشنواره تیسلا پلا
مازندران‌گردی دنیای بی‌انتهایی است و به هفته مازندران محدود نمی‌شود. ستاد نامگذاری اسامی هفته مازندران سعی داشته تا مجموعه برنامه‌هایی برای معرفی مازندران تدارک ببیند. فردا دوشنبه 15آبان به نام «مازندران، فرهنگ، هنر و تمدن» نامگذاری شده و برنامه‌های تکریم بزرگان، همایش علمی تاریخی مازندران، ویژه برنامه خزری‌شو، نمایش مازندرانی میرکا در شهرستان‌های بهشهر، بابلسر، فریدونکنار و سوادکوه برگزار می‌شود.
16 آبان به‌نام «مازندران، طبیعت، فرهنگ زیست‌محیطی» است که با برنامه‌های جشنواره شعر، جشنواره تیسا پلا و نمایشگاه خوشنویسی در تنکابن، میاندرود و قائمشهر همراه است. 17 آبان به نام «مازندران، رسوم و سنت‌های تعالی‌بخش» نام گرفته و برنامه‌هایی ازجمله همایش آهیل (مرغ انجیر)، نمایشگاه تصویری اسناد ملی مازندران در شهرستان‌های گلوگاه و سرخرود دایر است. 18آبان هم با نام «مازندران، پهلوانان و قهرمانان» نامگذاری شده که برنامه‌هایی مثل جشنواره آیین‌های سنتی و ورزشی را در شهرستان‌های نکا، رویان و مرزن‌آباد دایر کرده است. 19آبان به‌نام «مازندران، دانش و پژوهش» با همایش‌های علمی در چمستان و رامسر همراه است، 20آبان به نام «مازندران، شعر و ادب تبری» است که برنامه‌های مازندران در گذر تاریخ، جشنواره ادبی مازرونی شو، عصر شعر استانی مه جان مازرون در نکا، آمل و رامسر دایر است. 21آبان نیز به نام بزرگداشت نیما در روستای یوش برنامه‌ای در این حوزه اجرا می‌شود.
روز مازندران، فرصتی برای توسعه استان
معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران روز مازندران را فرصتی برای بازنگری در برنامه‌های توسعه استان می‌داند و به همشهری می‌گوید: «توجه به زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی در برنامه‌های توسعه استان مورد توجه قرار می‌گیرد. روز مازندران فرصتی است تا به زیرساخت‌های بخش گردشگری نیز توجه داشته باشیم.»
مهران حسنی می‌افزاید: «صنعت گردشگری پایه مردمی دارد و در اجرای برنامه‌های آن باید از حضور تشکل‌های مردم‌نهاد که می‌توانند نقش بارزی در این توسعه داشته باشند، بهره‌مند شویم و از آنها حمایت کنیم.» به‌گفته حسنی، هر سال روز مازندران باید چشم‌اندازی برای توسعه استان در جنبه‌های مختلف درنظر گرفته شود.
روز مازندران چگونه انتخاب شد؟
سال گذشته برای نخستین بار روز ملی مازندان در تقویم ملی کشور ثبت شد. مردمان این دیار در 14آبان سال243شمسی مطابق با عید سعید فطر250هجری قمری نخستین حکومت شیعی جهان را تشکیل دادند. این قوم در روز خجسته عید سعید فطر در مسجد جامع کجور نماز عید را به امامت حسن بن زید علوی برگزار کردند و با برپایی این نماز سنگ بنای نخستین حکومت شیعی در جهان را بنیان گذاشتند و این روز به‌عنوان«مازندران، دیار سبز علویان» نامگذاری شد. مازندران یا همان طبرستان از دیرباز به نام دیار علویان نامیده شده است.
بیشتر بخوانید: