همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: چه فردا، چه ماه آینده، دهه آینده یا دهه‌های آینده احتمال بروز یک بیماری همه گیر دیگر وجود دارد. دانشمندان نمی‌توانند به طور دقیق زمان و چگونگی شیوع این بیماری را پیش بینی کنند، اما آن‌ها می‌گویند که به احتمال زیاد طولی نخواهد کشید که بیماری همه گیر بعدی ظهور کند.
بر اساس نتایج یک مطالعه جدید منتشر شده در مجله پزشکی بریتانیا، مرگ و میر ناشی از ویروس‌هایی که در حال حاضر در کمین حیوانات هستند و نیمی از آن‌ها می‌توانند به انسان سرایت کنند تا سال ۲۰۵۰ به ۱۲ برابر خواهد رسید. سه ویروسی که دانشمندان آمریکایی را نگران کرده است عبارتند از ابولا و ماربورگ، سارس و ویروس نیپا. این ویروسها در فهرست «بیماری‌های اولویت‌دار» سازمان جهانی بهداشت (WHO) قرار دارند که می‌توانند منبع همه‌گیری بعدی باشند.
اما نویسندگان این تحقیق جدید استدلال می کنند که ویروس «ماچوپو» مانند ابولا نیز باید یک تهدید در نظر گرفته شود. شیوع این چهار ویروس از سال ۱۹۶۳ تا ۲۰۱۹ با نرخ تصاعدی افزایش یافته که نویسندگان آن را نگران کننده دانستند. پروفسور پل هانتر، کارشناس حفاظت از سلامت، از دانشگاه آنگلیای شرقی در نورویچ انگلیس در گفت‌وگو با روزنامه سان درباره این تهدیدات ویروسی و اینکه منشاءشان، کجاست، صحبت کرده است.
ابولا و ماربورگ
«ابولا» و «ماربورگ» فیلوویروس‌های (ویروسی که باعث تب‌های خون ریزی دهنده شود) شدید و بسیار عفونی هستند که از خفاش‌ها می‌آیند و باعث مرگ بسیاری از افرادی را که آلوده می‌کنند، می‌شوند.
پروفسور هانتر دراین باره گفت، طی چند سال گذشته چندین شیوع بزرگ از هر دو عفونت در آفریقا بروز کرده و هر دو پتانسیل گسترش گسترده را دارند. این متخصص درباره نگرانی‌ها از شیوع گسترده این دو ویروس گفت: آن‌ها معمولا فقط از طریق تماس نسبتا نزدیک گسترش می‌یابند، که این مساله شیوع جهانی را به این زودی بعید می کند.
هانتر در توضیح بیشتر افزود: برای اینکه این دو ویروس همه گیر شوند، باید نحوه انتقال خود را به شدت تغییر دهند. وی افزود: موضوعی که در سال‌های اخیر بیشتر از آن آگاه شده‌ایم، انتقال جنسی بوده است، به طوری که می‌تواند مشکل‌ساز باشد. هانتر گفت که شیوع جهانی به احتمال زیاد در آفریقا جایی که سیستم‌های نظارتی ضعیف و زیرساخت های بهداشت عمومی ضعیف وجود دارد، رخ خواهد داد،.
ابولا و ماربورگ به طور ناگهانی با تب بالا، سردرد شدید و ضعف شروع می شوند. بسیاری از بیماران دچار علائم خونریزی شدید، از جمله خونریزی از روزنه‌های بدن، مانند چشم‌ها یا اندام‌های داخلی می‌شوند. به گفته سازمان بهداشت جهانی، ابولا به طور متوسط حدود ۵۰ درصد از مبتلایان را می‌کشد، اگرچه میزان مرگ و میر این ویروس از ۲۵ درصد تا ۹۰ درصد متغیر است.
ویروس ماربورگ نیز مانند ابولا حدود ۵۰ درصد از مبتلایان را می‌کشد، اگرچه نرخ مرگ و میر این ویروس از ۲۴ تا ۸۸ درصد متغیر است.
سارس
سندرم حاد تنفسی شدید (SARS) یک بیماری تنفسی ویروسی است که توسط ویروس کرونا ایجاد می‌شود همان ویروسی که باعث بروز کووید-۱۹ نیز شد. سارس مانند سایر بیماری‌های تنفسی مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگی بر مجاری تنفسی در ریه‌ها تأثیر می‌گذارد.
پروفسور پل هانتر درباره منشا این ویروس گفت که اعتقاد بر این است که سارس از خفاش‌ها است، این بیماری به احتمال زیاد باعث ایجاد یک بیماری همه گیر دیگر خواهد شد. این به این دلیل است که بیماری بسیار مسری است.
این بیماری از طریق قطرات تنفسی که هنگام سرفه یا عطسه فرد مبتلا به ویروس یا از طریق تماس با اشیاء یا سطوح حاوی ویروس منتقل می‌شود. سارس در اولین شیوع گزارش شده خود در آسیا در فوریه ۲۰۰۳ نشان داد که عفونت با چه سرعتی می‌تواند گسترش یابد. طی چند ماه بعد، قبل از اینکه شیوع جهانی سارس در سال ۲۰۰۳ مهار شود، این بیماری به تعدادی زیادی از کشورها در آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، اروپا و آسیا رسیده بود. علائم سارس شامل سردرد، بدن درد، علائم خفیف تنفسی، اسهال احتمالی، سرفه خشک نهایی و ذات الریه در بیشتر موارد است. بر اثر این بیماری در کل ۸۰۹۸ نفر در سراسر جهان بیمار شدند و از این تعداد ۷۷۴ نفر جان باختند.
پروفسور هانتر گفت اگر سارس دیگری شیوع پیدا کند، احتمالا از جنوب شرق آسیا می‌آید، جایی که رطوبت در اوج خود است و بازارهای مرطوب خرید و فروش حیوانات زنده زیاد است. او افزود: این گونه ویروسها در خفاش‌ها زیاد است. با تخریب محیط زیست در جنوب شرقی آسیا و ادامه تجارت غیرقانونی حیات وحش، احتمال شیوع دوباره سارس می‌رود فقط زمان دقیقش را نمی‌توانیم تعیین کنیم.
نیپا
پروفسور هانتر هشدار داد که احتمال دارد «نیپا»، ویروسی که از «خفاش‌های میوه» یا دام نشات می‌گیرد، بیماری همه گیر بعدی باشد.
این بیماری که الهام‌بخش فیلم پرفروش «شیوع»( Contagion به کارگردانی استیون سودربرگ در سال ۲۰۱۱) بود، به مغز حمله می‌کند و باعث تورم آن می‌شود و نرخ مرگ و میر آن تا ۷۵ درصد می‌رسد. از بین افرادی که از نیپا جان سالم به در برده‌اند، حدود ۲۰ درصد با بیماری‌های عصبی طولانی مدت، از جمله تغییرات شخصیتی یا تشنج مواجه هستند. این بیماری اگرچه در اصل از خفاش‌های میوه‌ای به وجود آمد، اولین بار در خوک‌ها در مالزی و سنگاپور در اواخر دهه ۱۹۸۰ شناسایی شد.
این متخصص در ادامه گفت: در حال حاضر انتقال نیپا از انسان به انسان بسیار نادر است اما از طریق تماس نزدیک قابل انتقال است. بنابراین، برای تبدیل شدن به یک بیماری همه گیر، باید یک تغییر اساسی در ویروس ایجاد شود. او گفت: با این حال، چیزی که من را نگران می‌کند، انتقال این ویروس از طریق غذا است. اگر لاشه‌های گوشت آلوده به خارج از کشور صادر شوند، ممکن است باعث یک بیماری همه گیر شود، هرچند کوتاه مدت. این ویروس عمدتا بنگلادش را تحت تأثیر قرار می‌دهد، جایی که تقریبا هر سال این بیماری در آن شیوع پیدا می‌کند. سایر مناطق در معرض خطر این عفونت عبارتند از کامبوج، غنا، اندونزی، ماداگاسکار و تایلند.
ماچوپو
«ماچوپو» که به عنوان تیفوس سیاه و تب خونریزی دهنده بولیوی نیز شناخته می‌شود، اولین بار در سال ۱۹۵۹ در این کشور آمریکای جنوبی کشف شد. این ویروس از جوندگان و به طور خاص از موشی که در بولیوی یافت می‌شود، نشات می‌گیرد.
پروفسور هانتر درباره این ویروس گفت: تصور می‌شود که انتقال از انسان به انسان نادر است، اما اگر ویروس در جوندگان در سطح جهان گسترش یابد، ممکن است یک بیماری همه‌گیر که علائم آن شبیه ابولا است و شامل خونریزی، تب بالا، درد و مرگ سریع می‌شود، رخ دهد. به گفته سازمان بهداشت جهانی، ماچوپو بین یک چهارم تا یک سوم افرادی را که آلوده می‌کند، می‌کشد. تاکنون شیوع بیماری فقط در آمریکای جنوبی گزارش شده است.
بیشتر بخوانید: