همشهری آنلاین - سحر جعفریان: از فرق سر تا ناخن پا را به اسم ترمیم و بهبود، جراحی می‌کنند تا بیش از پیش به جزییاتِ ذره‌بینی تصاویر زنان و مردان خوش‌چهره و جذابِ وایرال شده از سوی رسانه‌های دیجیتال که به نوعی مرجع معتبر برای زیست در دنیای واقعی محسوب می‌شوند، شباهت یابند!
این میان، چشم‌ها نیز علی‌رغمِ همه حساسیت‌هایی که دارند از قاعده مدرنِ جراحی‌های نوآورانه زیبایی مستثنی نمانده؛ نشان به آن نشان که بعد از لیفت، کانتوپلاستی، بلفاروپلاستی، اپی‌کانتال (درشت کردن) و رفع گودی، پف و سیاهی و البته ترمیم سایر عیوب چشم با ایجاد حالت‌های گربه‌ای و یا روباهی، تغییر رنگ آن نیز با همه خطرات و عوارضی که در پی دارندو بارها و بارها از سوی بسیاری از مجامع پزشکی بین‌المللی هشدار داده شده‌اند، همچنان در صدر لیستِ جراحی‌های زیبایی پرطرفدار قرار گرفته است.
فارغ از اینکه تغییر رنگ چشم‌ها، آن هم به صورت دائمی، مولفه‌ای از مجموع مولفه‌های ظاهریِ مفهوم زیبایی در عصر حاضر تلقی می‌شود، می‌توان این طور نیز مدعی شد که رواج و استقبال از این سبک جراحی زیبایی، همان آرزوی دیرین و دست‌نیافتنیِ بسیاری از افراد بوده و هست که به سبب جبرِ ژنتیکِ خانوادگی و یا منطقه‌ای شرقی-آسیایی که اغلب منجر به تراکم ملانین‌های قهوه‌ای در عنبیه چشم می‌شود، سال‌ها در آتش حسرت چشمانی با رنگ‌های روشن مانند آبی و سبز اروپایی که صنعت مُد جهانی، ازآنها به عنوان معیاری برای کمالِ زیبایی تعبیر می‌کند، سوخته‌اند.
دوستداران چشم‌هایی با رنگ‌های متفاوت و خاص همان‌هایی هستند که پیش از این نیز مخارج سنگین و دردسرهای تعویض لنزهای چشم را به جان خریده بودند و حالابرای رسیدن به زیبایی دائمی و آرزوی دیرین خود، آگهی‌های پررزق و برق تبلیغاتی با موضوع تغییر رنگ چشم را در بروشورها و صفحات مجازی کلینیک‌های زیبایی واستایلیست‌های معروف جستجو و اسکرول می‌کنند.
خوشگلی با اعمال شاقه از کوری تا مرگ
اوایل دهه ۹۰ بود که اخبار مرتبط با جراحی‌های زیبایی چشم از طریق کاشت داخلی نگین و حتی فراتر از آن، یعنی تغییر رنگ دائمی عنبیه (!) در کشور منتشر شد. اخباری که تا مدت‌ها خبرنگاران را به جنب و جوش انداخت و از سویی نیز اعتراض و انتقادهای جامعه پزشکی، حقوقی و روانشناسی را به دنبال داشت.
با اینکه کمی بعد، تبِ داغ این اخبارِ عجیب فروکش کرد اما آثارش باقی ماند و هر از چندگاهی فرصت بروز و ظهور در قالب جراحی‌های زیبایی خطرآفرین می‌یافت. «اکبر توکلی»، متخصص و جراح چشم در این باره می‌گوید: «جراحی زیبایی چشم با هدف تغییر رنگ چشم‌ها به صورت دائمی نیازمند پیشرفت‌های پزشکی بیشتر و تکمیلی در حوزه زیرساخت‌ها و تجهیزات تکنولوژی-پزشکی و همچنین کسب تاییدیه‌های معتبر بین‌المللی است.
دانش و تکنولوژی فعلی با موضوع جراحی باز برای تغییر دائمی رنگ چشم، کافی نیست. این دستاوردهای علمی و تجهیزاتی موجود فقط و فقط جنبه تبلیغاتی دارند. همچنان که در چند سال اخیر شاهد بودیم جراحی‌های تغییر رنگ چشم در کشور انجام شد که پیامدشان جز بیماری‌های عفونی چشم، نابینایی و در مواردی حتی مرگ بوده است. به گونه‌ای که بسیاری از پزشکانِ مسئول از انجام آن امتناع ورزیدند.»
استفاده محتوایی از عنوان یک جراحی تایید نشده
برای پیگیری بیشتر به عنوان متقاضی و زیباجو با شماره تماس چند کلینیک پرآوازه زیبایی درچند کلان‌شهر کشور که رد و نشان جراحی زیبایی تغییر دائمی رنگ چشم در آگهی‌های تبلیغاتی‌شان دیده می‌شود، تماس می‌گیریم. پاسخگوی تلفن یکی از کلینیک‌ها این طور می‌گوید: «باید حضوری تشریف بیاورید تا هم مشاوره شوید و هم ویزیت و بررسی‌های تخصصی از شما صورت گیرد.
شاید در این مشاوره‌ها و بررسی‌های تخصصی مشخص شد که شرایط‌تان مناسب انجام این نوع جراحی نیست.» پاسخگو، در باره هزینه‌های این مقدمات می‌گوید: «مشاوره، ویزیت و آزمایش‌های تخصصی پیش از انجام جراحی زیبایی، هزینه‌هایی از ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون تومان دربردارد که حتی اگر کاندیدِ انجام جراحی هم نشوید باید آنها را پرداخت کنید.»
از هزینه‌های خود جراحی اما ارقامِ دقیقی نمی‌گوید: «بستگی دارد که دلار چند تومان باشد؛ چون قیمت پروتزِ نازک سیلیکونی برای بافت عنبیه مصنوعی، دست‌مزد متخصص و هزینه‌های کلینیک براساس آن تعیین می‌شود. شما بیش از ۱۰۰ میلیون تومان در نظر بگیرید!»
پاسخگویانِ دیگر کلینیک‌ها از همان ابتدا، این چنین آبِ پاکی را روی دستمان می‌ریزند: «کلینیک ما این خدمات را به خاطر عوارض و خطرات زیاد و تجریبات ناموفق چند کلینیک که این نوع جراحی را انجام داده‌اند تا اطلاع ثانوی ارائه نمی‌دهد. فعلا فقط از عناوین تبلیغاتی آن برای جذب مشتری و رونق کارمان استفاده می‌کنیم.»
وقتی شیوه‌های درمانی، برای زیبایی استفاده می‌شوند!
ترکیب زاویه‌های اغراق‌آمیز صورت در دو طرف فک و چانه به ضربِ سرسوزنِ سرنگ‌های کنولا (سرنگ مخصوص تزریق ژل، فیلر و چربی) با لب‌های وَر آمَده، ابروهای تا شقیقه کشیده که انتهای یکی‌شان پرسینگِ سیاه رنگی جای گرفته، مژه‌های بلند و متراکم اما مصنوعی، بینیِ سوپرِعروسکی و آن دندان‌های ایمپلنت شده که سفیدیِ براقش هنگام خندیدن، توی ذوقِ هر بیننده‌ای می‌زند، هنوز نتوانسته عطش به زیبایی در «هانیه»، دختر جوانی که اتفاقا منشی یکی از مطب‌های زیبایی‌ست، سیراب کند.
برای همین مدتی‌ست به تغییر رنگ چشم‌هایش فکر می‌کند. هانیه می‌گوید: «در اصفهان و مشهد یکی دو تا متخصص چشم هستند که جراحی تغییر رنگ چشم انجام می‌دهند اما راستش آنقدر امضا و اثرانگشت از آدم می‌گیرند تا در هر شرایطی مسئولیت بروز هرگونه حادثه عین و بعد از جراحی فقط و فقط به گردن خود آدم باشد که آدم از ترس، مردد می‌شود! اینها یا به تخصص یا به تجهیزاتشان اطمینان ندارند! برای همین، رفتم سراغ لیزیک که در چند جلسه رنگ چشمم را روشن می‌کند!»
جراحی‌های زیبایی تایید نشده و پر ریسک
لیزیک، روش درمانی برای بیمارانی دارد که از دوربینی، نزدیک‌بینی و یا آستیگماتیسم رنج می‌برند اما چون در فرآیند تاباندن اشعه لیزر بر روی عنبیه، بخشی از ملانین‌های آن که در واقع تراکم‌شان، علت اصلی تیره بودن رنگ عنبیه است، از بین می‌روند با از بین رفتن تعدادی از ملانین‌ها، به نوعی از تراکم سلول‌های رنگ‌دانه عنبیه کاسته می‌شود که در نهایت تغییر نسبی طیف رنگ چشم افراد را در پی خواهد داشت.
استفاده روزافزون برخی پزشکان از این روش برای متقاضیانی که نیاز درمانی به آن ندارند و صرفا تغییر رنگ چشم خود را خواستارند، خلاف آیین‌نامه‌های نظام حقوقی پزشکی است و از سویی برابر با مصوبات قانونگذار در سال ۱۳۷۴ و با اشاره به ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی این فعل، جرم‌انگاری شده و قابلیت تعقیب کیفری دارد. از این رو چون هنوز مقدمات علمی این گروه از جراحی‌های زیبایی فراهم نیست، هیچ نامه و پرونده پزشکی بابت آن از سوی مراجع رسمی کشور ابلاغ و تشکیل نمی‌شود.
«هرمز شمس»، رئیس سابق انجمن چشم پزشکی ایران در این باره توضیح می‌دهد: «از حدود سال ۱۳۹۲ که نخستین جراحی کاشت عنبیه مصنوعی در کشور با موفقیت انجام گرفت، معدودی از زیبایی‌دوستان از این افتخار پزشکی و البته تکنیک درمانی که مناسب بیماران زال، مادرزانِ فاقد عنبیه و کیستیک بوده و هست به منظور کاشتِ عنبیه مصنوعیِ رنگی استفاده می‌کنند. اقدامی پرعارضه که اصلا توصیه نمی‌شود و هیچ ارگان رسمی در کشور آن را تایید یا اجرا نمی‌کند. درست مانند روش درمانی لیزر و لیزیک (تاباندن اشعه) که باز هم معدودی از زیبایی‌دوستان از آنها برای روشن‌تر شدن عنبیه چشم‌های خود آن هم در چند جلسه و بدون ضرورت درمانی خاص استفاده می‌کنند.» شمس می‌افزاید: «در هر یک از این روش‌ها علاوه بر هزینه‌های مادی بیش از ده‌ها میلیون تومان، عوارضی مسلم برای متقاضی از پارگی و عفونت عنبیه تا انحراف زاویه چشم و حتی نابینایی وجود دارد. شاید جراحی‌های بسیاری مرتبط با تغییر رنگ چشم در کشورهای مختلف و همسایه انجام گیرد اما هنوز مورد تایید سازمان‌های معتبر با آزمایشگاه‌های استاندارد و ژورنال‌های علمی نیستند.» تلاش ما برای ارتباط گرفتن با انجمن چشم پزشکی ایران در زمان تهیه گزارش بی نتیجه ماند.
چشم رنگی‌های بعد از این، باید دوباره احراز هویت شوند!
افرادی که در پی انجام جراحی‌های زیبایی از جمله جراحی زیبایی تغییر دائمی رنگ چشم، چهره‌شان به طور محسوس تغییر می‌یابد طبق اعلام سازمان ثبت احوال کشور باید نسبت به تعویض تصویر اسناد هویتی خود اقدامات لازم را انجام دهند تا در صورت نیاز به فعالیت‌های رسمی و اداری با مشکلی مواجه نشوند. این ضرورت، شامل گذرنامه‌ها به عنوان مجوز ورود و خروج بین‌المللی نیز می‌شود. از آنجا که عکس الصاقی در گذرنامه، بیومتریک است و جزییات کامل چهره دارنده گذرنامه در تصویر آن باید قابل رویت باشد، لذا به روز بودن آن، الزام قانونی‌ست. الزامی که اگر رعایت نشود، دردسرهای کوچک و بزرگش، علی‌رغم همه زیبایی و حال خوش ناشی از چشم‌های رنگی (!) در صف چک بلیت پروازهای خارجی دامنگیرتان می‌شود.
بیشتر بخوانید: کسانی که جراحی زیبایی کرده اند باید شناسنامه خود را تغییر بدهند!؟ | قانون چه می گوید؟