همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی: ساخت مسجد در دل محله دروازه غار مدت‌ها محل بحث بود و اهالی محله هرازگاهی برای فراهم کردن مقدمات و جمع‌آوری اعانه دور هم جمع می‌شدند. اهالی در زمین خاکی نسبتاً وسیعی که کمی آنطرف‌تر از مغازه شیخ رجبعلی خیاط بود دور هم جمع می‌شدند و هرکدام برای ساخت مسجد پیشنهادهایی را مطرح می‌کردند. ادامه دورهمی‌ها گاهی به مغازه شیخ رجبعلی هم کشیده می‌شد، اما تصمیم‌های مهم را در همان زمینی که قرار بود به ساخت مسجد اختصاص پیدا کند می‌گرفتند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
برپایی گلریزان برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی و شروع ساخت مسجد یکی از آخرین پیشنهادهایی بود که به تأیید اهالی رسید، اما این تصمیم یک مخالف سرسخت داشت. حاج محمد یاوری، کاسب درستکار و مرد مورد اعتماد محله کسی بود که می‌گفت: «مسجد قداست دارد و نباید برای ساخت آن دستمان را جلو کسی دراز کنیم.»
حاج محمد یاوری بارها در محافل رسمی و غیررسمی از عزمش برای بسیج خیّران محلی و مشارکت آنها در ساخت مسجد خبر داد و جلسات متعددی با خیّران محلی داشت. پیشنهاد او آرام آرام به مطالبه اهالی تبدیل شد و برخی خیّران اسم و رسم‌دار محدوده بازار هم وارد میدان شدند، اما تعداد خیّرانی که قرار بود در ساخت مسجد مشارکت کنند نباید از یک یا دو نفر بیشتر می‌شد.
وقتی ماجرای ساخت مسجد وارد مرحله جدی‌تری شد، اهالی محله دروازه غار از حاج محمد یاوری خواستند مسئولیت ساخت مسجد را بپذیرد. داستان ساخت مسجد محله دروازه غار مصداق بیتی از قیصر امین‌پور است که می‌گوید: گاهی بساط عیش خودش جور می‌شود/گاهی دگر، تهیه به دستور می‌شود.
معتمد محله در همان‌گیرودار و به‌طور کاملاً اتفاقی برای دیدار با یکی از خیّران به بازار می‌رود. در آن ملاقات، برای نخستین بار نام بانویی که می‌خواهد در ساخت مسجدی در جنوب شهر مشارکت کند مطرح شد. بانو فخری فخامی در کوتاه‌ترین زمان ممکن وارد داستان ساخت مسجد در محله دروازه غار شد و یکی از نخستین بانوان تهرانی که بانی ساخت مسجد شده لقب گرفت.
داستان ساخت مسجد در یکی از جنوبی‌ترین محله‌های تهران به همین‌جا ختم نمی‌شود. طبق قوانین و ضوابط، برای ساخت مسجد در زمینی که مساحتش کمتر از ۵۰۰متر بود مجوز صادر نمی‌شد و قطعه زمینی که یکی از خیّران در اختیار اهالی محله قرار داده بود ۴۷۰متر بود.
حاج محمد یاوری در آستانه ۹۰سالگی خاطرات آن روزها را مرور می‌کند و می‌گوید: «وقتی کارشناس برای متر کردن زمین به دروازه غار آمد، تنها بود و به کمک نیاز داشت. ما هم متر را به گونه‌ای گرفتیم که آن ۳۰متر جبران شود. در هر صورت طوری متر را جابه‌جا کردیم که مساحت زمین به ۵۰۰متر رسید و بعد از کش و قوس‌های فراوان مجوز ساخت مسجد را دریافت کردیم.»
فخری فخامی که ثروت زیادی را از همسرش به ارث برده بود در نخستین فرصت هزینه‌های پی‌ریزی مسجد را پرداخت کرد و هیئت امنا به واسطه مقارن شدن کلنگ‌زنی مسجد با میلاد حضرت فاطمه(س) نام الفاطمه را برای مسجد انتخاب کردند.
بانو فخامی به‌عنوان تنها بانی ساخت مسجد در محله دروازه غار ۹۰۰ تومان پرداخت کرد و درهای مسجد در سال ۱۳۵۴ به روی نمازگزاران و عموم اهالی باز شد. روی سر در مسجد الفاطمه(س) که با گذشت زمان به نماد همدلی اهالی محله هرندی تبدیل شد، نوشته: «مسجد به همت بانو فخامی و به نیابت از مادرش مرحومه فاطمه، به تولیت محمد یاوری در سال ۱۳۵۴ شمسی ساخته شد.»