همشهری آنلاین – مریم سرخوش: بحث مهاجرت یکی از پزشکان نخبه ایرانی چند روزی است که داغ شده، دکتر مازیار غلامپور دهکی، فوق تخصص جراحی قلب و رکورددار جراحی قلب نوزادان در ایران. بنیان‌گذار و رئیس بخش جراحی بیماری‌های مادرزادی قلب در بیمارستان شهید رجایی که چندی پیش گفت‌وگوی مفصلی هم با روزنامه همشهری داشت و از پُر بودن لیست جراحی‌هایش تا ۱۴۰۵ خبر داد (اینجا بخوانید) و دستمزدی که برای جراحی‌های پیچیده ۱۰، ۱۲ ساعته حتی به اندازه تعویض روغنی‌ها هم نیست.
وب‌سایت سازمان نظام پزشکی هم در مطلبی به مهاجرت این پزشک اشاره کرده و نوشته «لیست انتظار بیمارانش تا دو سال آینده پر بوده و ۶۳۸ کودک نیازمند جراحی قلب در صف عمل جراحی در مرکز قلب و عروق شهید رجایی قرار دارند. حالا نگرانی‌ها از وضعیت سلامت کودکان، مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی به دلیل بی‌رغبتی پزشکان به رشته جراحی قلب اطفال و مهاجرت جراحان انگشت‌شمار این رشته فوق‌تخصصی بسیار حاد و عمیق شده و این در حالی است که کشور با کمبود شدید جراح قلب اطفال مواجه است و شاهد آن لیست انتظار طولانی و بلند بالای بیماران حتی تا ۲ الی ۳ سال آینده است.»
با اعلام این خبر باز هم نگاه‌ها به سمت وزارت بهداشت چرخیده و این که آنها چه اقداماتی برای ممانعت از خروج این نخبگان پزشکی به کشور دارند. پزشکانی که سال‌هاست در کشور تجربه اندوخته‌اند و به سادگی راهی کشورهای دیگر می‌شوند.
سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت در این باره به چند سؤال همشهری پاسخ می‌دهد و تاکید می‌کند: قطعا وظیفه ما حفظ نخبگان پزشکی است و طی یکی دو سال اخیر هم اقدامات خوبی برای رفع مشکلات اقتصادی پزشکان انجام شده، از جمله حذف سقف کارانه و کاش مالیات‌ها. اما بخشی از اقدامات برای ماندگاری پزشکان به وزارت بهداشت مربوط است و بخشی دیگر باید در سطح کلان محقق شود.
او معتقد است به هر دلیلی پزشکان تصمیم به مهاجرت می‌گیرند اما این مساله نباید منجر به انتقال نگرانی در بیماران شود، جایگزین این پزشک هم تعیین شده و اقدامات جدی برای جایگزین‌پروری در حال انجام است.
* بحث مهاجرت پزشکان، مبحث تازه‌ای نیست اما به دلیل مهاجرت یک پزشک مطرح در کشور دوباره داغ شده است؟
آمار قطعی درباره مهاجرت پزشکان درگیر چندین وزارتخانه است، البته این‌که یک پزشک به کشور خارجی سفر می‌کند را نمی‌توان مهاجرت قلمداد کرد، حتی اگر منجر به دریافت گوداستندینگ (سوءپیشینه) شود. مهاجرت هم صرفا با انگیزه‌های اقتصادی صورت نمی‌گیرد، بلکه عوامل مختلفی در آن دخیل است، از جمله امید به آینده، مباحث خانوادگی و....
جراحی‌های سخت و پیچیده‌ای که امروز با هزینه‌های بسیار کم و حتی رایگان ارائه می‌شود، اوایل انقلاب با هزینه‌های ۱۰، ۲۰ هزار دلاری و اعزام بیماران به خارج از کشور انجام می‌شد
* در جریان مهاجرت رئیس بخش جراحی بیماری‌های مادرزادی قلب در بیمارستان شهید رجایی بودید؟
دکتر غلامپور، چندی پیش آخرین جراحی را انجام دادند و قرار است به کشور عمان سفر کنند. به نظر نمی‌رسد که رفتن ایشان شبیه مهاجرت‌های دائمی به کشورهای اروپایی و آمریکایی باشد. بسیاری از پزشکانی که به این کشور سفر می‌کنند، برمی‌گردند یا به نوعی در رفت‌وآمد هستند.
* برای ماندگاری دکتر غلامپور و دیگر فوق متخصصانی که تصمیم به مهاجرت می‌گیرند، آیا نمی‌توان اقدام خاصی انجام داد؟
عمان در حوزه پزشکی و سلامت زیاد خرج می‌کند، آن هم در حالی که نه جمعیت زیادی دارد و نه تعداد بیمارانش قابل توجه است. ویزیت پزشک متخصص در بخش دولتی ما ۳۷ هزار تومان است و در عمان ۳.۵ میلیون تومان، اما مگر چه میزان بیمار دارند. در رشته‌های فوق تخصصی، پزشکان زیادی به این کشور مهاجرت کردند و برگشتند. البته اینها را نمی‌گویم که دلیل بر بی‌اهمیتی خروج نخبگان پزشکی از کشور باشد و ما موظف هستیم که این نخبگان را حفظ کنیم.
* گفته می‌شود که بیش از ۶۰۰ کودک در لیست انتظار جراحی‌های این پزشک قرار دارند، تکلیف آنها چه می‌شود؟
همین حالا ۲۳ پزشک جراح قلب اطفال در کشور داریم و نیمی از آنها در حوزه جراحی‌های نوزادان مشغول به خدمت هستند. جانشین دکتر غلامپور هم در بیمارستان شهید رجایی مشخص شده و نگرانی در این باره نداریم. ایشان یکی از پزشکان بسیار شریف ایران است و حتی با ما صحبت کرد که نفر جایگزین او چه کسی باشد که بیماران لطمه نبینند. پزشکان به هر دلیلی تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و یکی از سیاست‌های باید جانشین‌پروری باشد. نباید شرایط به گونه‌ای پیش برود که با خروج یک نفر از بخش درمانی، کار تعطیل شود. البته تشکیل لیست انتظار هم الزاما به معنای کمبود پزشک نیست. مثلا درباره پیوند قلب باید دهنده عضو وجود داشته باشد و تا زمانی که قلب ناشی از مرگ مغزی نباشد، این لیست ادامه دارد. برخی پزشکان هم با اقبال بیشتری از سوی بیماران مواجه هستند و به همین دلیل زمان انتظار برای دریافت خدمات جراحی از آنها بیشتر می‌شود.
* نمی‌توان مانع از نگرانی بیماران ناشی از مهاجرت این پزشکان شد؟
در این که ما باید نخبه‌هایمان را حفظ کنیم، هیچ حرفی نیست اما نباید نگرانی را به مردم انتقال داد. درباره رشته دکتر غلامپور در سطح کشور هیچ نگرانی وجود ندارد و پزشک به میزان کافی داریم و بیماران را پوشش خواهیم داد. جانشین ایشان هم معرفی شده است. به جهت آموزشی و جانشین‌پروری هم اقدامات در حال انجام است چون نیاز داریم که آمار پزشکان را افزایش دهیم. نه تنها در جراحی قلب اطفال که برخی رشته‌ها مثل چشم‌پزشکی هم ۲ هزار پزشک داریم و از این تعداد، متخصصان شبکیه به ۲۰۰ نفر می‌رسد و این عدد درباره متخصصان سرطان چشم به ۵ نفر می‌رسد. اگر یک نفر از این افراد هم مهاجرت کنند، مشکلات زیادی رقم خواهد خورد. برخی خدمات خاص هستند و باید حفظ کنیم.
* چه باید کرد که موج مهاجرت پزشکان متوقف شود؟
طی دو سال گذشته اقدامات مختلفی در این باره انجام شده، از جمله این که سقف ۶۰ هزار تومان کارانه به ۱۲۰ هزار تومان رسید و بعد هم برداشته شد. همین حالا کارانه پزشکان چیزی حدود ۲۷، ۲۸ میلیون تومان است. سقف کارانه‌ها سال ۹۵ برای پزشکان تعیین شده بود. پلکان‌ها هم اصلاح شدند و با پیشنهاد ما مالیات پزشکان از سوی مجلس کاهش یافت و از ۳۰درصد به ۲۰ و ۱۰درصد رسید. مواردی که در حیطه وظیفه ما قرار دارد، انجام می‌شود اما برخی از اقدامات خارج از حوزه ماست. از جمله تعرفه‌ها که مسیر سختی دارد و باید هر سال کارشناسی و بر اساس آن اعلام شود، اما چنین روندی را نداریم. برخی مصوبات هم باید در شورای حقوق و دستمزد تایید شود. ناکارآمدی بیمه‌ها هم باعث بروز مشکلاتی شده است.
* اما افزایش تعرفه‌ها باعث نگرانی مردم است؟
تعرفه‌ها باید واقعی شود و در این باره باید به مردم اطلاعات درستی ارائه شود. مردم باید بدانند چیزی که قرار است به عنوان تعرفه افزایش پیدا کند، مربوط به پزشکان نیست، بلکه درباره خدمات بیمارستانی است و اگر واقعی نشود، کاهش آمار پزشکان و کاهش کیفیت خدمات درمانی را به همراه دارد که صدمه اصلی آن متوجه خود مردم است. نباید شرایط به گونه‌ای باشد که منجر به عدم رضایت شود، جراحی‌های سخت و پیچیده‌ای که امروز با هزینه‌های بسیار کم و حتی رایگان ارائه می‌شود، اوایل انقلاب با هزینه‌های ۱۰، ۲۰ هزار دلاری و اغزام بیماران به خارج از کشور محقق می‌شد.
بیشتر بخوانید
انصراف از مهاجرت یکی از بهترین پزشکان پیوند قلب کودکان