همشهری آنلاین- شهره کیانوش راد: آیت الله سید محمد بهشتی ۵۰ سال پیش زمینی در منطقه زرگنده خرید. زمین های این منطقه جزء مناطق ارزان‌قیمت تهران بود و اساسا به همین دلیل آیت‌الله بهشتی، این منطقه را برای زندگی انتخاب کرد. شهید بهشتی از سال ۱۳۵۲ تا هفتم‌تیر سال ۱۳۶۰ در این خانه واقع در خیابان شهید دستجردی، کوچه صبر، خیابان شهید مطهری، کوچه شهید بهشتی ، شماره ۱۲ زندگی کرد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
خانه‌موزه در دو طبقه ساخته شده و عمری بیش از نیم قرن دارد و یادگار روزهایی است که آیت‌الله بهشتی و خانواده‌اش در آن زندگی می‌کردند. فضای بیرونی و داخلی خانه، معماری سنتی دارد و اکنون جزو بناهای قدیمی و از معدود خانه‌های ویلایی باقی‌مانده در محله قلهک است. علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، می‌گوید: «در دهه ۴۰ و حتی اوایل دهه ۵۰ محله قلهک بافت سنتی داشت و در جایی که اکنون برج و ساختمان‌های مرتفع هست، زمین‌های کشاورزی و دامداری بود. اما در اواخر دهه ۵۰ به‌تدریج بافت سنتی تغییر شکل یافت.»
ماجرای سکونت شهید بهشتی در این خانه، به اوایل دهه ۵۰ برمی‌گردد. سال ۱۳۴۹ او پس از چند سال مدیریت مرکز اسلامی هامبورگ، همراه خانواده‌اش به ایران برگشت. پس از اطلاع از ممنوع‌الخروج شدنش، می‌خواست در خیابان ایران که آن روزها خیابان عین‌الدوله نام داشت، زمین یا خانه‌ای بخرد، اما گران بودن ملک، او را از خرید خانه در این خیابان منصرف کرد. ۳ سال بعد یعنی در سال ۱۳۵۲، به پیشنهاد یکی از دوستانش، در محله داوودیه قلهک که آن روزها منطقه‌ای دور افتاده بود، زمینی به مساحت ۶۰۰ مترمربع خرید، یعنی همین‌جایی که اکنون به خانه موزه بهشتی تبدیل شده است.
نقشه خانه از سوی شرکت مهندسی سمرقند و طبق نظر و خواسته شهید بهشتی به صورت اندرونی و بیرونی طراحی و ساخته شد. طراحی خانه به گونه‌ای بود که کتابخانه و اتاق شخصی دکتر بهشتی از قسمت اصلی خانه جدا بود. معماران و مهندسانی که در طراحی و ساخت این خانه مشارکت داشتند، از فعالان سیاسی بودند و در خلال ساخت این خانه از سوی ساواک دستگیر شدند.
سال ۱۳۵۲ یک طبقه خانه ساخته شد و سال ۱۳۵۸ زمانی که دو تن از فرزندان دکتر بهشتی در شرف ازدواج بودند، دو واحد مستقل در طبقه دوم، ساخته شد که در فضای امروزی خانه‌موزه، به یک واحد تبدیل شده‌است.
سال ۱۳۶۰ و زمانی که دکتر بهشتی تصمیم می‌گیرد به خانه‌ای در خیابان ایران نقل مکان کنند - آن هم برای نزدیک شدن بیشتر محل زندگی‌اش به محل کارش، یعنی دفتر حزب جمهوری اسلامی و کاخ دادگستری - در تاریخ هفتم تیر، درست شبی که اسباب و اثاثیه به آن خانه منتقل شده بود، شهید بهشتی در اثر انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی به شهادت می‌رسد. خانواده شهید بهشتی چند سال بعد از این واقعه هم در قلهک زندگی می‌کردند و بعد از آن تصمیم به فروش خانه گرفتند.
خانه‌ای که موزه شد
سال ۱۳۹۱ شهردار وقت، پیشنهاد علیرضا بهشتی، فرزند شهید بهشتی، را پذیرفت و خانه را که ۲ بار مالکش عوض شده بود، خرید و خانه موزه شهید بهشتی در تیر سال ۱۳۹۲ افتتاح شد. در بنای این خانه‌موزه تغییراتی انجام شده از جمله اینکه استخر آن کوچک‌تر شده و دو واحد طبقه دوم آن به یک واحد تبدیل شده است.
در ابتدای ورود به موزه، حیاط قرار دارد. پس از گذشتن از چند پله در حیاط خانه، وارد طبقه اول خانه‌موزه می‌شویم. در سالن کتابخانه، تندیس‌هایی از آیت‌الله رفسنجانی، آیت‌الله شهید مرتضی مطهری، شهید محمدجواد باهنر، آیت‌الله موسوی اردبیلی و چند تن دیگر جانمایی شده که تداعی‌کننده جلسات شورای انقلاب اسلامی است.
در قسمت‌های دیگر این خانه‌موزه مجموعه‌ای از عکس‌های یادگاری از زمان انقلاب، تصاویری که شهید بهشتی خودش ثبت کرده، وصیت‌نامه، شجره‌نامه، همچنین وسایلی که از آنها استفاده می‌کرده مانند تلفن، دستگاه تایپ و رادیو قرار دارد که هر کدام از آنها یادگاری از دوران سکونت دکتر بهشتی در این خانه است.