اسلام دین شخصی و اجتماعی
اسلام دین جامع‌نگری است که هم بر امور شخصی و هم بر امور اجتماعی تاکید می‌کند. آری اگر چه اسلام دینی کاملاً اجتماعی است و هرگز بی‌تفاوتی پیروانش را نسبت به آنچه در جامعه می‌گذرد نمی‌پسندد، اما به هر حال هدف اساسی آن پرورش و تربیت انسانی کامل و بنده‌ای مقرب نزد خداوند و تقرب جستن به اوست.
از دیدگاه اسلام همه اعمال و تلاش‌هایی که در راستای رضایت الهی انجام می‌پذیرد عبادت محسوب می‌شود و‌لو اینکه این تلاش در جهت تأمین معاش باشد. اما در میان همه این اعمال آن دسته از کارهایی که مستقیماً در جهت پرستش و اظهار خضوع و بندگی در برابر قادر متعال انجام می‌گیرد افزون بر نقش مهمی که در تزکیه و تربیت نفس دارند، ضامن سلامت و اعتدال دیگر فعالیت‌های پر مخاطره انسان نیز هستند.
در دیدگاه اسلامی همان گونه که جدا شدن از اجتماع به بهانه عبادت و زهد امری مذموم است غرق شدن در فعالیت‌های اجتماعی و دنیایی و بی‌توجهی به عبادت و تضرع به درگاه خالق به بهانه اجتماعی بودن و ارزشمند بودن خدمت به خلق نیز پسندیده نیست.
در فرهنگ اصیل اسلامی بزرگان و اولیای دین شب و روز خود را صرف رسیدگی به امور مردم، مبارزه با ظالمان و اداره جامعه اسلامی و تأمین نیازهای خود می‌کردند، اما از هر فرصتی جهت خلوت با خداوند متعال و راز و نیاز و تضرع به درگاه او بهترین استفاده را می‌بردند و از همین فرصت‌ها برای هر چه بهتر انجام دادن وظایف اجتماعی خود نشاط و نیرو می‌گرفتند.
خلوتی عاشقانه
بندگی و عبادت هم برای خود آداب خاصی دارد. هر چه انسان از هیاهوی زندگی روزمره و درگیری‌های اجتماعی دورتر باشد این تمرکز و حضور قلب آسانتر حاصل می‌شود. همانگونه که امیر‌المومنین(ع) می‌فرمایند : الا نفراد راحه المتعبدین.
خلوت گزیدن آسایش عبادتگران است. آنچه انسان در تنهایی و خلوت از عبادت می‌چشد و در‌می‌یابد بسیار ارزشمندتر و شیرین‌تر از چیزی است که در میان غوغای اجتماع از عبادت خود درک می‌کند. بهترین بهره‌ای که از این خلوت و تنهایی می‌توان به‌دست آورد.
انس با خداوند و محبت اوست که بزرگترین گنجینه سعادت است. البته مراد از دوری از مردم بی‌اعتنایی و ترک کلی آنان نیست بلکه منظور این است که دل انسان تنها با یک چیز می‌تواند انس و الفت تمام داشته باشد و آن یا باید خدا باشد یا مردم و جمع آن دو در مرحله انس و دلبستگی ممکن نیست.
اعتکاف در مسجد که به معنای بریدن از خلق و پیوستن به خالق است بهترین نمونه خلوت گزیدن برای عبادت و راز و نیاز و انس با خدا و فرصتی ارزشمند و موقعیتی استثنایی است که در هیچ جای دیگر به دست نمی‌آید.
همشهری جمعه