تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۴۰۳ - ۱۴:۳۰

همجواری تکیه و سقاخانه و سیراب کردن زائران، از رسم‌های کهنی است که در دوره‌های مختلف به شیوه های متفاوت اجرا شده است. تهران دارای سقاخانه های تاریخی با آینه کاری و کاشیکاری است اما سید مهدی اعرابی، تهران پژوه به این سوال پاسخ می دهد که چرا شمیران سقاخانه تاریخی ندارد؟

همشهری آنلاین- شهره کیانوش راد: سید مهدی اعرابی، شمیران پژوه معتقد است در شمیران سقاخانه به گونه‌ای که در مناطق دیگر تهران شاهد بوده‌ایم وجود نداشته است. او دلیل این مساله را وجود قنات‌های پرآب و جاری بودن چشمه‌هایی با آب گوارا در این منطقه عنوان می‌کند.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

سید مهدی اعرابی، البته این را تاکید می‌کند که هر جا تکیه بوده، فضایی هم به عنوان نوشیدن آب برای زائران و رهگذران اختصاص داشته است. این شمیران پژوه در این باره می‌گوید: «در محله‌های مختلف شمیران، چشمه‌های پرآبی جاری بوده، اما اهالی هر منطقه به گذاشتن شیرآب کنار تکیه‌ها یا اختصاص فضایی مختص نوشیدن آب، اهتمام داشته‌اند و این سنت حسنه در اغلب محله‌های شمیران مرسوم بوده است، اما سقاخانه به شیوه کاشیکاری شده و آنچه در مناطق دیگر تهران مرسوم بوده، در شمیران وجود نداشته است.در تکیه‌های بزرگ شمیران مانند تکیه حصار بوعلی, تکیه دزاشیب و تکیه نیاوران آب قنات جاری بوده و هنوز هم می‌توان محل قنات را درتکیه نیاوران مشاهده کرد. در تکیه دزاشیب هم حوض بزرگی وجود دارد. هر چند این حوض بعدها در بازسازی تکیه ساخته شده، اما نشانه‌ای از وجود قنات و جاری بودن آب در تکیه دزاشیب است.»

به یاد سقای کربلا

اعرابی، برپایی محلی به عنوان سقاخانه به یاد سقای کربلا را یکی دیگر از سنت‌های حسنه می‌داند که همچنان در شمیران ادامه دارد: «در ایام محرم، یکی از طاق‌های دور تا دور تکیه تجریش را به برپایی سقاخانه اختصاص می‌دهند. این غرفه هر سال و به یاد سقای کربلا برپا می‌شود و فضایی سبز رنگ با چراغ های سبز دارد که عزاداران در کنار آن توقف می‌کنند و آب و شربت نذری می‌نوشند. در سایر تکیه‌های شمیران هم به همین صورت است.

هر سال محرم، یکی از طاق نماهای ۹ گانه تکیه اوین را به شکل سقاخانه تزیین می‌کنند.» اعرابی معتقد است سقاخانه هایی که اکنون در امامزاه صالح(ع)، محله دزاشیب یا محله‌های دیگر شمیران وجود دارد، قدمت طولانی ندارد و به شیوه سقاخانه‌ای و با الگویی از سقاخانه‌های قدیمی تهران ساخته شده است. بازماندگان معمولا این سقاخانه‌ها را به یاد یکی درگذشتگان خود می‌سازند تا رهگذران خسته بتوانند از آب خنک آن بنوشند.»