به گزارش همشهری آنلاین امتداد برخی از آیین‌ها به روز سوم امام (ع) و شب شهادت حضرت امام سجاد(ع) نیز می‌رسد. امام سجاد (ع) فرزند امام حسین(ع)، در زمان واقعه عاشورا به شدت بیمار بود و به همین علت امام حسین (ع) به ایشان اجازه حضور در جنگ را ندادند. پس از روز عاشوا، امام سجاد (ع) به همراه اهل بیت از سوی لشکر عمر بن سعد اسیر شد و در اسارت نقش مهمی در زنده نگه داشتن قیام عاشوا ایفا کرد. همزمان با ۱۲ محرم (۲۸ تیر) به برخی از آیین¬های سوگواری شب شهادت امام سجاد(ع) می پردازیم.
نخل‌گردانی در گوگد
گوگدی‌ها هنوز هم بر سر رسم ۳۰۰ ساله خود هستند. آیین نخل گردانی در شهر گوگد با حضور همه اهل شهر برگزار می شود. رسمی که هم زمان با دوازدهمین روز محرم و به مناسبت شهادت امام سجاد (ع) و سومین روز شهادت حضرت امام حسین (ع) و یارانش از دیرباز در این شهر با با عشق و شور زنده مانده.
مردم این شهر دو نخل را با نام‌های نخل مسجد یا پا نخل و نخل مسجد امام حسن مجتبی (ع) که در دو محله بالا و پایین این شهر قرار دارد، سیاه‌پوش و به عنوان نمادهای عاشورایی و مذهبی آماده می‌کنند.در روز دوازدهم ماه محرم، عزاداران حسینی در قالب هیئت و دسته‌ها از نقاط مختلف در مسجد جامع این شهر گرد هم می‌آیند و در سوگ سیدالشهدا (س) و مصائب اسرای کربلا عزاداری و سینه زنی می‌کنند.
حرکت کاروان‌های نمادین اسرای کربلا، نخل‌گردانی و تبرک‌جویی عزاداران از نخل‌های امام حسین (ع) و امام حسن مجتبی (ع) و حرکت نمادین تابوت شهدای دشت کربلا در روز شهادت امام سجاد(ع) از دیگر برنامه‌هاست.
اهالی گوگد برای روز سیزدهم محرم نیز آیین علم‌کشان را برپا می‌کنند. در اجرای این آیین علم‌ها و علامت‌های هیئت¬ شهر گوگد و گلپایگان برای ادای احترام به سمت امامزاده ۱۷ تن، فرزندان و نوادگان اهل بیت (ع) راهی می¬شود. علامت‌ها به نیت پنج تن، پنج تیغه ساخته و با پارچه‌های سبز و سیاه پوشانده می‌شود. شهرستان گوگد در ۵ کیلوکتری شرق گلپایگان و در استان اصفهان واقع است.
خطبه‌خوانی در ورامین و پیشوا
«من فرزند حسین شهید کربلایم، من فرزند علی مرتضی و فرزند محمد مصطفی و پسر فاطمه زهرایم و فرزند خدیجه کبرایم، من فرزند سدرة المنتهی و شجره طوبایم، من فرزند آنم که در خون آغشته شد، و پسر آنم که پریان در ماتم او گریستند، و من فرزند آنم که پرندگان در ماتم او شیون کردند...» این بخشی از خطبه حضرت امام سجاد (ع) در مجلس یزید است. اهالی شهرستان ورامین و پیشوا در روز شهادت امام سجاد (ع) در آستان مقدس امامزاده جعفر(ع) پیشوا دور هم جمع می شوند و مراسم خطبه‌خوانی را برگزار می کنند. رسم خطبه‌خوانی از سال های گذشته در این مکان مقدس برگزار می شده و بعد از آن معمولا امام جمعه ورامین درباره دوران اسارت حضرت سجاد (ع) و رسالت ایشان سخنرانی می کند. از آنجا که در کتب تاریخی نقل شده امام سجاد (ع) نخستین روضه‌خوان کربلا بوده و با سخنرانی خود در کاخ یزید از اسلام دفاع کرده، اهالی ورامین و پیشوا نیز همچنان بر رسم خطبه خوانی پایبند هستند. مراسم خطبه خوانی علاوه بر امامزاده جعفر(ع) پیشوا در سال های اخیر در مکان‌های مختلفی از جمله مصلی صاحب الزمان (عج) ورامین، مسجد مهدیه کارخانه قند، مسجد ارشاد عمروآباد، مسجد سجاد(ع)، امامزاده بی بی زبیده و محسنیه شهید علیخانی برگزار می شود تا این رسم بین افراد زنده بماند.
آیین سنج و دمام در بندر لنگه
سال‌هاست مسجد ابوالفضل (ع) محله هدایتی بندرلنگه در هرمزگان در شب شهادت امام سجاد (ع) میزبان اهالی است. در این مراسم آیین سنج و دمام اجرا می شود. یک گروه سنج و دمام معمولا ۷، ۹ یا ۱۱ دمام، تعدادی سنج و یک بوق دارند. بعضی گروه های سنج و دمام نیز فقط ۷ دمام، ۸ سنج و یک بوق دارند. نوازنده دمام با چوبی از جنس شاخه‌های درخت خرما بر روی آن می‌نوازد. آیین سنج و دمام در شهرهای جنوبی کشور رواج دارد و در مراسم شادی و عزا نیز نواخته می شود. اعلام وقت سحر ماه رمضان، وفات پیامبر(ص)، شب ضربت‌خوردن حضرت علی(ع) در ماه مبارک رمضان، دهه محرم و شهادت امام سجاد(ع) ایامی است که آیین سنج و دمام در آن برپا می شود. اهالی بندرلنگه علاوه بر مراسم سنج و دمام در شهادت امام سجاد (ع) مراسم چاووشی‌خوانی نیز دارند. آیین چاووشی‌خوانی به‌نوعی وظیفه اطلاع‌رسانی در زمان‌های مختلف را دارد و علاوه بر فرارسیدن مناسبت‌های مذهبی، برای استقبال یا بدرقه مسافر نیز انجام می شود.
مراسم سنج و دمام زنی را ببینید:
بیشتر بخوانید:
ببینید؛ حرف های جالب بنیانگذار حضور زنان در تعزیه | زنان از چه زمانی تعزیه اجرا کردند؟