همشهری آنلاین – مریم سرخوش: فردا (اول مرداد – ۲۲ جولای) روز جهانی مغز است و برای اولین بار برنامه روز جهانی مغز با شعار «مغز سالم آینده روشن» و با هدف افزایش آگاهی عموم برای پیشگیری از بیماری‌های مغزی برگزار خواهد شد. برنامه‌ای که با مشارکت اداره سلامت شهرداری، سازمان نظام پزشکی و انجمن علمی بیماری‌های مغز و اعصاب از ساعت ۹ در فرهنگسرای اندیشه برگزار می‌شود و عموم مردم هم می‌توانند در این برنامه شرکت و سوالات خود را درباره بیماری‌های مرتبط با این حوزه مطرح کنند.
دکتر محمود معتمدی، رئیس انجمن علمی بیماری‌های مغز و اعصاب ایران در نشست خبری روز جهانی مغز در این باره گفت: امسال برای اولین بار برنامه‌ریزی لازم انجام شد تا برای پیشگیری از بیماری‌های مغز با همه مردم ارتباط برقرار کنیم. البته بیماری‌های مغز و اعصاب آمار بالایی دارند و اما امسال ۴ بیماری که اهمیت بیشتری دارند برای این برنامه در نظر گرفته شده است.
به گفته معتمدی بیماری‌های در نظر گرفته شده برای برنامه روز جهانی مغز «سردردهای اورژانسی و سردردهای میگرنی»، «صرع و ریسک فاکتورهای منجر به صرع»، «سکته‌های مغزی» و «زوال عقل» خواهد بود.
او ادامه داد: درباره سردردها آگاهی به مردم داده می‌شود که با چه شرایط خودشان را در کوتاه‌ترین زمان به اورژانس برسانند. درباره صرع هم ریسک فاکتورها، عوامل خطرساز و تشدیدکننده منجر به این بیماری به مردم با واژه های ساده و قابل درک اطلاع‌رسانی می‌شود. همچنین درباره سکته‌های مغزی عوامل خطرساز از جمله فشارخون، دیابت، مصرف دخانیات، و بالا بودن چربی خون به مردم اطلاع‌رسانی شود. درباره سکته‌مغزی نکته مهم این است که بیمار باید در سه ساعت اول به مرکز درمانی مراجعه کند و به اصطلاح زمان طلایی را از دست ندهند چون اگر دیرتر از این زمان مراجعه صورت بگیرد، علایم در بیمار تثبیت شده و غیرقابل برگشت است.
رئیس انجمن علمی بیماری‌های مغز و اعصاب ایران درباره زوال عقل هم بیان کرد: همه تصور می‌کنند که هر نوع اختلال حافظه آلزایمر است اما مردم باید بدانند که زوال عقل در بسیاری از بیماران قابل برگشت است و آلزایمر نیست. باید درباره این موارد آگاهی داده شود که بیمار دیر به مراکز درمانی نرسد که در همایش روز دوشنبه در فرهنگسرای اندیشه این موارد اطلاع‌رسانی خواهد شد.
آسیب غذاهای سرد به مغز
دکتر مجید غفارپور، عضو هیئت مدیره انجمن علمی مغز و اعصاب هم در ادامه این نشست بیان کرد: برگزاری همایش پیشگیری از بیماری‌های مغز، یک اقدام ارزشمند است چون نکته مهم و اساسی در ارتباط با بیماری‌های مغزی، دقیقه‌هاست. مردم باید بدانند باید به موقع به مراکز درمانی برسند که درمان آنها اثربخش باشد. همچنین مردم باید بدانند اگر مغز از اکسیژن محروم باشد، دچار آسیب می‌شود.
او ادامه داد: در اکثر موارد اگر در چند دقیقه اول به داد بیمار نرسیم و مراجعه به موقع به پزشک صورت نگیرد، عارضه‌ای ایجاد می‌شود که اثرات منفی آن بیشتر خواهد بود. سلامت مغز مربوط به این است که اکسیژن و مواد غذایی به آن برسد و اگر حادثه‌ای رخ داد که مغز از این دو مساله محروم شود، آسیب جدی خواهد دید.
او با بیان این که باید به مردم آموزش دهیم که کدام یک از سردردها نیاز به پزشک دارد، عنوان کرد: به طور خلاصله هر سردرد ناگهانی و شدید و هر سردردی که شدید و همراه با تب ادامه‌دار باشد یا با علائم عصبی موضعی و همراه با انحراف بینایی رخ دهد باید حتما به پزشک مراجعه کرد. سردردهایی هم که نیمه شب فرد را از خواب بیدار می‌کند یا بیمار در زمان بیدار شدن صبحگاهی دچار آن می‌شود از نظر رسیدگی و درمان فوری اهمیت دارند.
او با بیان این که سردرد در جامعه ما مثل جوامع دیگر جزو مسایل بسیار شایع است، ادامه داد: شیوع میگرن تقریبا ۱۰ تا ۱۵ درصد در زنان و ۷ تا ۸ درصد در آقایان وجود دارد. بروز سردرد به صورت تدریجی است و با گذر زمان به اوج خود می‌رسد اما سردردهای میگرنی شیوع ناگهانی دارند و یک دفعه فرد دچار آن می‌شود.
غفارپور به ضربه‌های مغزی هم اشاره کرد و گفت: هر کسی که ضربه مغزی حتی خفیف هم داشت -به ویژه درباره سالمندان- اگر یک تا دو روز بعد از آسیب دچار سردرد شد باید به مرکز درمانی مراجعه کند.
این پزشک درباره سکته‌های مغزی هم بیان کرد: این سکته‌ها هم شبیه سردرد دارد و اگر بیمار علائم عصبی پرکار مثل ضعف یا بی‌حسی در برخی اندام‌ها یا یک طرف بدن را دارد باید به پزشک مراجعه کند. علائم سکته مغزی هم می‌تواند تدریجی باشد. بیماران باید این علائم را بدانند و در کوتاه‌ترین زمان به مرکز درمانی از جمله فیروزگر و امام خمینی مراجعه کند.
او تاکید کرد: درباره سکته‌های مغزی، مساله مهم پیشگیری است. یعنی ورزش منظم، کنترل فشار خون و چربی خون و پیشگیری از ابتلا به دیابت. زنان هم باید سالانه یکبار چکاپ در این باره داشته باشند. بیماران قلبی هم که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می‌کنند باید مصرف مرتب داشنه باشند چون توقف در استفاده از آن منجر به ایجاد لکه خون و حرکت آن به سمت مغز می‌شود که عامل سکته مغزی است.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی مغز و اعصاب درباره زوال عقل هم بیان کرد: زوال عقل همیشه آلزایمر نیست و حدود ۱۲ تا ۲۰ درصد اختلالات زوال عقل مربوط به عللی است که قابل درمان است، از جمله عفونت‌های مغزی، کمبود ویتامین ب ۱۲، کم کاری تیرویید، اختلالات روان و افسردگی و… به همین دلیل لازم است که مردم بدانند هز زمان حافظه کم شد یا علائم دیگری بروز کرد به سرعت به متخصصان مراجعه کنند تا علل قابل درمان تشخیص و درمان شود. درباره آلزایمر هم هر قدر زودتر مراجعه کنند نتیجه کار بهتر است.
بیشتر بخوانید
تنهایی چطور باعث سکته مغزی می‌شود؟
مغز ما در به خاطر سپردن چگونه عمل می‌کند؟
اختلال در هورمون رشد قابل جبران نیست
او درباره تشنج هم بیان کرد: بیماران مبتلا به تشنج هم باید داوی تجویز شده از سوی دکتر را دقیق و مرتب مصرف کند، چون بسیاری اثر برخی داروها تا چند ساعت می ماند و با قطع دارو تشنج‌های بدتر خواهد داشت. بهداشت زندگی شامل خواب خوب و غذای مناسب هم باید رعایت شود. بر اساس اطلاعات کتب قدیم، افرادی که دارای سابقه تشنج هستند نباید از غذاهای طبع سرد استفاده کنند؛ چرا که غذاهای طبع سرد می‌تواند سبب کاهش PH خون و کلسیم شوند که عاملی برای تشنج باشد.
۴۰ تا ۵۰ درصد ناتوانی‌ها سکته مغزی قابل پیشگیری است
دکتر محمدرضا عزیزی، مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی کشور هم سردرد را شایع‌ترین دلیل مراجعه مردم به مراکز درمانی درباره بیماری‌های مغز و اعصاب اعلام کرد و گفت: شایع‌ترین علت ناتوانی در افراد که بیشترین دلیل غیبت آنها در محل کار می‌شود هم سردرد است.
عزیزی با بیان اینکه آمار دقیقی درباره سکته‌های مغزی در دسترس نیست، عنوان کرد: روزانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر دچار سکته مغزی و یک سوم این افراد مبتلا به ناتوانی می‌شوند. اگر توصیه‌های لازم به مردم داده شود بالای ۴۰ تا ۵۰ درصد این موارد قابل پیشگیری است. باید ریسک فاکتورهای سکته مغزی را حذف کرد از جمله مصرف نکردن سیگار، ورزش منظم، کنترل دیابت و فشار خون که دستورالعمل‌های بسیار ساده‌ای است اما از یک بیماری با ناتوانی شدید پیشگیری می‌کند.
او با بیان اینکه برگزاری همایش پیشگیری از بیماری‌های مغز بسیار حائز اهمیت است، افزود: هدف از برگزاری این همایش پیشگیری از بیماری‌های مغز و آشنایی مردم با بیماری‌های این حوزه است. بر این اساس سکته‌های مغزی، سردرد، اختلالات مغزی و صرع را به عنوان چهار محور برگزاری همایش پیشگیری از بیماری‌های مغز انتخاب کرده و امیدواریم با برگزاری این همایش و ارتقاء آن، از بیماری‌های مغزی جلوگیری کنیم.
یک برنامه ویژه برای بازی‌های شناختی مغز
مهیا شعیبی، رئیس اداره سلامت اجتماعی اداره کل سلامت شهرداری تهران هم از یک اقدام جدید در حاشیه این همایش در فرنگسرای اندیشه خبر داد و گفت: رویکرد اداره کل سلامت شهرداری پیشگیری از بیماری‌ها و ماموریتش ارتقای سلامت و توانمندسازی شهروندان تهرانی است. به مناسب روز جهانی مغز هم اداره کل سلامت در کنار این برنامه قرار گرفت. بر این اساس قرار است برخی بازی‌هایی که بتواند به حوزه مغز و شناخت شهروندان کمک کند در فضای بیرونی همایش انجام شود.
به گفته شعیبی یک فضا در بیرون فرهنگسرا و محوطه بوستان در قالب میزهای ارائه کننده خدمات در نظر گفته شود که با مشارکت کلینیک مغز و شناخت، بازی‌های شناختی و تست‌های شناختی که به صورت معتبر و علمی وجود دارد به شهروندان معرفی می‌کند.