همشهری آنلاین- صفورا صادقی: منطقه ۱۱ به دلیل داشتن مهمترین مراکز نظامی، سیاسی، دولتی، و بیشترین مراکز تاریخی و گردشگری نظیر موزه ها و خانه های قدیمی و همچنین وجود سفارتخانه های متعدد، از مهمترین مناطق پایتخت محسوب میشود. منطقه ۱۱ از شمال به میدان انقلاب از جنوب به میدان راه‌آهن و از شرق به خیابان وحدت اسلامی و از غرب به خیابان های نواب و میدان حق‌شناس محدود میشود.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
منطقه‌ای که امروزه بیشتر به‌عنوان بازارهای تخصصی مرکز شهر و یک منطقه استراتژیک به دلیل گذرگاه تردد سیاسیون می‌شناسیم، در گذشته‌ای نه چندان دور، جزء مناطق مرفه‌نشین و پررونق شهر به‌حساب می‌آمد. بسیاری از رجال و دولتمردان و هنرمندان در دوره قاجار و پهلوی در این محله سکونت داشتند.
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، در مورد کوچه خیابان‌های این محله می‌گوید: «در محله اعیان‌نشین امیریه و منیریه یک کوچه وجود دارد به نام «محمدعلی فروغی» که سه دوره نخست وزیر ایران بود و نقش مهمی در تاسیس فرهنگستان ایران داشت. کوچه بعدی به نام «کوچه سهیلی» منزل نخست وزیر و دیپلمات زمان رضا پهلوی بود که در روزهای تلخ اشغال ایران توسط نیروهای متفقین و در حوادث شهریور ۱۳۲۰ نقش داشت.»
حدادی درباره «کوچه لقمان» توضیح می‌دهد: «محمدحسین خان ادهم فرزند ارشد فخرالاطبا (میرزا زین‌العابدین لقمان‌الممالک) بود که پس از مرگ پدر به لقب فخرالاطبا ملقب شد و از پزشکان تراز اول آذربایجان محسوب می‌شد. او نزدیک‌ترین همکار دکتر طولوزان بود که در سال۱۲۵۸ در تبریز متولد شد. تحصیلات خود را در دانشکده پزشکی پاریس انجام داد و پس از مراجعه به ایران در تبریز به سمت طبیب مخصوص ولیعهد وقت، محمدعلی میرزا مشغول کار شد. او با بودجه شخصی مدرسه لقمانیه را با اسلوب اروپایی تأسیس کرد. دولت فرانسه و روسیه، دیپلم این مدرسه را معادل دیپلم کامل متوسطه می‌شناختند.»
درختان چنار خیابان ولیعصر
نام «بوذرجمهری» از خیابان‌های مهم بازار است که به پاس خدمات کفیل شهرداری تهران نام‌گذاری شده است. حدادی ادامه می‌دهد: «بسیاری از خیابان‌کشی‌های جدید شهر تهران در زمان پهلوی اول، توسط کریم آقا بوذرجمهری صورت گرفت. او در یک خانه تاریخی واقع در خیابان لقمان ادهم که به احسان الله خان تعلق داشت برای مدتی زندگی می‌کرد. کریم بوذرجمهری میدان توپخانه را با استفاده از الگوی میدان سن پطرزبورگ ساخت. همچنین خیابان ولیعصر تا تجریش و کاشت درختان حاشیه خیابان به دستور وی ساخته شد. در سال‌های ریاست شهری او تهران به سمت مدرنیزه شدن پیش رفت.»
حدادی می‌گوید: «از امیریه به سمت خیابان قلمستان محل به دنیا آمدن استاد حسین لرزاده از معماران برتر تاریخ ایران است که آثار برجسته‌ای مثل طراحی و ساخت مسجد اعظم قم، آرامگاه فردوسی، کاخ باشکوه و بی‌نظیر مرمر که انواع هنرهای ظریفه در ساخت آن به‌کار رفته است، متعلق به این استاد است. از چهره‌های سرشناس دیگری که در منطقه۱۱ حضور داشتند می‌توان از علی حاتمی، توران مهرزاد، ملوک ضرابی، قمرالملوک وزیری، استاد همایون خرم و دکتر علی اکبر سیاسی که اولین رییس دانشگاه تهران بود، نام برد.»