همشهری آنلاین- فرشاد شیرزادی: ۹۰ درصد موتورسیکلت‌های ایران فرسوده است و هیچ‌گونه نظارت دقیق روی کیفیت آنها انجام نمی‌شود. موتورسیکلت علاوه بر آلودگی هوا، آلودگی صوتی هم دارد. چندین سال پیش آماری منتشر شد که منطقه ۴ و ۷ تهران بزرگ از لحاظ صوتی، آلوده‌ترین مناطق تهران‌اند. موتورسواران نیازی به اخذ برگه معاینه فنی ندارند، به سادگی از قانون می‌گریزند و هر جا هم که خودرو نمی‌تواند تردد کند، آنها با زرنگی راه می‌جویند و پیش می‌تازند! ورود موتورسیکلت روی پل طبقاتی صدر و همه تونل‌های شهری تخلف محسوب می‌شود اما این قانون هم نتوانسته باعث بازدارندگی آنها شود. در گزارش پیش‌رو، نگاهی به آمار، تصادفات و چند و چون موتورسیکلت‌ها در ایران و تهران می‌کنیم.
۳۶ درصد آمار فوتی و ۶۴ درصد آمار جرح
سرهنگ علی اصغر شریفی، رییس مرکز اطلاع رسانی پلیس راهور تهران در فروردین ماه امسال عنوان کرد که سال گذشته در شهر تهران ۴۶ درصد از کل تصادفات فوتی و ۶۴ درصد از کل تصادفات جرحی تهران مربوط به موتورسواران بوده است. یعنی از هر ۱۰ نفر فوتی در شهر تهران حدود ۵ نفر از آنها موتورسوار بوده‌اند. در همین مدت ۱۳ درصد از کل تصادفات خسارتی شهر تهران نیز مربوط به موتورسیکلت سواران بوده است.»
۱۴ میلیون موتورسیکلت
جالب است بدانید که تعداد آمار کل موتورسیکلت‌های ایران بیش از ۱۴ میلیون است و قدری بیش از ۳۶ درصد این تعداد فقط در تهران تردد می‌کنند. این آمار تکان‌دهنده است. یعنی فقط ۵ میلیون و ۴۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در تهران ایجاد شلوغی، آلودگی می‌کنند. بهتر است بگوییم، یعنی به ازای هر ۲ شهروند در پایتخت، یک موتور وجود دارد. آمار ۱۴ میلیون هم کاملا صعودی است و تعداد موتورسیکلت سوار روز به روز در حال افزایش است.
فرسودگی ۱۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت
طبق آمار پلیس ۹۰ درصد موتورسیکلت‌های کشور فرسوده‌اند. یعنی از تعداد ۱۴ میلیون، ۱۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت نباید در کشور تردد کند اما قیمت پایین این وسیله نقلیه نسبت به هر خودرو سواری باعث شده که مردم به خرید این وسیله نقلیه اقدام کنند. مردم در شهر و شهرستان با چند ده میلیون تومان می‌توانند یک موتورسیکلت فرسوده بخرند و به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی، با آن در داخل شهر تردد کرده و امرار و معاش کنند.
۷ میلیون موتورسوار گواهینامه ندارند؟!
دی ماه سال گذشته رئیس پلیس ترافیک شهری راهنمایی و رانندگی کشور گفت: پلیس به تنهایی نمی‌تواند در ساماندهی موتورسیکلت اقدام کند و یک عقب‌ماندگی ۲۰ ساله در گواهینامه موتورسیکلت داریم و کمتر از ۵۰ درصد موتور سیکلت سواران فعال ما دارای گواهینامه رانندگی هستند. یعنی کمتر از ۷ میلیون نفر.
۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار راکب کلاه کاسکت ندارند!
بهتر است بدانیم که در واقع کلاه کاسکت به نوعی انتخاب دلخواه برای راکبان موتورسیکلت تبدیل شده است. در واقع چیزی کمتر از ۲۵ درصد موتورسواران کلاه کاسکت دارند. در کلان‌شهرها هم که گاه با هشدار پلیس مواجه می‌شوند، بارها دیده‌ایم که رانندگان موتورسیکلت کلاه کاسکت خود را به سرنشین دوم سپرده و سر خودشان بی‌کلاه مانده! ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار موتورسیکلت سوار از کلاه استفاده نمی‌کند که این آمار فاجعه‌بار است. نیمی از تصادفات موتورسواران که به فوت آنها منجر می‌شود، ناشی از نداشتن کلاه کاسکت است. از این موضوع که بگذریم، آن ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر هم که کلاه کاسکت دارند، باید از کلاه استاندارد استفاده کنند که در این باره هم آمار دقیقی در دست نیست.
راهکار چیست؟
سرهنگ رابعه جوانبخت، رئیس اداره تصادفات تهران در پاسخ به پرسش خبرنگار همشهری مبنی بر اینکه راهکار جلوگیری از گسترش شمار موتورسیکلت و موتورسواران در ایران و تهران چیست و چه اقدام‌های بازدارنده‌ای می‌توان در این زمینه انجام داد؟، گفت: «طرحی را تدوین کرده‌ایم که ۱۰ فصل دارد و در این طرح همه جنبه‌های فرهنگسازی و ارتقاء فرهنگ موتورسواری را به شهروندان می‌آموزیم. پلیس امروز همه تلاش خودش را مصرف این موضوع کرده اما نمی‌توان به ازای ۲ شهروند در تهران یک پلیس داشت! ما باید مانند دیگر کشورها به سمت هوشمندسازی کار پلیس برویم. اگر مسئولان در تهران در سال‌های آینده همین مقدار موتورسیکلت پلاک و وارد شهر کنند، شهر گنجایش آن را نخواهد داشت. در کنار فرهنگسازی و هوشمند شدن کارایی پلیس باید نسبت به گسترش حمل و نقل عمومی پایدار و منسجم اقدام کرد. اگر این برنامه محقق شود باز هم می‌توان جلو گسترش تعداد موتورسیکلت‌ها و راکبان را گرفت.»
تبلیغ موتور با شور و شعف چرا؟!
وی در فراز دیگری از سخنانش ادامه داد: «گلایه ما از برخی رسانه‌ها مانند تلویزیون است که مدام برای نوجوانان ما تبلیغ خرید موتورسیکلت می‌کنند. چه لزومی دارد که یکی از ملی‌پوشان ما مانند آقای مهدی طارمی که ورزشکاری حرفه‌ای هستند، با آن شور و شعف، به تبلیغ موتورسیکلت بپردازند؟ آقای طارمی ورزشکار است به همین دلیل انتظار می‌رود که پیش از هر چیز تبلیغ پیاده‌روی و ورزش کند. یکی دیگر از راهکارها بالا بردن جرائم رانندگی است که این کار هم برای موتورسیکلت‌ها در دستور کار پلیس قرار گرفته است. افزایش جرائم امسال به طور دقیق شامل راکبان هم می‌شود و با کسانی که پلاک خود را مخدوش می‌کنند، برخورد می‌شود و موتور آنها توقیف خواهد شد.»