ویتامین دی یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است که در بسیاری از مواد غذایی مانند ماهی، تخم مرغ، شیر غنی‌شده و روغن کبد ماهی یافت می‌شود.
اشکال شیمیایی متعددی از ویتامین دی وجود دارد. دو شکل این ویتامین در انسان‌ها نقش دارند: اگوکلسیفرول (ویتامین دی 2) و کوله‌کلسیفرول (ویتامین دی3). ویتامین دی 2 در گیاهان ساخته می‌شود. ویتامین دی 3 در پوست انسان هنگام قرار گیری در معرض پرتوهای ماورای بنفش B نور خورشید ساخته می‌شود. مواد غذایی را ممکن است با ویتامین دی 2 یا دی 3 غنی کنند.
تاثیرات ویتامین D در بدن
ویتامین D برای افراد مبتلا به پوکی استخوان بسیار مهم است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که کلسیم و ویتامین D به همراه هم تراکم استخوانی را در زنان پس از سن یائسگی افزایش می‌دهند.
ویتامین D همچنین درمان سایر اختلالات همراه با تحلیل‌رفتگی استخوان مانند راشیتیسم (نرمی استخوان) در کودکان کمک می‌کند.
افرادی که میزان کافی ویتامین D از راه غذا دریافت نمی‌کنند، ممکن است نیاز به مصرف مکملهای این ویتامین داشته باشند.
کمبود ویتامین D در این گروه‌ها شایع‌‌تر است:
- افراد بالای 50 سال.
- قرار نگرفتن در معرض نور خورشید.
- بیماری‌های کلیوی که بر جذب مواد معدنی تاثیر می‌گذارند
- داشتن پوست تیره‌تر.
- گیاهخواران.
- نوزادانی که تنها با شیر مادر تغذیه می‌شوند.
کمبود ویتامین D به مشکلات هورمونی، ضعف و درد عضلانی، و سایر علائم می‌انجامد.
تحقیقات نشان داده است که لوسیون‌های حاوی ویتامین D به درمان بیماری پوستی پسوریاز کمک می‌کند.
ویتامین D همچنین برای درمان بیماری‌های دیگری از پیشگیری از سرطان گرفته تا فشار خون بالا به کار رفته است، اما شواهد قطعی در مورد تاثیربخشی آن در این موارد وجود ندارد.
دوزهای ویتامین D و نحوه مصرف
انستیتو پزشکی آمریکا این مقادیر را برای دریافت روزانه ویتامین D تعیین کرده است که باید از مواد غذایی یا در صورت ناکافی بودن از مکملهای ویتامین D به دست آید:
200 واحد بین‌المللی در روز برای کودکان و بزرگسالان زیر 50 سال.
400 واحد بین‌المللی در روز برای سنین 51 تا 70 .
600 واحد بین‌المللی برای 70 سالگی به بالا.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که این مقادیر توصیه‌شده بسیار پایین است، به خصوص برای افرادی که در معرض خطر پوکی استخوان هستند. برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند همه بزرگسالان بالای 50 سال 800 تا 1000 واحد بین‌المللی ویتامین D دریافت کنند.
حد بالای مجاز ویتامین D - بیش‌ترین حدی که می‌توان ویتامین D را بدون خطر مصرف کرد- 12000 واحد بین‌المللی در روز برای بزرگسالان و کودکان بالای یک سال است. مقادیر بیشتر از این حد ممکن است باعث مسمومیت شود.
منابع غذایی ویتامین D
بهترین منبع طبیعی ویتامین D نور خورشید است. تنها 10 تا 15 دقیقه قرارگرفتن در معرض آفتاب بدون کرم ضدآفتاب، برای چند بار در هفته میزان کافی ویتامین D را برای بدن فراهم می‌آورد.
ویتامینD همچنین در مواد غذایی مانند کره، تخم مرغ و روغن کبد ماهی یافت می‌شود. ویتامین D اغلب برای غنی‌‌کردن غذاهایی مانند شیر و غلات صبحانه به کار می‌برد.
انواع مکملهای ویتامین D
ویتامین D به صورت قرص و کپسول در بازار دارویی موجود است. همچنین در مولتی‌‌ویتامین‌های استاندارد هم ویتامین D وجود دارد.
مانند همه مکمل‌ها باید مکملهای ویتامین D را در جایی خنک و خشک، دور از رطوبت و نور مستقیم خورشید نگهدارید.
ویتامین D به دو شکل ویتامین D2 و D3 فروخته می‌شود. ویتامین D3 تاثیر قوی‌تری دارد.
هشدارها و احتیاطات
ویتامین D در دوزهای معمول اثرات جانبی خاصی ندارد.
ویتامین با بسیاری از داروها از جمله داروهایی که برای فشار خون بالا و مشکلات قلبی مصرف می‌شوند، تداخل دارد. اگر شما دارویی را به طور مرتب مصرف می‌کنید، از دکترتان در مورد بی‌خطر بودن مصرف آن با مکملهای ویتامین D مشورت کنید.
علائم اوردوز (مصرف زیاده از حد) ویتامین D شامل تهوع، استفراغ، ضعف، یبوست، و کاهش وزن است. دوزهای بالای ویتامین D همچنین به اغتشاش ذهنی و مشکلات کلیوی و قلبی می‌انجامد.