به گزارش همشهری آنلاین، سامانه خودنویس وزارت راه و شهرسازی، فرایند جدیدی برای ثبت معاملات بازار مسکن و اجاره ایجاد کرده که گرچه به نفع مشاوران املاک نبوده و آنها نقدهای جدی به آن دارند؛ اما به کاهش هزینه معامله‌گران حقیقی در این بازارها کمک می‌کند.
فرایند دلالی در بازار مسکن و اجاره، کد رهگیری معاملات و حق کمیسیونی که صنف مشاوران املاک در این فرایند از دو طرف معامله دریافت می‌کنند، همواره یکی از بحث‌های پرچالش بوده است؛ اما از سال گذشته، مقرر شد با راه‌اندازی سامانه خودنویس، امکان تغییر این فرایند و حذف فرایند دلالی برای معامله‌گران نیز فراهم شود.
با این حساب، دو طرف یک معامله می‌توانند بدون دخالت مشاور املاک نیست به جوش دادن معامله و ثبت آن در سامانه خودنویس اقدام کنند و به‌صورت رایگان، کد رهگیری معتبر بگیرند.
ظهور خودنویس
سامانه خودنویس، ثمره یکی از پیشنهاداتی بود که در طرح مجلس برای ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها، به‌منظور کاهش هزینه مستأجران گنجانده شد و هم‌زمان با مشمول کردن ثبت معاملات مشاوران املاک، سامانه خودنویس به مرجع اصلی ثبت معاملات بازار مسکن و اجاره برای دریافت کد رهگیری تبدیل شد.
البته از چندی پیش، با راه‌اندازی سامانه کاتب، معاملات ملکی ملزم به ثبت سند جدید، باید در سامانه کاتب ثبت شود تا دفاتر ثبت‌اسناد به‌صورت سیستمی، ادامه فرایند مربوط به آن را در همین سامانه انجام دهند.
عملکرد سامانه خودنویس
آمارهای وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد در ۶ ماهه امسال بیش از یک‌میلیون قرارداد اجاره در سامانه خودنویس به ثبت رسیده که بخش عمده آن را مردم ثبت کرده‌اند و به‌صورت رایگان کد رهگیری گرفته‌اند.
طبق آمارها، تعداد کل کاربرانی که با کد ملی در سامانه خودنویس احراز شده‌اند به ۳ میلیون و ۷۶ هزار و ۶۹۶ نفر رسیده است که از این تعداد یک‌میلیون و ۸۵۹ هزار و ۱۴۰ نفر برای معامله ثبت‌نام کرده‌اند و یک‌میلیون و ۲۱۷ هزار و ۵۵۶ نفر نیز به‌عنوان شاهد معامله احراز هویت شده‌اند.
بررسی اطلاعات سامانه خودنویس حاکی از این است که از ابتدای سال تا ۲۷ شهریور، برای یک‌میلیون و ۳۳ هزار و ۱۸۹ معامله در سامانه خودنویس کد رهگیری صادر شده که از این تعداد ۷۸ هزار و ۵۰۴ قرارداد توسط ۲۱ هزار و ۷۴۶ بنگاه مشاور املاک به ثبت رسیده و مابقی قراردادها را مردم به‌عنوان موجر و مستأجر ثبت کرده‌اند.
بررسی ثبت قراردادهای سامانه خودنویس به تفکیک استان، حاکی از این است که ۴۱۶ هزار قرارداد معادل بیش از ۴۰ درصد کل قراردادهای سامانه خودنویس به ترتیب در ۵ استان تهران، البرز، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و خوزستان ثبت شده است.
خریدوفروش در خودنویس
بخش خریدوفروش سامانه خودنویس در فصل تابستان اضافه شده و در سه‌ماهه اخیر بیش از ۳ هزار قرارداد خریدوفروش نیز در این سامانه به ثبت رسیده و کدرهگیری دریافت کرده است.
در این میان، با اضافه شدن سه سرویس بررسی اهلیت، تصدیق سند و جلسه مجازی به سامانه خودنویس، به معامله‌گران کمک می‌کند با اطمینان بیشتری به انعقاد قرارداد از طریق این سامانه بپردازند و قرار است با افزوده شدن برخی خدمات بانکی به سامانه خودنویس، فرآیندهای انعقاد قرارداد، انتقال پول و اجرای تعهدات قراردادی نیز تسهیل شود.
سود خودنویس برای مستأجران
بر اساس قواعد صنف مشاوران املاک، طرفین معامله در قراردادهای ملکی که در این دفاتر به امضا می‌رسد باید حق کمیسیون پرداخت کنند. نرخ این حق کمیسیون در استان‌ها و شهرهای مختلف به تصویب اتاق اصناف و اتحادیه صنفی می‌رسد و بنگاه‌ها مکلف هستند به آن پایبند باشند؛ هرچند خبرهای عدیده‌ای در مورد تخلف از آن شنیده می‌شود.
در این میان، سامانه خودنویس، مسیر رایگانی برای ثبت معاملات ایجاد کرده و کسانی که راسا ملک موردنظر برای خرید یا اجاره را پیدا می‌کنند، می‌توانند با ثبت معامله خود در این سامانه، هزینه حق کمیسیون را صرفه‌جویی کنند.
بر اساس آمارهای وزارت راه و شهرسازی، مردم در ۶ ماهه امسال از طریق ثبت قراردادهای رایگان اجاره و خریدوفروش مسکن در سامانه خودنویس، هزار و ۶۱ میلیارد تومان سود کرده‌اند. این مبلغ، معادل کل حق کمیسیون مشاوران املاک و ۱۰ درصد مالیات ارزش‌افزوده این معاملات است.