همشهری آنلاین - نصرالله حدادی: با صرف نظر از تیسفون، سمرقند، بخارا، غزنین، مرو، خوارزم و هرات، به رغم اینکه در دوره‌های پیشین، پایتخت ایران بودند و اکنون در محدوده جغرافیای ایران جایی ندارند، روزگاری در محدوده جغرافیای فعلی ایران، شهرهای هگمتانه، شوش، پاسارگاد، تخت جمشید، نیشابور، زرنگ(زرنج)، ری، سبزوار، تبریز، مراغه، سلطانیه، قزوین، اصفهان، مشهد و شیراز از جمله پایتخت این کشور پهناور بودند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
آنچه مسلم است، تهران بین سه تا هفت هزار سال تاریخ شناخته شده دارد و از روز یکشنبه۲۲ اسفند سال ۱۱۶۴ برابر با یازدهم جمادی الاول سال۱۲۰۰قمری و ۱۲ مارس۱۷۸۶ تاکنون، به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد. تفکر برانگیز است «شهر تهران» با آنکه سه دوره تاریخی بسیار مهم را پشت سرگذاشته، همچنان پایتخت ایران باقی مانده است. بعد از گذر از این دوران، تهران در سال۹۳۳ به دستورِ شاه طهماسب صفوی، دارای برج، بارو و ۴دروازه شد و به مدت۲۳۱ سال در همین محدوده باقی ماند تا به دوره‌ای رسید که ناصرالدین شاه قاجار تصمیم گرفت محدوده شهر را از چهارسو گسترش دهد. این اتفاق در روز یکشنبه ۱۷ آذر۱۲۴۶ آغاز شد و محدوده هفت تا ۱۲ کیلومترمربعی حصار ناصری به ۳۲کیلومتر مربع رسید.
۶۰ سالِ بعد در سال ۱۳۰۶ برای همیشه برج و بارو و دروازه های دوازده گانه تخریب و خندق های چهارگانه اطراف تهران پُر شدند. با این اقدام رسما تهران از سال ۱۳۰۹ دیگر برای خود محدوده ای ندید تا روزگارِ ما که گفته می‌شود قریب به ۸۰۰کیلومترمربع وسعت در سطح و همچنین باتوجه به بلندمرتبه سازی های بسیار در ۶۰ سال اخیر باید گفت این اَبَرشهر، با توسعه‌های انجام گرفته اکنون بیش از ۲هزار کیلومترمربع مساحت داشته باشد.
تهران در سال ۱۲۸۶و پس از تشکیل مجلس شورای ملی، در چهاردهمین روز مهرماه، به هنگام تدوین قانون اساسی کشور به صورت رسمی به عنوان پایتخت ایران، نامگذاری و برگزیده شد. از آن تاریخ تاکنون ۱۲۰ سال می گذرد و طهران هنوز تهران است.
محدوده جغرافیایی تهران امروز با جمعیت شناوری بین ۱۰ تا۱۴میلیون نفر از غرب به کرج، از شرق به دماوند، از جنوب به ورامین و از شمال اگر به سلسله جبال البرز برخورد نمی کرد، چه بسا به مازندران می رسید. از سوی دیگر این شهر تمامی ساعات شبانه روز پویاست و به عبارت بهتر، تهران خواب ندارد.
"روز تهران" را به فالِ نیک می گیریم و باید ضمن ارج نهادن به زحمات تمامی مسئولانی که شبانه روز می کوشند تهران را شهری قابل زیست کنند و با اذعان به این مهم که تهران‌نشینان به این شهر بدهکار هستند، می توان گفت ظرفیت تهران تکمیل است و باید به فکر آینده نه چندان دور این شهر زیبا و تاریخی بود.
از همین رو، کمترین خروجی برپایی نشست و راه اندازی گروه تهران‌پژوهی موسسه همشهری رسیدن به وجه مشترکی برای اداره بهتر تهران است. به اعتقا د من باید به سمت و سوی پیشنهاد محسن مهدیان، مدیر عامل موسسه همشهری، برای مصور کردن هویت تهران رفت. اگر بتوانیم هویت و تاریخ تهران را مصور کنیم و در این راه از کسانی که روایتگر درست تاریخ این شهر هستند، کمک بخواهیم، گامی موثر برای علاقه‌مند کردن ساکنان پایتخت به شهرشان و افزایش عرق به محله‌ها را میان ساکنان آن برداشته‌ایم و به تهران امروز هویت بیشتری ببخشیده‌ایم. از طریق این گروه می توان زوایای تاریک و ناشناخته تهران را بازگو کرد یا اگر معرفی شده، از زاویه دیگری به آن بپردازیم و آن را به ساکنان پایتخت بشناسانیم. این اتفاق مهمی است که اکنون در موسسه همشهری رقم خورد و جمع بسیاری از تهران‌پژوهان برجسته و نامی شهر را گرد هم جمع کرد تا تهران، تهران باقی بماند.