همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: برخی از آنها مانند مسجد شاهزاده خانم یا مشیرالسلطنه به لحاظ معماری و موقعیت اجتماعی از شهرت و اعتبار بیشتری برخوردار هستند و برخی دیگر ماجراهایی خواندنی و شنیدنی درباره چند و چون ساخته شدنشان دارند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
مسجد حضرت رقیه(ع)
در دل محله قدیمی سنگلج، مسجدی ساده و بی آلایش در میان کوچه پسکوچه‌های باریک و پرتردد بازار واقع شده که وجودش اهالی و کاسبان این محله را به یاد کربلا و وقایع تلخ برای طفل ۳ساله سالار شهیدان می‌اندازد و چای لب‌سوز و لب‌دوزش همیشه به راه است. فضای مسجد حضرت رقیه(ع) ۴۰مترمربع است و کاسبان و بازاریان با شنیدن صدای اذان راه مسجد حضرت رقیه را پیش می‌گیرند. حسین غفاری، متولی این مسجد و از ساکنان قدیمی محل، وجیهه الملوکی را بانی مسجد حضرت رقیه(س) می‌داند و می‌گوید: «در وقف‌نامه سازمان اوقاف نوشته شده که وجیهه الملوکی ۲۰۰متر از املاک خود را برای ساخت مسجد وقف کرده است.»
غفاری می‌افزاید: «این مسجد از سال۱۳۱۵ به عنوان نمازخانه ساخته شد ولی تابلو نصب شده روی سردر مسجد تاریخ ثبت آن را سال ۱۳۲۷ نشان می‌دهد. در واقع وجیهه الملوکی، صاحب اینجا بود. او در این محدوده و جنوب خیابان ۱۵خرداد ۳هزار متر زمین و ملک داشت که در وصیت‌نامه‌اش می‌نویسد ۲۰۰ متر از ۳هزار متر را مسجد بسازید، اما متاسفانه از این ۲۰۰متر مربع تنها ۴۰ متر مربع فضا برای مسجد اختصاص پیدا می‌کند و ۱۶۰ متر دیگر را خانه می‌سازند و می‌فروشند.»
مسجد و مدرسه فیلسوف‌الدوله
مسجد و مدرسه فیلسوف‌الدوله در محله چال‌میدان واقع شده و از پسوند نام این مسجد هم می توان به قدمت و هویت تاریخی آن در دوران قاجار پی برد. مسجد و مدرسه فیلسوف‌الدوله را میرزا کاظم فیلسوف‌الدوله ساخت. او که از پزشکان مشهور دوره ناصرالدین شاه بود، در سال ۱۲۸۳از دنیا رفت اما بنای یادگار او هنوز در خیابان مصطفی خمینی در کنار امامزاده سید اسماعیل (ع) قرار دارد و البته مقبره بانی آن هم کنار حیاط بسیار کوچک پشت صحن به خاک سپرده شده است.
این بنا وقفی است و برای آموزش طلاب با دوازده حجره و دو ایوان در نظر گرفته شد. رو به روی این حجره ها ورودی شبستانی ستون‌دار دیده می شود که برای برگزاری مراسم نماز جماعت از آن استفاده می شد. همچنین دو مناره در دو سوی ورودی بنا وجود دارد که برخی معتقدند هنگام ساخت به صورت ناتمام رها شدند.