عباس سلیمی‌نمین؛ مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران: رهبرمعظم‌انقلاب در دیدار روز شنبه با هزاران نفر از دانش‌آموزان و دانشجویان به‌مناسبت یوم‌الله ۱۳ آبان به موضوعی کلیدی درباره ریشه‌یابی اختلاف‌های ایران و آمریکا اشاره کردند که واکاوی آن، آشکارکننده بسیاری از حقایقی است که برخی درصدد وارونه‌نمایی آن هستند. تأکید حضرت‌آیت‌الله خامنه‌ای بر تلاش برخی «تاریخ‌نویسان منحرف» که می‌کوشند تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران را به‌عنوان مبدأ اختلاف‌های ۲ کشور مطرح کنند، افشاکننده جریانی است که نادیده‌انگاری جنایت‌ها و خیانت‌های آمریکایی‌ها علیه ملت ایران را در دستورکار دارد. در این‌باره نکات مهمی قابل طرح است:
* حقیقت این است که آمریکایی‌ها پس از کودتای ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ ورود ویژه‌ای در سیاست ایران داشتند. پیش از این دوره، به‌ویژه در دوره پهلوی اول، آمریکایی‌ها نقش‌آفرینی ویژه‌ای در ایران نداشتند؛ چراکه انگلیسی‌ها و عوامل‌شان در ایران اجازه چنین امری را نمی‌دادند. درواقع انگلیسی‌ها در آن مقطع با حساسیت ویژه‌ای عدم‌نقش‌آفرینی آمریکایی‌ها را در ایران و به‌ویژه در عرصه قراردادهای نفتی پیگیری می‌کردند. با وجود این به‌دنبال کودتای ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ علیه دولت مصدق، آمریکایی‌ها به یکی از اصلی‌ترین بازیگران عرصه سیاست ایران تبدیل شدند.
* نکته دیگری که باید به آن توجه داشت و در سخنان رهبرمعظم‌انقلاب نیز به آن اشاره شد، عملکرد آمریکایی‌ها در این دوره است. ورود آمریکایی‌ها به صحنه سیاست، اقتصاد و فرهنگ ایران که عمدتا پس از کودتای ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ شکل گرفت، به‌همراه نقش‌آفرینی ویژه انگلیسی‌ها و صهیونیست‌ها، زمینه‌ساز بروز نارضایتی‌های عمده‌ای در جامعه ایران شد. این مثلت شوم با اقدام‌ها و سیاست‌های خود در قبال ایران، صدای ملت ایران را درآورد؛ تا جایی که قشرهای مختلف جامعه دیگر تاب تحمل سیاست‌های استعماری بیگانه به همراه استبداد داخلی را نداشتند و این روند در نهایت پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن‌ماه ۱۳۵۷ را به‌دنبال داشت.
* دوران پس از کودتای ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ تا پیروزی انقلاب‌اسلامی که با نقش‌آفرینی عمده آمریکایی‌ها در ایران همراه است، سرشار از خیانت‌ها و جنایت‌های آمریکا علیه مردم ایران است. آنان دوره کاپیتولاسیون را به ایران تحمیل کردند که بالاترین تحقیر برای ایرانیان به‌حساب می‌آمد. تشکیل ساواک و آموزش نیروهای آن برای برخورد وحشیانه با اهل فکر، آزادی‌خواهان و عدالت‌جویان، از دیگر موارد برجسته در کارنامه آمریکایی‌ها در دوران پیش از انقلاب اسلامی است. طرح‌ریزی و اجرای کودتا به‌منظور براندازی دولت مردمی ایران را باید از مهم‌ترین مواردی دانست که به مبدأیی برای اختلاف‌های ۲ کشور تبدیل شده‌است. تسلط بر امور اجرایی کشور و دخالت در همه شئون جامعه ایران از دیگر مواردی است که هرگز نباید از نظر دور داشت. آنها در این دوره در کنار غارت منابع ملت، استقلال و شأن مردم ایران را نیز لگدمال کردند؛ بنابراین فهرست خیانت‌ها و جنایت‌های آمریکایی‌ها علیه مردم ایران حدیث مفصلی است که دیگر قابل کتمان کردن نیست.
* یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این باره باید به یاد داشت، این است که با وجود همه خیانت‌هایی که آمریکایی‌ها در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی علیه مردم ایران روا داشتند، زمانی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، ایرانیان درصدد تلافی‌جویی برنیامدند و مقابله به‌مثل نکردند، اما آمریکایی‌ها با همراهی صهیونیست‌ها دست از خباثت نکشیدند و براساس اسناد و البته خاطراتی که از آنان منتشر شده، از ۲۳ بهمن‌ماه ۱۳۵۷ برنامه‌ریزی برای براندازی انقلاب نوپای مردم ایران را آغاز کردند. درواقع بزرگ‌منشی ملت ایران در قبال آمریکایی‌ها و حتی صهیونیست‌ها، هیچ تأثیری بر رفتار آنها نداشت و مسلح کردن برخی نظامیان سابق و ساواکی‌ها ازجمله دستورکارهای آنان بود تا جایی که به‌گواه خود صهیونیست‌ها، در آن مقطع چیزی در حدود یک‌میلیون دلار میان عوامل ساواک و نظامیان سابق برای اقدام در مسیر براندازی توزیع کردند و نقاط مرزی ایران نیز آشوب‌سازی را در دستورکار داشتند. این دست اقدام‌ها که با راهبری و هدایت آمریکایی‌ها و از طریق سفارت این کشور در تهران فرماندهی می‌شد، از چشم دانشجویان و قشرهای مختلف مردم ایران پنهان نماند و تسخیر لانه جاسوسی آمریکا و درواقع ستاد عملیاتی هدایت براندازی آنان را در تهران به‌دنبال داشت.