همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: روی سردر این خانه نوشته شده بقعه و آستان متبرکه پیرعطا؛ بقعه‌ای که تاریخ مجسم محله است. قدیم‌ها که ساختمان‌ها مرتفع نبود، گنبد پیرعطا از همه‌جای محله دیده می‌شد و اغلب کاسب‌ها و اهالی صبح به صبح که بیدار می‌شدند از همان جا به گنبد پیرعطا سلام می‌کردند. اکنون هم کسبه سه‌راه دنگی برکت زندگی‌شان را وابسته به همین بقعه می‌دانند.
از پله ورودی پایین می‌رویم و به نشانه ارادت با سر به حالت تعظیم از در کوچک بقعه وارد می‌شویم. پیش‌رویمان طاق‌های ضربی با آجرهای خشتی نمایان است. رحیم طوبایی که بیش از ۴۰سال از عمرش را متولی این بقعه بوده و همچنان لباس خدمت بر تن دارد روایتگر تاریخ شفاهی محله اودلاجان و امامزاده است. او درباره تاریخچه این بقعه تعریف می‌کند: «لقب کامل این امامزاده، پیرعطا، زین‌العلا و عین‌العلا است؛ معنی این القاب بیشتر از مفهوم بخشش می‌آید. از جنگ که برگشتم شدم کلیددار بقعه پیرعطا. از بچگی دوست داشتم به زوار خدمت کنم و چه جایی بهتر از اینجا که کلی ازش خاطره دارم. سال‌های سال است که به زوار خدمت می‌کنم؛ از آشپزی گرفته تا رسیدگی به وضعیت در و دیوار بقعه و پذیرایی از زائران.
هر شب جمعه اینجا دعای کمیل برپاست و خیلی‌ها به خاطر سادگی و صفای بقعه پیرعطا اینجا می‌آیند و گوشه‌ای می‌نشینند و برای خودشان دعا زمزمه می‌کنند. ۴۰سالی می‌شود متولی این بقعه هستم. پیرعطا شجره‌نامه ندارد، ولی سنگ قبری در حیاط هست که نشان می‌دهد ۲۵۰سال قبل فردی وصیت کرده در کنار پیرعطا دفن شود. اهالی بر اساس اسناد و صحبت‌هایی که سینه به سینه نقل شده، قدمت این مکان را بیش از ۴۰۰سال می‌دانند و اعتقاد دارند مربوط به دوره صفویه است. آن طور که پدرم و پدربزرگم یا قدیمی‌ها می‌گفتند نسب ایشان به امام موسی بن جعفر(ع) برمی‌گردد. به‌همین‌خاطر درخواست کردیم تا از طریق دفتر حاج آقا مرعشی شجره‌نامه ایشان به دست آید.»
مقبره و صحن اطراف بقعه، طبق گفته متولی امامزاده، در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰سال پیش ساخته شده است. تاریخ حک‌شده بر لبه بدنه بیرونی دیوار نمای شمالی در حیاط سال۱۱۷۸ خورشیدی را نشان می‌دهد که در واقع سال بازسازی بناست. این بنای قدیمی در سال۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی قرار گرفته است. اطراف مقبره با گچبری ساده‌ای شکل گرفته و کوچک‌ترین تزیینی در آن دیده نمی‌شود.
رحیم طوبایی که ۶۵سال دارد و برای احیای بقعه پیر عطا، هنر و مهارت‌هایی مانند گره‌چینی و مرمت بنای قدیمی را یاد گرفته و خودش ضریح چوبی فعلی آستان را ساخته است روایت می‌کند: «ضریح امامزاده پیرعطا یک ضریح چهارگوش است که به‌صورت گره‌چینی‌های چوبی ساخته شده و در قسمت میانی شبستان جای گرفته است. بدنه این ضریح را طبق عادات مرسوم با پارچه‌های مخصوص(ترمه و شال سبز) پوشانده‌اند. ۲اتاقک دیگر هم به شکل تقریبا قرینه در دو طرف ضریح دیده می‌شود که به همراه قسمت میانی، شبستان را تشکیل داده‌اند.» دورتادور بقعه کتیبه‌هایی با اسامی متبرکه و اشعار مذهبی و همچنین یک علامت قدیمی که متعلق به هیئت جوانان پیر عطا است، به چشم می‌خورد.