تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۳۸۸ - ۱۲:۱۵

حمید هیدارن: هر روز بر تعداد وسایل ‌نقلیه موتوری افزوده می‌شود، اما قرار نیست این روند باعث کمتر شدن هر‌چه بیشتر فضای عبور‌و‌مرور برای عابران پیاده‌ شود.

 ضمن این‌که نیازهای استاندارد یک شهر ایجاب می‌کند، برخی مناطق آن صرفا محلی برای گشت‌و‌گذار و به‌چشم آمدن جاذبه‌های تاریخی و تصویری باشد.

تحقق این امر فرصتی است برای مردم و نیز گردشگران تا فارغ از سروصدای ماشین‌ها، با تمرکز حواس بالا از مبلمان شهری لذت ببرند و ‌هم‌چنین احساس آرامش کنند؛ آرامش در نقطه‌ای از شهرهای شلوغ، پرتردد و آلوده از حیث مسایل زیست‌محیطی غنیمتی است.

چندی پیش بخشی از خیابان ولیعصریک‌‌طرفه شد تا مشکلات ترافیکی این معبر اصلی شهر رفع‌و‌رجوع شود. اما به‌نظر می‌رسد این طرح بخشی از فرآیند تبدیل خیابان ولیعصر به یک خیابان جذاب برای پیاده‌روی، گردشگری و ‌هم‌چنین پرداختن به امور فرهنگی است. در طرح جامع شهر تهران که به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسیده، برخی اراضی به محورهای فرهنگی و گردشگری تبدیل خواهند‌شد.

 البته تحقق این ایده مستلزم تغییر کاربری معابر ذی‌ربط و ایجاد تحول در پهنه‌بندی‌های شهری است. اگر شرایطی فراهم شود تا نحوه رفت‌وآمد وسایل نقلیه در این خیابان بیش از آن‌چه تا به امروز تغییر یافته، اصلاح شود، در آن صورت فرصت بیشتری برای عابران‌پیاده فراهم خواهد‌شد تا ضمن لذت بردن از جاذبه‌های بصری این خیابان، از امکانات موجود استفاده بهتری ببرند.

 البته شاید در نگاه اول کسبه و مغازه‌داران در خیابان ولیعصر این طرح را باعث کسادی کار خود تلقی کنند، اما به‌مرور زمان و با پررنگ‌شدن بحث گردشگری در این منطقه، آن‌ها نیز متوجه خواهند‌شد که تبدیل این خیابان به یک‌محور فرهنگی وگردشگری به نفع‌شان بوده و باعث رونق بیش‌از‌پیش کسب‌و‌کارشان خواهد‌شد.

طرح جامع پایتخت
 دکتر هیربد معصومی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در مورد اجرای طرح یک‌طرفه‌شدن خیابان ولیعصر(عج) به همشهری مسافر می‌گوید: ‌این طرح منطقی و منطبق بر راهبردهای طرح جامع پایتخت بوده و در آن خیابان ولیعصر به‌عنوان یک محور فرهنگی و گردشگری مطرح شده که تردد در آن به نوعی‌ پیاده و اولویت سواره نیز با حمل‌ونقل عمومی است.

 این خیابان نگاه ویژه‌ای را ‌می‌خواهد و باید در این مسیر کاری کرد تا زمان تردد خودروهای عمومی به حداقل برسد، هم‌چنین فضاهای باقی‌مانده به پیاده‌روها و عابران اختصاص یابد. خیابان ولیعصر تهران به‌عنوان طولانی‌ترین خیابان محور شمالی-‌جنوبی شهر، از منظر طرح تفصیلی در زمره محورهای فرهنگی و گردشگری محسوب می‌شود.

به حداقل رسیدن معایب در گذر زمان
 دکتر  معصومی با اشاره به راهکاری برای حل مشکل ترافیک این خیابان افزود:‌ باید مسیرهای جایگزینی برای خیابان ولیعصر انتخاب شود که دراین راستا بحث یک‌طرفه‌شدن خیابان آفریقا در مسیر مخالف این خیابان مطرح و به صورت آزمایشی مدتی اجرا شد. البته معاونت حمل‌ونقل و ترافیک کار کارشناسی و بررسی‌های کافی در این زمینه صورت خواهد داد تا این طرح مورد‌نقدهای غیر‌کارشناسانه قرار نگیرد. مسلماً در ابتدای اجرای هر طرح مشکلاتی ایجاد می‌شود، اما به‌تدریج و با پیدا کردن راهکارهای تکمیلی، معایب به حداقل ‌رسیده و می‌توان از فواید تغییرات این‌چنینی در پهنه شهر بزرگی چون تهران بهره‌مند شد.

توسعه فضاهای فرهنگی و تفرجگاهی
خیابان‌های ولیعصر و دکترشریعتی، دو‌نماد و محور اصلی کلان‌شهر تهران محسوب شده و به‌همین‌دلیل طرح‌های موضعی ویژه‌ای برای این دو خیابان در‌نظر گرفته شده است. تخصیص پهنه‌های ویژه‌ای از سطح شهر برای تفرج و گردشگری یکی از مفاد طرح جامع شهر تهران به منظور توسعه فضاهای تفرجگاهی و فرهنگی است.

 به منظور ایجاد تسهیلات لازم برای ارتقای سطح خدمات مورد‌نیاز صنعت گردشگری، باید فضاهای مناسب شهری برای استقرار مراکز اقامت و پذیرایی منطبق با استانداردهای جهانی مکان‌یابی شود. بهبود و ارتقای وضعیت کنونی و ساما‌ن‌دهی کالبدی شهر تهران ممکن نخواهد‌شد، مگر با اعمال برخی اصلاحات ساختاری در پهنه‌بندی‌های مختلف شهر.

تفکیک اصولی پهنه‌بندی‌ها
در چشم‌انداز توسعه شهر تهران آمده است: تهران شهری خواهد‌ بود پایدار و منسجم برای سکونت، فعالیت و فراغت، اما ساختار کنونی پایتخت مبین تداخل پهنه‌بندی‌های مختلف و گاهی متضاد در برخی نقاط شهر است. از این پهنه‌ها به پهنه‌های مختلط یاد می‌شود که از رشد خزنده فضاهای کار و فعالیت در بافت‌های مسکونی قدیمی پدید آمده و استعداد استقرار فعالیت چند‌منظوره کار، فعالیت، سکونت و... را دارند.

بنابراین برای تفکیک اصولی پهنه‌های مختلف و هویت بخشی به مناطق مختلف شهری باید اصلاحاتی در کاربری برخی معابر صورت بگیرد تا فضاهای گردشگری، مسکونی، تجاری و‌... به‌درستی از یکدیگر تفکیک شوند.

طرح‌های موضعی و موضوعی
استفاده مناسب از اراضی شهری به‌منظور گسترش فضاهای عمومی و کاربری‌های خدماتی برای حدود 9‌میلیون نفر جمعیت پایتخت در افق طرح جامع دیده شده است. سامان‌دهی سیما و منظر شهری، ارتقای کیفیت زیست‌محیطی و توسعه فضاهای گردشگری با اجرای طرح‌های موضعی و موضوعی برای عمران و توسعه‌ شهری، بهبود کیفیت محیط ‌شهری و سامان‌دهی کالبدی آن با پهنه‌بندی و تعیین محدوده‌های اعمال ضوابط و مقررات استفاده از اراضی به‌همراه پالایش پهنه‌های کنونی فعالیت به‌منظور بهره‌وری مناسب از فضاهای موجود، از جمله مواردی است که در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب شده و جزو اهداف طرح جامع تهران به حساب می‌آیند.

ایجاد تعادل در فضاهای شهری
برای تحقق اهداف طرح جامع، بهبود و ارتقای وضعیت و سامان‌دهی کالبدی شهر تهران الزامی است. هویت‌بخشی به کالبد شهر با تاکید بر هویت محله‌ای و توجه اساسی به ساختار تاریخی به ویژه پهنه ارزشمند مرکزی در واقع نوعی متعادل‌سازی الگوی استقرار سکونت و فعالیت در شهر بوده و از دوگانگی فضایی و از هم‌گسیختگی ممانعت به عمل می‌آورد.

 ایجاد سرزندگی در محیط‌شهری نیز به واسطه همین ایجاد تعادل در فضاهای شهری میسر می‌شود. خیابان ولیعصر به لحاظ وسعت و بافت خاصی که دارد، در گذر زمان مشمول مشکل تمرکز فعالیت‌های گوناگون شده و ‌به‌رغم زیبایی‌های مبلمان شهری که بر معابر این خیابان حاکم است، کمتر از نظر جاذبه‌های سیاحتی مورد‌توجه قرار گرفته است.

پالایش مراکز قدیمی شهر
پالایش مراکز قدیمی تهران، ارتقا‌ی کیفی عملکردهای فرهنگی، گردشگری و بهبود کیفیت کسب‌وکار را به دنبال دارد. ضمن این‌که اگر قرار به ارجحیت دادن مصالح عمومی بر منافع شخصی باشد، در سامان‌دهی ساختاری شهر تهران باید فضاهای عمومی تقویت
 شوند.

 به همین‌منظور است که تصمیم گرفته‌شده خیابان ولیعصر(عج) به یک محور فرهنگی‌و‌گردشگری تبدیل شده و بیشتر محل عبور‌و‌مرور عابران‌پیاده باشد. چنین طرحی در شهرهای معروف دنیا نیز پیاده شده و برخی خیابان‌ها صرفا به محل پیاده‌روی مردم و استفاده از جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری اختصاص یافته است.

همشهری مسافر