زیباییهای شهر ما نیز داشتههای ما و ساکنان این شهر و دیار هستند که شهروندان و مدیران شهر باید پابهپای هم در این امر تلاش کنند. در این صفحه اشارهای داریم به سازههای هنری شهر و هزینههایی که سازمان زیباسازی برای حفظ و نگهداری از آنها متقبل میشود.یک ضربالمثل قدیمی میگوید:
«هر که طاووس خواهد جور هندستان کشد». طاووس شهر ما نیز مناظر زیبا و دلنشینی است که هر دیدهای را به سوی خود جذب میکند. شاید در روزگاری تعبیر شهروندان تهرانی از این کلانشهر، شهری از 2رنگ سیاه و سفید و بدون هیچ ظرافت و لطافت بصری بود،
اما امروز زیباییهای زیادی در گوشهگوشه این شهر بزرگ میتوان دید. ابزار و اجزایی که همچون جلدی زیبا روی اسکلت شهر کشیده شده تا هم چشم را بنوازند و هم ذهن جستوجوگر را، اما به قول این ضربالمثل قدیمی هزینه زیادی لازم است تا چهره شهر مورد پسند تمام شهروندان قرار بگیرد.
گاهیاوقات حتی هزینه نگهداری از این زیباییها و ترمیم آن بیشتر از هزینه ایجاد آن،خرج بر دست مدیران شهری میگذارد که البته در برخی موارد این هزینهها خسارت نگاه نازیبای برخی شهروندان به این زیباییهاست.
ایستگاههایی متفاوت
ایستگاه اتوبوس یک سازه هنری نیست که از آن توقع ظاهری خارقالعاده داشته باشیم. همین که سرپناهی داشته باشیم تا از بارش باران خیس نشویم و از نور آفتاب گرمازده، نیمکتی که دقایقی را روی آن به انتظار بنشینیم و چارچوبی که محدوده توقف مسافران را از فضای پیادهرو یا حاشیه خیابان مجزا کند کافی است، اما با این حال دیدن تصاویر و مناظر تکراری و ایجاد روزمرگی سهم شهروندان تهران از پایتخت نیست.
به همین خاطر سازمان زیباسازی با استفاده از فاکتورهای زیباییبخش شکل و نمای دیگری به ایستگاهها داده که البته به گفته کارشناسان امر، هزینههای زیادی را برای تجهیز و بازسازی و نگهداری این امکانات صرف میکند. به طور مثال نقشههای مناطق که شهروندان را برای رسیدن به مقصد کمک میکنند، سرپناه و صندلیها و همچنین رنگهای مقاوم از این دستهاند.
نقاشیهایی به رنگBMW
دیوارها همیشه هم نقش فاصله را بازی نمیکنند. گاهیاوقات بازی رنگ و سایهها روی دیوارهای آجری میتوانند پنجرهای رو به زیباییها را به رویمان باز کنند. اتفاقی که در چند سال گذشته بر روی صفحه دیوارهای کلانشهر تهران نقش بسته است. نقاشی دیواری گرچه از هزاران سال پیش در میان انسانهای اولیه وجود داشته، اما تا یکی، دو سال پیش در شهر ما به فراموشی سپرده شده بود تا اینکه سازمان زیباسازی شهرداری تهران در این زمینه اقدامات وسیعی را با همکاری نقاشان و طراحان بزرگ انجام داد.
آنچه در این مقوله قابل توجه است، هزینههای بالای رنگهای مورداستفاده نقاشان است که به خاطر سازگاری با شرایط آب و هوایی تهران، از رنگ اتومبیل BMW استفاده میشود که هزینه سنگینی دارد، اما متاسفانه گاهیاوقات با یک ترقه خسارتهای سنگینی به این نقاشیها وارد میشود.
مجسمههای هویت
روزمرگیهای زندگی و زندگی روزمره نیازمند تلطیف فضای زندگی جمعی و دستاویز قرار دادن هنر برای زیبایی بصری در زندگی اجتماعی است. مجسمههای شهری که علاوه بر زیباییهای شهری، به عنوان نمادها و نشانههایی از فرهنگ گذشته و حال ما مورد توجه قرار میگیرند، ازجمله عواملی هستند که میتوانند تنوعی در چهره شهر ایجاد کنند.
طبیعی است که برای ساخت این مجسمهها باید از مصالح و مواد باکیفیتی استفاده شود تا مقابل باد و باران مقاومت کنند که اغلب این مواد آهن، برنز یا نقره است. از سویی مرمت و نگهداری از این مجسمهها که هر روز در معرض تخریب قرار دارند بحثی جداگانه است که گاها هزینههای آن از هزینه ساخت هم بالاتر است. به طور مثال مجسمه فردوسی که به دست معمار بزرگ مرحوم ابوالحسن صدیقی ساخته شده بود، در یک برهه زمانی با هزینههای بالایی ترمیم شد.
جلدی از زیبایی
هر پروژه عمرانی که در شهر احداث میشود، نیاز به مبلمان شهری دارد. نیمکتها، چراغهای روشنایی شهر، پرتابل سرویسهای بهداشتی، وسایل بدنسازی پارکها و... ازجمله اجزای مبلمان شهری هستند که سازمان زیباسازی شهرداری تهران پس از طراحی، طرح را برای اجرا به مناطق مختلف ابلاغ میکند.
متخصصان و مشاوران سازمان، با استفاده از علوم و مدلهای روز جهان طراحی اولیه را در اختیار سایر بخشها قرار میدهند تا با کمترین ضعف، بهترین طرحها برای مناظر شهری و استفاده شهروندان تهیه شوند. یکی از اجزای مبلمان شهری، وسایل ورزشی پارکهاست که با مشاوره گرفتن از متخصصان بنام کشور که خود عضو خانواده بزرگ قهرمانان و ورزشکاران هستند، در پارکها و بوستانهای شهر دیده میشوند. در اینگونه پروژهها اولویت مدیران شهری، کیفیت است نه هزینه. بنابراین از با کیفیتترین اقلام استفاده میشود.
نور و رنگ روی پوست شهر
نور و روشنایی علاوه بر ایجاد روشنایی و دید، باعث امنیت و زیبایی میشود. به هر حال نورپردازی فضاهای شهری امروزه در کشورهای پیشرفته به صورت یک حرفه تخصصی و دانشگاهی درآمده و ضرورت پرداختن به این مقوله به منظور آرامش روان شهرندان و ایجاد فضایی زیبا در سطح شهر قابل توجه است.
ترکیب نور و رنگ در ایجاد جذابیت، پنهان و آشکار شدن اجزای شهر و همچنین ایجاد احساس امنیت موثر است که البته طی یکی، دو سال گذشته سازمان زیباسازی از این هنر در سازههایی که زمانی به چشم نمیآمدند، بهره برده است. از این جمله نورپردازی پلها، پارکها و بوستانها و همچنین مجسمههای شهری است که البته از هزینه زیادی برای خرید لامپهای مخصوص و هزینه استفاده از برق برخوردار است، اما سایر هزینههایی که این طرح ایجاد میکند، نگهداری و تامین خسارتهای وارد شده توسط شهروندان و یا عوامل جوی است.