آنطور که روابط عمومی سینماحقیقت اعلام کرده است، در این دوره از جشنواره، اعضای هیأت انتخاب پس از بازبینی 544 فیلم مستند، 76 فیلم را انتخاب کردهاند که در 3 گروه کوتاه (یعنی زیر 30ثانیه)، نیمهبلند (بین 30 تا 60ثانیه) و بلند (بیشتر از 60 ثانیه) رقابت خواهند کرد اما در هیچیک از این 3 گروه نامی که درخور جشنوارهای بینالمللی و با سابقه قابل توجه 2 دوره گذشته باشد، دیده نمیشود؛
جز منوچهر طیاب که با فیلم زاگرس در بخش فیلمهای بلند حضور یافته است. این حکایت البته اتفاقی و ناگهانی نیست بلکه دقیقا برعکس، کاملا قابل پیشبینی بود و حاصل اقدام گروه مهمی از سینماگران مستندکار است که چند وقت پیش - وقتی که فراخوان جشنواره سوم منتشر شد - انجام گرفت. آن موقع 136 سینماگر مطرح نامهای را امضا و منتشر کردند که بهطور خلاصه، اعتراض به شرایط موجود و تحریم جشنواره سینماحقیقت بود.
این گروه صراحتا اعلام کردند که در این جشنواره شرکت نمیکنند؛ هرچند چندان هم مایل به این کار نیستند. این مستندسازان بر اهمیت جشنواره سینماحقیقت تاکید کرده و نوشته بودند که این جشنواره توانسته است در 2 دوره قبل، فضای مؤثری در عرصه نمایش و گفتمان پیرامون سینمای مستند بهوجود آورد، اما شرایط امروز آنها را به واکنشی ناگزیر واداشته است.
در بخش دیگری از نامه مذکور آمده بود: «ما نمیتوانیم جای خالی مستندهای ساخته نشده را نادیده بگیریم و بهدلیل ارزش و احترامی که برای بیان حقیقت قائلیم از هرگونه حضور و شرکت در این جشنواره بهعنوان دستاندرکار منتقد و تماشاگر خودداری میکنیم.»
کامران شیردل، محمد شیروانی، مهوش شیخالاسلامی، مانی پتگر، سپیده ابطحی، ماجد نیسی، بابک سالک، شادمهر راستین، مصطفی خرقهپوش، مونا زندی، محسن امیریوسفی، مهناز افضلی، عباس امینی، بهمن کیارستمی، محمد رسولاف، رخشان بنیاعتماد، محسن عبدالوهاب و مهناز محمدی از جمله امضاکنندگان این نامه بودند و از همان موقع روشن بود که نام آنها در فهرست کارگردانان امسال نخواهد بود.
با این حال، سینماحقیقت که در 2 دوره گذشته، به سرعت به جایگاه مناسبی دست یافته بود، به هر حال از 23 تا 29 مهر در سینما فلسطین برگزار خواهد شد. فرید فرخندهکیش، دبیر جشنواره، معتقد است که نبود این 136 نفر خللی در کار وارد نمیکند.
فرخندهکیش میگوید: «ما کار فرهنگی خود را همچنان دنبال خواهیم کرد. البته در این میان، به نامهای که گروهی از مستندسازان هم نوشتهاند احترام میگذاریم و اصراری برای حضور آنان در جشنواره نخواهیم داشت. برخورد ما براساس احترام متقابل خواهد بود.»
اما شعار امسال این جشنواره «سینمای مستند برای همه» است که البته با تحریم 136 مستندساز و دستاندرکار سینمای مستند، دستکم تحقق این شعار، از همین ابتدا دچار خلل است.
از سوی دیگر، غیاب این گروه از چهرههای اصلی مستند ایران، سبب میشود آنها که هستند راحتتر بتوانند خودنمایی کنند و جایزههای قابل توجهش را به دست آورند. برگزیده بخش مستند بلند 10میلیون تومان همراه با نشان فیروزه را خواهد گرفت؛
ضمن آنکه جایزه بخش نیمهبلند و کوتاه نیز بهترتیب 7 و 5 میلیون تومان است. علاوه بر اینها، بهترین پژوهشگر، تهیهکننده، تصویربردار، تدوینگر، صدابردار یا صداگذار، نویسنده یا گوینده گفتار متن و خلاصه هر کسی که به شکلی در کار درگیر بوده است هم انتخاب میشود و جایزه نقدی میگیرد.