همشهری آنلاین: کارگاه‌های "حوزه‌های فلسفه" و "فیلسوفان هنر و رسانه"، روز سه شنبه 30 آبانماه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

این کارگاه‌ها هریک در شش بخش، از سوی دکتر سعیدرضا عاملی، استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران و با مدیریت خانم ساراناز عبدالله‌زاده و هادی خوشنویس برگزار شد و در آنها دانشجویان کارشناسی گروه ارتباطات به ارائه مطلب پرداختند.

در کارگاه "حوزه‌های فلسفه علم" که با هدف آشنایی با حوزه‌های فلسفی اعم از فلسفه علم، فلسفه تکنولوژی، معرفت شناسی(نظریه دانش)، فلسفه هنر و فلسفه رسانه برگزار شده بود، تلاش شد حاضران ضمن آشنایی با سیر تاریخی تحول این شاخه‌های فلسفی، با نقاط عطف نظری این حوزه‌ها آشنا شوند.

در کارگاه "فیلسوفان هنر و رسانه"، نیز ارائه‌کنندگان تلاش کردند با بررسی آرای فیلسوفانی مانند هایدگر، آدورنو، بوردیو، بودریلارد، استوارت هال، لوسین گلدمن و فیلسوفان رسانه‌ای ایران، ضمن مرور کلی دیدگاه‌های آنها، به‌طور خاص نظریات آنها در حوزه رسانه‌ها انعکاس دهند.

دکتر عاملی در آغاز کارگاه بر ظرفیت بالای فضای دانشجوی و قدرت فهم دانشجویی تأکید کرد و گفت نسل جوان از قدرت گیرندگی بالایی برای فهم فضای رسانه‌ای برخوردار است.

وی گفت: اساساً فیلسوفان رسانه مثل مارک تیلور و عیسی سارینین تأکید می‌کنند که فلسفه رسانه فلسفه بچه‌هاست. فلسفه بچه‌ها،  فلسفه‌ای‌است که واقعیت را همانطور که هست درک می‌کند و از فیلسوفی‌گری‌های که فهم را از واقعیت دور می‌کند مبراست، و این نگاه در میان دانشجویان به مراتب قوی‌تر حضور و وجود دارد.

گزارش تفصیلی:

در نخستین کارگاه "حوزه‌های فلسفه علم" ، اولین موضوعی که مورد بررسی قرار گرفت، فلسفه علم بود که از سوی خانم لوسینه مارکاریان ارایه شد.

وی در این ارایه ضمن تعریف علم و مرور جریان‌های فلسفی مطرح در حوزه فلسفه علم، تمرکز خود را بر فلسفه فایراباند(Feyerabend) و ضدروش او به عنوان یکی از بنیانگذاران نگاه پست مدرن، قرار داد و مدعی شد که "در حوزه رسانه های جمعی روش تحقیق پست‌مدرن روش بی‌روشی‌است. یعنی بسته به شرایط تاریخی و اجتماعی و پیشینه فردی از درون متن رسانه‌ای روش مطالعه آن برگزیده می‌شود."

دومین ارائه کننده کارگاه اول آقای یاسر حقیقت با موضوع "فلسفه تکنولوژی"  بود.

وی با اشاره به اهمیت موضوع، مفهوم و منشا تاریخی تکنولوژی، بطور خاص به آرای هایدگر در این رابطه پرداخت و نگاه انتقادی وی در مورد تکنولوژی و رابطه آن با کشف حقیقت وجود را مورد بررسی قرار داد و تشریح کرد.

"معرفت شناسی" یا "تئوری دانش"، سومین موضوع کارگاه اول بود که از سوی آقای اکبر چلانی ترکمانی ارائه شد.

وی در ارایه خود تلاش کرد با تعریف معرفت به عنوان رشته مطالعه طبیعت دانش و تشریح  سرچشمه‌های اکتساب معرفت، نشان دهد که توسل به این رشته از دانش نظری تا چه حد در اتخاذ بنیانی فلسفی برای نگاه به پدیده‌ها الزامی است.

چهارمین مبحث این کارگاه "فلسفه هنر"  بود. خانم مورشین الهیاری، در این بحث، با اشاره به ارتباط و در هم تنیدگی بحث زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر و مرور اجمالی نظریات مطرح در این حوزه، تمرکز اصلی خود را بر هنر و بازنمایی قرار داد و با استفاده از مفهوم توهم در هنر که بینانگذار آن افلاطون بوده است، تلاش کرد بحث خود را با مطالعات رسانه‌ای مرتبط کند.

"فلسفه ذهن"، پنجمین موضوع ارائه‌شده در کارگاه "حوزه‌های فلسفه علم" توسط آقای مهدی سرافراز بود.

وی در این بحث با توضیح چیستی و ماهیت ذهن و مرور کارکردهای آن، تلاش کرد تا سیر تکامل فلسفه ذهن را در سه طیف نظریه‌پردازان آن در یونان باستان، در بین متکلمان اسلامی و نهایتاً اندیشمندان غربی بررسی کند.

وی در نهایت تلاش کرد با تکیه بر تعریفی نقل شده از هیوم، رابطه ذهن، رسانه و بازنمایی را موشکافی کند.

پس از این کارگاه، اعضای کارگاه دوم با عنوان "فیلسوفان هنر و رسانه"، به ارائه مطالب خود پرداختند.


--------------------------------------------

اولین نظریه‌پردازانی که در این کارگاه به آنها پرداخته شد، نظریه‌پردازان و بنیانگذاران مکتب انتقادی فرانکفوورت، آدورنو و هورکهایمر بودند. این بحث توسط خانم‌ها سهیلا تمدن و ریحانه رئوفی‌فرد ارائه شد.

ارائه‌کنندگان با مرور زندگی‌نامه و آثار آدورنو و هورکهایمر، ریشه‌های نظری و دیدگاه‌های مکتب فرانکفورت، به تشریح نظریه صنعت فرهنگ‌سازی پرداختند و در نهایت این نظریه را بر حوزه رسانه اِعمال کردند.


--------------------------------------------

"پیر بوردیو"، دومین فیلسوفی بود که در این کارگاه توسط خانم ساحل فرشباف‌شاکر معرفی شد.

خانم فرشباف با مرور زمینه علمی بوردیو و تحقیقات او از هنر تا رسانه، در ارایه خود تلاش کرد با واکاوی مفهوم خشونت نمادین، نشان دهد که چگونه نهادهای اجتماعی و از جمله سازمان رسانه‌ای به نوعی فساد تن داده است که بواسطه برخی مکانیزم‌های شناخته شده، تنها بازتولید کننده ساختارهای موجود هستند.


--------------------------------------------

موضوع بعدی کارگاه دوم، "بودریار و دنیای شبه واقعی" بود که از سوی خانم‌ها نیلوفر نیک‌نام و مهدیه اناری ارایه شد.

ارائه‌کنندگان با ذکر آثار بودریار و سابقه تحقیقی او، توجه خود را بر تبلیغات و نحوه تولید دنیای شبه‌واقعی در تبلیغات قرار دادند و نشان دادند که چگونه برخی از روزنامه‌نگاران و دست‌اندرکاران تبلیغات در این جرم شریک هستند.


--------------------------------------------

"استوارت هال"، دیگر نظریه‌پردازی بود که در این کارگاه توسط خانم ملیحه جلالی معرفی شد.

خانم جلالی با مرور کامل زندگی‌نامه و آثار استوارت هال مطلب خود را آغاز کرد و با تشریح نظریه کدگذاری و کدگشایی هال، مطالب خود را ادامه داد.


--------------------------------------------

در پنجمین بخش از این کارگاه، خانم ندا حسینی کاظمی‌زاد، به تشریح نظریات لوسین گلدمن پرداخت.

وی با مرور زندگی‌نامه و آثار گلدمن، به نحوه تحلیل آثار هنری با تکیه بر ساختگرایی تکوینی که از خود او مطرح شده است، پرداخت و در ادامه با معرفی انواع آگاهی از دید گلدمن شامل آگاهی ممکن، واقعی و بالقوه،  جامعه شناسی ادبیات گلدمن را توضیح داد.


--------------------------------------------

در بخش پایانی کارگاه "فیلسوفان هنر و رسانه"، نیز وحید آقامحسنی، به معرفی دکتر مهدی محسنیان راد پرداخت.

وی با مرور آثار و سوابق علمی دکتر محسنیان‌راد، بحث خود را به کتاب "ایران در چهار کهکشان ارتباطی"، و نظریه بازار پیام دکتر محسنیان راد اختصاص داد.

در پایان دو کارگاه دکتر سعیدرضا عاملی، با تأکید مجدد بر این معنا که فلسفه رسانه، فلسفه بازگشت به ساده‌نگری است، گفت این ساده نگری به معنای دوری از متن و معانی پنهان واقعیت رسانه‌ای نیست، بلکه به معنای نگاه درونی‌شده به واقعیت است که واقعیت را همانطور که هست درک کند.

دکتر منتظر قائم نیز گفت: این ساده‌نگری، محصول یک تفکر و فهم عمیق است. این ساده‌نگری، در عین حال یک سهل ممتنع است که دست یافتن به آن نیازمند تأمل و دقت بسیار است.

برچسب‌ها