به گزارش همشهری‌آنلاین کتاب راهیاب ایران دکتر ناصر کرمی که در واحد پژوهش انتشارات فرهنگ معاصر تدوین و منتشر شده است، به دلیل نگاه متفاوت و کاربردی به سفر در ایران، در یک سال اخیر سه بار تجدید‌چاپ شده و به آن اقبال مناسبی نشان داده شده است.[نگاهی به کتاب راهیاب ایران]یادداشت را بخوانید.
در هر کجا که باشى آسانترین انتخاب براى سفر این است که جایى از ایران را انتخاب کنى. شمال، جنوب، مشرق و یا مغرب فرق نمىکند. هر کجاى ایران که باشد مطمئن باش هرگز پیمودن مسیر، یافتن سرپناهى براى خواب و یا غذایى براى خوردن چندان دشوار نخواهد بود. کافى است به اولین گروه از آدمهایى که در مسیر مىبینى مشکلت را بگویى. قطعاً یکى از آنها به تو کمک خواهد کرد تا در راه نمانى. البته دشوارىها هم بسیارند.
شبکة راهآهن ایران به تازگى توانسته است دامنة خود را به سراسر کشور گسترش دهد اما همة قطارهاى این شبکه درجة یک نیستند و همة قطارهاى درجة یک آن نیز، در واقع «درجة یک» نیستند! با وجود این از حق نباید گذشت که شبکة راهآهن در ایران هنوز یکى از ارزانترین شبکههاى ریلى در جهان است و البته کمتر مسیر قطارى هست که همچون خط آهن شمال، از تهران تا گرگان و خط آهن جنوب، از اراک تا اندیمشک زیبا و دیدنى باشد. بسیارى، نه براى رسیدن به جایى، بلکه فقط براى دیدن مناظر بین راه از پنجرة کوپه، در این خط سفر مىکنند.
خطوط هوایى ایران نیز خدمات مناسب و قیمت قابل تحملى دارد اما مشکل فقط این است که تعداد پروازها کافى نیست و اغلب باید از قبل بلیت را رزرو کرد. همة شهرهاى بزرگ ایران فرودگاههاى مطابق با استانداردهاى بینالمللى دارند و خطوط پروازى ایران مطمئن و قابل اعتمادند. شاید آسانترین راه براى سفر در ایران اتوبوس باشد. با اتوبوس در ایران مىتوان در هر زمان به هر جایى رفت. اتوبوس ارزانترین وسیلة نقلیه در ایران است و سفر با آن امکان ارتباط بیشتر با محیط اطراف را نیز فراهم مىکند.
البته کیفیت اتوبوسها بسیار متفاوت است. هنگام دریافت بلیت در مبدأ حتماً باید نوع اتوبوس و سال ساخت آن را پرسید. هر چه اتوبوس جدیدتر باشد مطمئنتر خواهد بود. جالب است که فقط در اتوبوسهاى جدید با نوشابه و بیسکویت از مسافر پذیرایى مىکنند. گویى این امر در کمپانى سازندة اتوبوس پیشبینى شده است!
کرایه کردن اتومبیل سوارى در ایران گران تمام مىشود و مراکزى هم که اتومبیل بدون راننده کرایه مىدهند معدودند. رانندگى در جادههاى ایران نیز چندان آسان نیست. صَرفنظر از کیفیت نامناسب جادهها و کمبود تابلوهاى راهنمایى همیشه باید مواظب باشى خود را از دست رانندههاى دیگرى که چندان مقید به رعایت قواعد رانندگى نیستند در امان نگه دارى!
اما ایران را، چنانکه پیش از این گفتیم، شاید بتوان بهشت گردشگران «اتواستاپ» نامید. ایرانىها خونگرم، مهماننواز و اهل معاشرت هستند.
لبخندى ملایم و انگشت شستى که به دنبالة مسیر اشاره مىکند شاید کافى باشد تا ادامة بخشى از مسیر سفر را تضمین کند. با توجه به طولانى بودن فواصل شهرها در ایران و این نکته که جادههاى اصلى اغلب از کوهستان یا بیابان مىگذرند سفر با موتورسیکلت و دوچرخه در جادههاى ایران خیلى دشوار است، مگر اینکه واقعاً در این کار تجربه، مهارت و استقامت کافى داشته باشى.
بیشتر مناطق سیاحتى ایران داراى امکانات اقامتى مناسبى هستند. اگر چه در ایران معمولاً ستارة هتل را یکى اضافهتر اعلام مىکنند! اما واقعیت این است که خدمات و بهداشت هتلهاى ایران مناسباند و نرخ آنها چندان گران نیست.
در صورت عدم رضایت از خدمات هتل مىتوان موضوع را به ادارة اماکن هر شهر اطلاع داد و از متخلف شکایت کرد.
براى اطمینان از سلامتى و بهداشت غذا و خوراکىها بهتر است ازرستورانهاى هتلها استفاده کنى یا لااقل اگر در راه هستى صبر کنى تا به اولین شهر برسى و غذا را در یکى از رستورانهاى داخل شهر بخورى. رستورانهاى بین راه ممکن است چندان مناسب نباشند، اگر چه بسیارى از آنها مىتوانند غذاهاى محلى خاصى را که در شهرها پیدا نمىشوند و بسیار خوشمزه هستند، در اختیار مشترى قرار دهند.
براى یافتن یک مرکز درمانى مناسب، در هر کجاى ایران، روشهاى متفاوتى هست. در نقشههایی که در کتاب راهیاب برخى از آنها را مشخص کرده‌ام، اما آسانترین راه این است که هنگام نیاز نشانى نزدیکترین مرکز درمانى را از اولین رهگذر بپرسى!
نکتة مهم دیگر این است که اگر مىخواهى از سفر در ایران، به حال و هوایى واقعاً متفاوت با حال و هواى معمول خود برسى ،حتماً به شهرهاى کوچکتر برو، با وسایل نقلیة زمینى و تا آنجا که ممکن است کمتعدادتر. نگران تعداد کمِ همراهان نباش. ایران حتى در مقایسه با اغلب کشورهاى اروپایى کشور امنى است.
در شهرهاى بزرگ، در هیاهوى یک تجدد پُرزَرقوبرق و نامتوازن، شاید کمتر بتوانى به جانمایة زندگى ایرانى پى ببرى. در این شهرها فرهنگ، هنر، صنایع دستى و حتى آداب و رسوم ممکن است به کالاهایى براى فروش و کاملاً بىمحتوا تبدیل شوند اما در شهرهاى کوچک چنین نیست. مردم کمتر سوداپیشهاند و جز خدمات معمول گردشگرى، هر آنچه به گردشگر عرضه مىشود معمولاً از واقعیت و ارزش فرهنگى نیز بهرهاى دارد.
سرانجام اینکه، براى گفتوگو با مردم و براى ارتباط نزدیکتر با سرزمینى که به آن سفر کردهاى باید از هر آنچه که تو را به زندگى معمولت برمىگرداند جدا شوى. هر قدم از راه را باید مقصد بدانى. ایران سرزمین حافظ و خیام است. فراموش نکن که شعرِ اینان را چند بار که بخوانى و هر بار بخوانى معنایى تازه کشف مىکنى. یک گردشگر خوب در هر لحظة سفر به دنبال کشف معناهاى تازه و متفاوت است و فراموش نکن که معمولاً نمىتوانى دوباره به جادهاى برگردى که از آن می‌گذرى.