سال که تحویل میشد هر خانواده بساط سفر را صندوق عقب ماشین بار میزد و به سمت یک مقصد راه میافتاد. برای ما بچهها عید بهترین زمان سال بود که با هم بیشتر بازی کنیم و از طبیعت بیشتر یاد بگیریم. چادر زدن در کنار جادهها و باغها و سفر به شهرهای مختلف از کودکی من دورانی با شکوه ساختهاست. لذت کشف طبیعت و ماجراجویی همه ما بچهها را عاشق طبیعت کرده است. البته یاد آن وزغهای بخت برگشته که میافتم کمی احساس شرم میکنم.
سفرهای ما کم کم فقط محدود به تابستان شد که به باغ پدربزرگم میرفتیم. بزرگتر که شدیم هر کداممان مشغول کاری شدیم و کلا قرار سفرهای عید منتفی شد. آنقدر که دیگر یادمان هم نیامد بچه که بودیم عید برای ما بچههای رنگ و بویی دیگر داشت.
آدمها را باید در سفر شناخت. در سفر است که افراد نشان میدهند میتوانند کار گروهی انجام بدهند یا نه. کار گروهی (Teamwork) مفهومی است که دستیابی به آن در سفرها سختتر از هر جای دیگری است. در این میان سفرهایی که بر مبنای طبیعت گردی است احتیاج بیشتری به هماهنگی و همکاری همسفران دارد.
ایام عید نزدیک است و خیلی از خانوادهها به سنت هر ساله با هم به سفر میروند. برای داشتن سفری دلچسب و مفید اصولی وجود دارد که رعایت آن سفر را برای همه جذاب تر میکند.
کارها در سفر به دو قسمت قبل و در هنگام سفر تقسیم میشوند. کارهایی مثل خرید کردن و هماهنگی با همسفران و برنامهریزی سفر و تماس با مراکز اطلاع رسانی در مورد راهها و آب و هوا، هماهنگی با ماشینها امور قبل از سفر را تشکیل میدهد. هماهنگی اعضای سفر و پیدا کردن جای مناسب برای کمپ زدن، سرشماری و مواظبت از اموال در هر توقف و اسکان، کشیک شبانه و همکاری برای درست کردن غذا اموری هستند که باید در سفر انجام شود.
بدون برنامهریزی، سفر به طبیعت با اقوام و خویشان نزدیک هم میتواند به سفری دردسر ساز تبدیل شود. بنابر این یکی از کارهای یک مدیر سفر این است که پیش از سفر با همه اعضای سفر صحبت کرده و با در نظر گرفتن علایق و سلایق همه آنها برنامهای نسبتا دقیق طراحی کند در غیر این صورت در سفر یکی میگوید کنار رودخانه کمپ بزنیم و دیگری دار و درخت را ترجیح میدهد و آن یکی اگر در هتل نخوابد شبش به صبح نمیرسد. پیش از سفر همه این مسائل بایستی مطرح و حل شده باشد.
بعد از برنامه ریزی برای سفر که اصولا باید پیش از سفر کارهای مقدماتی آن را انجام داد انتخاب مدیر یکی از اصول اولیه سفر تعیین مدیر در سفر است. در سفرهای خانوادگی به طبیعت به مانند هر سفر دیگر که به صورت گروهی انجام میشود یک نفر باید حرف اول و آخر را بزند. این فرد نیز به مانند هر تور لیدر دیگر باید علاقهمند به مسئولیتی باشد که پذیرفته است. حساسیت، انعطافپذیری، شوخ طبعی و مهارت برقراری ارتباط با همه اعضای کوچک و بزرگ سفر از دیگر ویژگیهای این فرد است.
در سفر به طبیعت تجربه حرف اول و آخر را میزند اگر جوانی از بینتان تجربه برگزاری سفر گروهی را دارد حتما کار مدیریت را به او بسپارید. سپردن کارها به جوانهای با تجربه میتواند سفر لذت بخشتری را ایجاد کند. اما اگر فکر میکنید در جمعتان کسانی هستند که فقط از بزرگترها حرف شنوی و به آنها اعتماد دارند، مسئولیت برقراری ارتباط با اعضا و حتی مدیریت را به یکی از آنها بسپرید.
یکی از کارهایی که بایستی پیش از سفر انجام شود خرید و جمعآوری وسایل سفر است. این کار بدون شک از عهده حواس جمع و درایت کم نظیر یک زن بر میآید. پیشنهاد میشود این کار به مادر خانه سپرده شود. او با یک بار مرور سفر در ذهنش حتی وسایلی از قبیل سوزن و نخ، ناخنگیر، جعبه کمکهای اولیه، الکل جامد، مواد ضد عفونیکننده، چاقو، چراغ قوه، باطری، کبریت، فوم برای زیر کیسه خوابها و ... را هم فراموش نخواهد کرد.
بعد از این که اعضای سفر از برنامه مطلع شدند و اصلاحات و تغییرات در برنامه سفر اعمال شد، سفر شروع میشود. بهتر است لیستی از کارهای و خریدهایی که باید انجام دهید برای خود درست کنید. مدیر سفر خانوادگی با داشتن این لیست حتا میتواند یادش نرود که آیا ماشینها برای معاینه فنی به تعمیرگاه رفتهاند و وسایل یدکی هر ماشین کامل است.
پیش از این که سفر شروع شود مدیر گروه خانوادگیتان را به عنوان مادر خرج انتخاب کنید. مادر خرج به کسی گفته میشود که پس از گرفتن سهم هر فرد در هزینههای کلی سفر آن را در جای خود هزینه میکند. او موظف است همه هزینهها را نوشته و به بقیه هم در پایان سفر توضیح دهد. انتخاب این فرد از بوجود آمدن پول خرد در سفر که برای خود معظلی است تا حدود زیادی جلوگیری میکند.
تقسیم وظایف در طول سفر از مهمترین کارها است. این کار باعث میشود تمام مسئولیت کارها محدود به یک یا چند نفر نشود. از کودکان هم کمک بخواهید پیشنهاد میشود کاری مثل جمعآوری هیزم را به آنها بسپرید. آنها معمولا وقتی یاد میگیرند چطور شاخههای خشک را با طناب به هم ببندند و روی دوش خود به محل استقرار چادرها بیاورند، احساس طبیعتگردی همراه با ماجراجویی میکنند.
نکات ایمنی در سفر را به همه گوشزد کنید. بچهها آسیبپذیرترینها هستند. آنها را به حال خود رها نکیند. اگر کسی از اعضای گروه چند نکته علمی که بتوان در طبیعت به اثبات رساند میداند حتما به آنها یاد دهد. یادتان باشد که طبیعت به خودی خود برای کسی خطری ایجاد نمیکند ولی بیاحتیاطی و دخالت بیمورد در آن میتواند سفرتان را خراب کرد.
یادتان نرود که دارید به سفری بر مبنای طبیعت میروید بنابراین حفظ آن به اندازه خود سفر از اهمیت برخوردار است. توجه داشته باشید در سفرهایی که برای دیدن طبیعت طرح ریزی میشود، معمولا اماکنی انتخاب میشود که امکان جمع آوری زبالهها برای سازمانها و نهادهای دولتی وجود ندارد. فکر این که حتا افرد محلی هم زبالهةای شمار را جمع خواهند کرد را از ذهن بیرون کنید چرا که در بهترین حالت آنها زبالههایتان را آتش خواهند زد. حذف غیر اصولی زبالهها میتواند آثار مخربتری بر محیط زیست داشته باشد.
هر چند توصیه شده است که در سفر غذاهای سبکتری ببریم و بپزیم و بخوریم اما درست کردن غذا آن هم به صورت دسته جمعی لذت خاص خودش را دارد. بنابراین خرید مواد اولیه برای غذای همه هم مقرون به صرفه تر است و هم اعضای گروه را به هم نزدیکتر میکند.
اتفاقات پیشبینی نشده را پیشبینی کنید. در سفرهای مبتنی بر طبیعت امکان وقوع اتفاقات پیش بینی نشدهای چون تغییر ناگهانی آب و هوا و برخورد با حیوانات غیر اهلی وجود دارد. بنابر این به اعضای خانوادهتان بگویید شاید تا یک روز بیشتر در سفر باشیم. برای همان یک روز احتمالی هم مسائلی چون لباس اضافه و غذای بیشتر را فراموش نکنید.