در آن خطبة نورانی که وجود مبارک پیغمبر (علیه و علی آله آلاف التحیه والثناء) در اواخر شعبان یا آخرین جمعه ماه شریف شعبان ایراد فرمودند، فرمودند: دُعیتُمْ فِیهِ إلی ضِیافَهِالله وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ اَهلِ کَرامَهِالله(1). شما در این ماه به مهمانی خدا دعوت شدید و اهل کرامت قرار داده شدید. کسی که مهمان خداست، به اوصاف الهی متخلق است. پرهیز از گناه یا توبه از گناهان گذشته، برای آن است که آزادانه این راه را طی کنند. بخشایش گناه مقدمه آن ضیافت است.
بعدها فرمود: إن اَنفُسَکُمْ مَرهُونَهٌ بِأعمالِکُمْ فَفُکوها بِاسْتِغفارِکُمْ(2). شما زیر بار گناه خم شدهاید، آزاد باشید؛ آن را با استغفار فک رهن کنید. همة ما بالأخره بدهکاریم؛ دِین خدا همان دین خداست، و دِین خدا همان دِین خدا. اگر کسی بدهکار بود، باید گرو بسپارد. خداوند مال قبول نمیکند، وثیقه، خانه و مِلک نیست؛ خود انسان را به گرو میگیرند!
اول، هر گنهکاری مدیون است، دوم اینکه هر مدیونی باید گرو بدهد، سوم، گروئی که خداپذیر باشد، جز جان آدم چیز دیگر نیست. فرمود: إن اَنفُسَکُمْ مَرهُونَهٌ بِأعمالِکُمْ. نمیخواهید فک رهن کنید یا میخواهید؟ اگر میخواهید، ماه مبارک رمضان فرصت خوبی برای فک رهن است و راهش هم استغفار است. عجب دائنی و عجب مُرتَهنی!! همین که از او بخواهیم ما را آزاد کن، آزاد میکند. گرچه وثیقهاش سنگین است، اما فک رهنش هم آسان. کدام مُرتهن است که اگر راهن از او خواهش کند رهن را فک کن، او فک کند؟! فقط ما باید بخواهیم: خدایا! ما را آزاد کن؛ این همان استغفار است. فَفُکوها بِاسْتِغفارِکُمْ.
آنگاه تازه بین راه است. خُب اگر کسی مدیون بود، خودش در گرو است. اگر استغفار کرد، آزاد میشود. حالا که آزاد شد، در صف اول جا دارد یا در وسطها؟! حالا که آزاد شد، او را به صف اول جا نمیدهند! انسان آزاده جزو اصحاب یمین است. کُل امرِئٍ بِمَا کَسَبَ رَهینْ(3) إلا اَصحابَ الیَمینْ، کُل نَفسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهینِه إلا اَصحابَ الیَمینْ(4). حالا که فک رهن شد، تازه ما میشویم اصحاب یمین.
بین ما و مقربین خیلی فاصله است! حالا که آزادهایم، بکوشیم به مهمانی خدا برویم. از آن به بعد چیست و چقدر است، خدا میداند و آنکس که رفته. فرمود: دُعیتُمْ فِیهِ إلی ضِیافَهِالله. اگر میبینید بزرگانی در شعب گوناگون علوم و معارف عقلی و نقلی از این حوزهها برخاستهاند، اینها رهاوردشان همان ضیافت خدا بود و از ضیافت خدا به اینجاها رسیدهاند. و اگر کسی توانست نظامی را بنیانگذاری کند یا به پای این نظام ایثار گری کند، یکی از رهتوشههای آن ضیافت همین نثار و ایثار است.
پینوشتها:
(1) وسائل الشیعه / جلد 10/ صفحه 313
(2) وسائل الشیعه / جلد 10/ صفحه 314
(3) سوره طور/ آیة 21
(4) سوره مدّثر/ آیات 38 و 39