این خبرها حاکی از آن بود که چند تن از کوهنوردان اقدام به احداث یک راه مالرو در حدفاصل بارگاه سوم دماوند در ارتفاع 4200متری جبهه جنوبی به پناهگاه سیمرغ در منطقه غربی دماوند کردهاند. انجمن حفظ محیط کوهستان لازم میداند در این خصوص نکاتی را بهنظر مردم شریف ایران برساند.
کوه دماوند یک اثر طبیعی ملی با ویژگیهای منحصربهفرد تاریخی- فرهنگی، مرتفعترین کوه در فلات ایران و یکی از زیباترین قلل مخروطی جهان است. این کوه به تمام مردم ایران و به نسلهای آینده این سرزمین تعلق داشته و دستاندازی به محیط آن به هر شکل، نادرست و مردود است؛ خواه این دستاندازی از سوی کوهنوردان باشد و خواه از سوی سازمانهای دولتی یا بخش خصوصی. انگیزه احداث راه در دماوند هر چه باشد توجیهناپذیر و غیرقابل پذیرش است.
باید توجه داشت که یک اثر ملی از جایگاه منحصربهفردی برخوردار است و میبایست از سوی همگان به نحوی شایسته مورد حفظ و حمایت قرار گیرد. اگر امروز دستاندازی به دماوند توسط کوهنوردان که عموماً بهعنوان حامیان محیط کوهستان شناخته شدهاند صورت گیرد، فردا از اقدامات مشابه دیگر افراد نمیتوان جلوگیری کرد و در نهایت هر فرد یا گروهی به اشکال مختلف به این کوه آسیب خواهد رساند.
به گفته یکی از افرادی که در جریان احداث راه فوق قرار داشته، این راه صرفا مالرو و کمعرض بوده و بهمنظور سهولت در رفتوآمد کوهنوردان ایجاد شده است، درحالیکه این پرسش مطرح است که مجریان احداث این راه براساس کدام منطق اجازه انجام این کار را بهخود دادهاند؟ مگر یک اثر طبیعی ملی، متعلق به فرد خاصی است که بتوان خودسرانه و بدون هیچگونه هماهنگی و کسب مجوز در آن دخل و تصرف کرد؟
واقعیت این است که هر نوع دخل و تصرف در کوهستان بهویژه احداث راه، به معنی افزایش ظرفیت پذیرش (افزایش ظرفیت برد) آن مکان بوده و این در حالی است که کوهی همچون دماوند قبل از آنکه توان پذیرش کوهنوردان بیشتری را داشته باشد نیازمند استراحت و ترمیم خرابیهای قبلی است. اگر روند تخریب کنونی در این کوه ادامه یابد، مشخص نیست که با توجه به جمعیت جوان کشورمان، دماوند در سالهای آینده با چه وضعیت و فشارهایی روبهرو خواهد بود و آیا چیزی از آن باقی خواهد ماند؟ بهتر است قبل از انجام اقداماتی از این دست به فکر آینده و سرنوشت این کوه ارزشمند باشیم و توان و وقت خود را صرف حفظ آن کنیم.
متأسفانه این نخستین بار نیست که شاهد چنین اقداماتی از سوی این گروه از کوهنوردان هستیم. در سال73 نیز یک راه خاکی به طول 5/13کیلومتر بهمنظور ساخت پناهگاه سیمرغ در جبهه غربی دماوند توسط این گروه احداث شد که پیامدهای جبرانناپذیری را در پی داشت. از جمله این پیامدها دسترسی آسان به ارتفاعات و امکان دستاندازیهای بعدی با ادامه راه به دیگر مناطق دماوند و همچنین انباشت تلهای زباله در اطراف پناهگاه یادشده بود.
پس از انتشار خبر فوق، افراد و سازمانهای طرفدار محیطزیست، عکسالعمل مناسبی را از خود نشان دادند. این واکنشها که خوشبختانه منجر به توقف عملیات و خلع ید مجریان شد، نشاندهنده ارتقای سطح آگاهی عمومی و حساسیت جامعه نسبت به کوه دماوند است. براین اساس انتظار میرود سازمانهای مسئول بهویژه سازمان حفاظت محیطزیست و سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تدوین سند مدیریت جامع کوهستانهای کشور را در دستور کار خود قرار داده و بهمنظور حفاظت و توسعه پایدار این نواحی که حیات ساکنین فلات ایران وابسته به آنهاست اقدامات لازم را به عمل آورند.
عبدالله اشتری، مدیرعامل انجمن حفظ محیط کوهستان