بعضی‌ها هم ممکن است بگویند چه اشکالی دارد که این رویه معمول را به هم بزنیم، به جای کار در روز و خواب در شب، این بار شب کار کنیم و روز بخوابیم؟ شاید تعجب کنید اگر بشنوید محققان قصد دارند شب‌کاری را هم در فهرست عوامل احتمالی زمینه‌ساز ابتلا به سرطان جای بدهند.
این نتیجه در پی مطالعات زیادی به دست آمده است که نشان می‌دهد شب‌بیداری، به‌خصوص در شکل مزمن آن، می‌تواند احتمال بروز انواع سرطان را، هم در خانم‌ها و هم در آقایان، بالا ببرد.
به گزارش آسوشیتدپرس، قرار است این پیشنهاد، یک ماه دیگر در آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، وابسته به سازمان جهانی بهداشت، مطرح شود و به این وسیله کار در شب، در فهرست عوامل سرطان‌زا جای بگیرد.
البته هنوز انجمن‌های علمی سرطان‌شناسی، مانند انجمن سرطان آمریکا، این عامل را جزو عوامل اثبات‌نشده و مشکوک طبقه‌بندی می‌کند اما می‌توان گفت شواهد موجود، برای توافق در مورد یک «اقدام» اجرایی در سطح دولت‌ها، کمپانی‌ها و کارخانه‌ها، کفایت می‌کند.
بحث‌های عملی و اظهارنظرها در مورد میزان تأثیر شب‌کاری بر ابتلا به سرطان، قرار است در شماره دسامبر نشریه سرطان‌شناسی لانست، چاپ شود.
تحقیقات دنباله‌دار را در مورد اثر کار در نوبت‌های کاری شب، دکتر ریچارد استیونس، پژوهشگر معروف دانشگاه کانکتیکات آمریکا از سال1987 شروع کرد.
مطالعات دکتر استیونس نشان داده بود موش‌هایی که در شرایط آزمایشگاهی، روز و شب‌شان معکوس می‌شود، بیشتر از سایر موش‌ها احتمال دارد که به تومورهای سرطانی مبتلا شوند و عمرشان کوتاه‌تر است.
محققان دیگر این مطالعه را ادامه دادند و متوجه شدند افرادی مانند خلبان‌ها و راننده‌های بین‌شهری و پرستاران، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه و پروستات هستند.
علت این ابتلای افزایش‌یافته، بیشتر به هورمون ملاتونین برمی‌گردد؛ هورمونی که مسئول تنظیم ساعات بیولوژیک بدن است و واکنش‌های ذهنی و جسمی نسبت به روز و شب و ساعت‌های مختلف را کنترل می‌کند.
نقش دیگر این هورمون، سرکوب سلول‌های معیوبی است که رشد آنها غیرطبیعی شده و به سمت سرطانی‌شدن پیش می‌رود. محققان می‌گویند در افرادی که شب‌ها کار می‌کنند، ترشح این هورمون مختل می‌شود و به این ترتیب، آنها در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار می‌گیرند.
احتمال دیگری که برخی متخصصان خواب در این باره مطرح می‌کنند، این است که کم شدن خواب شبانه، مستقیما می‌تواند سطح ایمنی بدن را پایین بیاورد و همان طور که می‌دانیم از نتایج مختل شدن سیستم ایمنی بدن، یکی هم این است که بدن توانایی سرکوب کردن و از بین بردن سلول‌های با DNA معیوب را ندارد و اجازه رشد و تکثیر آنها را صادر می‌کند.
بی‌نظم شدن ساعات خواب و بیداری هم از علل پیشنهادی این پدیده معرفی شده‌اند.
البته حتی اگر شب‌کاری در فهرست عوامل سرطان‌زا (کارسینوژن) هم قرار بگیرد، باز هم به این معنی نیست که هرکس کار شبانه داشته باشد، حتما سرطان می‌گیرد.
معنی این گفته تنها این است که این عامل، در کنار عوامل دیگر، به خصوص عوامل ژنتیک یا عوامل مربوط به سبک زندگی، می‌تواند اثری در بالا بردن احتمال بروز سرطان داشته باشد.
ضمن اینکه تأثیرات نامطلوب دیگری از کم‌خوابی شبانه، بر سلامت انسان یافت شده است؛ از بالا بودن فشارخون گرفته تا ابتلا به دیابت و حمله‌های قلبی.
این نتایج، محققان را برای یافتن راه‌حلی برای کم کردن این خطر، واداشته است. آنها می‌گویند اگر نتوان کار فرد را طوری برنامه‌ریزی کرد که بتواند شب‌ها با خیال راحت بخوابد، باید شرایط فیزیکی محیط کار و سبک زندگی افراد شاغل در نوبت‌های کاری شبانه را طوری تغییر داد که سطح هورمون ملاتونین در آنها پایین نیاید.
یکی از این روش‌ها این است که شاغلان شبانه، حتما در ساعات استراحت، خواب خود را جبران کنند. کارشناسان توصیه می‌کنند این افراد حتما در محیطی آرام و ترجیحا تاریک بخوابند تا بتوانند شرایط خواب در شب را تا حد زیادی شبیه‌‌سازی کنند.
تلاش برای یافتن بهترین طول موج نوری که کمترین تغییر را در میزان ترشح هورمون ملاتونین ایجاد کند، ادامه دارد اما به نتیجه مطلوبی نرسیده است.