کاربرد فناوری هستهای در سلامت، به استفاده از تکنیک‌های تشعشع در پزشکی از راه دور، پزشکی هستهای و... منتهی می‌شود. پزشکی هستهای شاخه‌ای از پزشکی است که در آن تشعشع خواص هستهای، هم برای تشخیص و هم برای درمان امراض به‌کار می‌رود. این امر می‌تواند با پرتودهی مستقیم مریض با یک چشمه تشعشع خارجی یا با تزریق داروهای نشاندار با رادیواکتیویته به بیمار تحقق یابد. در پزشکی هستهای از مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو برای تشخیص یا درمان بیماری‌های مختلف از جمله بسیاری از انواع سرطان، بیماری‌های قلبی و دیگر نابهنجاری‌های داخلی استفاده می‌شود.
هفته گذشته کارگاه آموزشی تصویربرداری بیماری خونی و افت قلبی برای متخصصان و کاربران پیشرفته با حضور کارشناسان و متخصصان ایرانی و 12کشور آسیایی برگزارشد . در این کارگاه این شاخه از علم که کاربرد آن در پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است، مورد بحث و بررسی قرار گرفت . این شیوه درمانی دارای کارایی و توانایی‌های فوق‌العاده درتشخیص عضو مصدوم و کم‌کاری یا نقص و ضعف در انجام وظیفه توسط هر کدام از اعضای جسم انسان است که به‌واسطه تغییرات شیمیایی معین در عضو مورد بررسی قرار می‌گیرد. به وسیله این روش و سبک پزشکی می‌توان بیماری را درمراحل اولیه و قبل از وارد شدن به مراحل مزمن و بدخیم و لاعلاج بهبودی به موقع و زودهنگام با تشخیص و جلوگیری ازگسترش بیماری انجام داد.
البته کاربرد طب هستهای تنها به مرحله تشخیص محدود نمی‌شود بلکه در بهبودی بعضی از بیماری‌ها نقش اساسی دارد؛ بدین شکل که با تزریق یا اعطای مقداری از ماده مخصوص و متفاوت با اشعه‌ای که در تشخیص به کار می‌رود، در مسیر و مراحل بهبودی بیمار کاربرد دارد؛ بدین صورت که این ماده در محل بیماری و مختل، متمرکز شده با تمرکز اشعه به محل و ریشه‌کنی بیماری و عامل بیماری از توسعه و گسترش و رسوخ بیماری و حمله به دیگر اعضا و تسری به محل‌های دیگر جسم بیمار جلوگیری می‌کند، بدون اینکه اثر جانبی مضر و منفی‌ای بر قسمت‌های دیگر جسم داشته باشد.
بخش حیاتی پزشکی هستهای در هر جامعه‌ای فراهم کردن رادیوداروهای با کیفیت بالا و مؤثر برای استفاده روزمره است و بخش حیاتی فراهم کردن رادیودارو برای بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران بخش تولید است که عمدتا مبتنی بر برنامه‌های تحقیق و توسعه داخل کشور است. در چند سال گذشته تولید و کاربرد دیگر رادیوداروها در کشور ما به یک هدف اصلی تبدیل شده و بسیاری از رادیوداروهای جدید با همکاری نزدیک با بخش بالینی تولید شده است.
متخصصان پزشکی هسته ای معتقدند که کاربردهای درمانی تشعشع و رادیوداروها نسبت به کاربردهای تشخیص محدودتر هستند. زمانی که تشعشع برای درمان به‌کار می‌رود، مقصود نابود‌کردن یک قسمت خاص از نسوج مریض با تشعشع است. چشمه تشعشع می‌تواند داخلی و خارجی باشد.
چشمه‌های خارجی تشعشع در حال حاضر اساسا در شکل باریکه‌های الکترونی یا اشعه ایکس است. بسیاری از دستگاه‌ها می‌توانند برای تولید این تشعشعات به‌کار روند ولی شتاب‌دهنده‌های خطی کوچک بیشترین کاربرد را دارند. الکترون‌های با انرژی‌های 4 تا 15میلیون الکترون ولت برای درمان سرطان‌هایی که نزدیک سطح بدن هستند، مانند سرطان‌های پوست، سینه و سر و گردن به‌کار می‌روند.
کاربرد و اهمیت طب هستهای
1 - تشخیص سریع بیماری
2- تعیین مقدار نقص و اختلال در عضو بیمار
3 - سهولت انجام آزمایش و بررسی‌های لازم و عدم وجود هر گونه فشار یا محدودیت‌ها و شرایط خاص برای بیمار چه قبل یا حین انجام آزمایش یا بعد از آزمایش و بررسی
4- کم بودن مقدار اثر تشعشع بر بیمار در هنگام بررسی و آزمایش نسبت به انواع اشعه‌های دیگر
5- دادن توانایی لازم به بررسی لحظه به لحظه و با ضریب دقت بالا در خصوص حالت بیمار
6 - گزارش دقیق در مقدار تأثیر کار مراقبت‌های پزشکی دوره‌های درمان بهبودی بیمار
7- گزارش دقیق از نتایج عمل‌های جراحی در بعضی از بیماری‌ها
آزمایش‌های طبی هستهای
از امتیازات بارز و برجسته آزمایش‌های طب هستهای (اتمی) آن است که احتیاج به هیچ گونه مقدمات، زمینه‌ها و آمادگی‌های اولیه بیمار جهت اجرای آزمایش قبل از انجام کار همچون نخوردن غذا یا دادن ماده و داروی لازم قبل و هنگام اجرای آزمایش ندارد.
در این روش مواد متشعشعه مخصوص و مواد هدایت‌کننده خاص، بسته به نوع آزمایش مربوط به بیماری، موجود است. این ماده در آزمایشگاه خاص به وسیله یک کادر فنی و متخصص جهت تهیه مقدار لازم مربوط به آن آزمایش و بیماری تهیه می‌شود و ماده مذکور از راه تزریق وریدی یا دهان و یا بسته به نوع آزمایش به بیمار داده می‌شود و بعد از مدتی ماده مذکور درعنصر مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد.
پس از آن بیمار به شکل خاصی، بسته به نوع آزمایش، کیفیت و شکل قرار گرفتن بیمار برای انجام آزمایش زیر دستگاه گاماکامیرا مشخص می‌کند تا بدین شکل اشعه صادره از جسم بیمار را دریافت کند. این اشعه با چشم غیر مسلح و مجرد قابل رویت نیست و بدین ترتیب دستگاه گاماکامیرا اشعه مذکور را به یک پیام الکتریکی معین تبدیل کرده و آن را به دستگاه کامپیوتر متصل و به دوربین منتقل کرده که به نوبه خود این پیام و ارتباط را به‌صورت معلومات و محاسبات خاص تفسیر کرده و بر صفحه مانیتور کامپیوتر نمایش می‌دهد. بعد از تحلیل و تفسیر و تشخیص نتایج حاصله به‌واسطه یک سری برنامه علمی و پیشرفته و تخصصی نتیجه را روی یک سری فیلم یا برگه‌های خاص ثبت کرده و تحویل بیمار می‌دهند.
طب هستهای امروزه نقشی مهم در بهبود بیماری‌ها طی کرده است. وقتی که واژه اتم و اتمی به گوش برسد بلافاصله تعریف اولیه که از این کلمه به ذهن بیشتر مردم خطور می‌کند همان معنای ماده اتمی است که در موارد نظامی و تسلیحاتی کاربرد دارد که از اثر منفی بالایی برجسم انسان می‌گذارد. مواد متشعشعه اتمی (هستهای) که در طب هستهای (اتمی) استفاده می‌شوند موادی خاص بوده که برای استفاده روی انسان جهت تشخیص و علاج در امور پزشکی، هیچ گونه اثر منفی تا به حال از آنها گزارش نشده است. این مواد توسط شرکت‌های معروفی در سطح جهانی جهت اینگونه مصارف تهیه می‌شود. سپس در آزمایشگاه‌ها و لابراتوارهای خاص در خصوص سلامت آنها از هر گونه عوارض میکروبی و هستهای مضر برانسان مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند. ماده متشعشعه که به بیمار داده می‌شود برای مدت کوتاهی در جسم بیمار می‌ماند و قسمت اعظم آن از طریق ادرار و تعرق و تنفس و موارد دیگر از جسم انسان خارج می‌شود. اضافه بر اینکه خود آن ماده، خودبه‌خود از لحاظ فیزیکی تحلیل می‌رود.
این مواد مشعشعه هیچ گونه تأثیر منفی‌ای بر همراهان بیمار و شاغلین در طب هستهای ندارد.برای زنان باردار (آبستن)نیز هیچ تأثیر منفی ندارد اما تجویز آنها مگر در هنگام ضرورت حاد، توصیه نمی‌شود. در حالات مشابه به مقدار خیلی کم و کمتر از میانگین معمول قابل تجویز است. برای زنان شیرده نیز انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های پزشکی بدون هیچ ضرری بر طفل شیرخوار انجام‌شده و فقط توصیه می‌شود که پس از انجام آزمایش به مدت یک تا 2روز شیردادن قطع شود. بعد از آن می‌توان شیردادن را به شکل عادی و طبیعی ادامه داد.
طب هستهای، شاخه‌ای از پزشکی نوین با تکنولوژی مدرن و جدید و پیشرفته پزشکی روز، نقش مهمی را در تشخیص، علاج و بهبودی بیماری‌های مختلف و نیز تنظیم برنامه مداوا و معالجه بیمار داشته و از امتیازات کار در این شاخه از پزشکی سهولت در بررسی و آزمایش‌های پزشکی بر بیمار و عدم وجود اثرات منفی و عوارض جانبی یا مضاعف شدن و شدت یا خسارت جسمی بر بیمار است.
