دکتر منوچهر دوایی، فوق تخصص اطفال، هفته گذشته در همایش آسیب شناسی سرطان ضمن اعلام این مطلب، گفت: پیشگیری از سرطان در سطح یک و 2 لازم است و رفع عوامل ریسک‌زا و توجه بیشتر به سیاست‌های کلان تغذیه‌ای و رفتاری باعث می‌شود تا بار سنگین سرطان را در کشور کمتر کنیم، این درحالی است که غربالگری، تشخیص و درمان زودرس سرطان می‌تواند باعث صرفه‌جویی در عواملی مانند هزینه‌ها شود و امیدواریم سطوح مختلف مدیریتی جامعه مانند وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و خانواده‌ها به پیشگیری توجه بیشتری کنند.
کارشناسان بهداشتی می‌گویند که سرطان در کشورهای درحال توسعه هر سال بیشتر از ایدز، سل یا مالاریا مردم را می‌کشد. بیش از نیمی از همه موارد سرطان و حدود ۶۰درصد موارد مرگ‌و‌میرهای ناشی از آن در کشورهای در حال توسعه رخ داده است؛ یعنی کشورهایی که زیربنای ضعیف پزشکی در آنها اغلب به معنای آن است که سرطان یک حکم مرگ قطعی است.
دیوید کر، استاد داروشناسی بالینی و درمان سرطان در دانشگاه آکسفورد که در نوشتن این گزارش مشارکت داشته است، در این باره می‌گوید: سرطان در کشورهای در حال توسعه عمدتا گزارش نشده، تشخیص‌داده‌نشده و درمان‌نشده باقی می‌ماند.
میزان بقای مبتلایان به سرطان در کشورهای در حال توسعه به‌شدت پایین است. فقدان آگاهی، به معنای آن است که اغلب افراد تا زمانی که بیماری‌شان پیشرفته و غیرقابل علاج نشده است، به‌دنبال درمان پزشکی نمی‌روند.
براساس این گزارش، تا سال۲۰۳۰ ممکن است ۲۰میلیون مورد جدید سرطان در هر سال تشخیص داده شود و ۱۳میلیون مرگ و میر رخ دهد.
در کشورهای با درآمد کم و متوسط، 3سرطان بیش از همه تشخیص داده می‌شود؛ سرطان‌های ریه، معده و کبد در مردان و سرطان‌های پستان، گردن رحم و معده در میان زنان. اما متأسفانه زیربناهای هشداردهنده برای آگاه کردن افراد در معرض خطر در این کشورها وجود ندارد.
برای مثال، در کشورهای توسعه‌یافته، ۶۳درصد زنان به غربالگری برای سرطان گردن رحم دسترسی دارند اما در کشورهای در حال‌توسعه این رقم تنها ۱۹درصد است.
شناسایی زودرس ، مرگ را به تاخیر می اندازد
کارشناسان معتقدند که امروزه پیشرفت قابل توجهی در شناسایی زودرس بسیاری از سرطان‌ها، به‌خصوص سرطان‌های پستان و گردن رحم به عمل آمده است؛ با این وجود تقریبا از هر 5 مورد سرطان در کشورهای در حال توسعه، 4مورد آن تشخیص داده‌نشده باقی می‌ماند، تا زمانی که بیماری به مراحل پیشرفته خود می‌رسد.
رئیس مرکز تحقیقات انستیتو سرطان بیمارستان امام‌‌خمینی(ره) اعلام کرد: طبق آخرین آمارهای موجود در کشور، سرطان در ردیف مسائل کلان بهداشتی و درمانی محسوب می‌شود و پس از بیماری‌های قلبی- عروقی حوادث و سوانح، سومین علت مرگ است.
هم‌اکنون سرطان معده شیوع بیشتری یافته و بیشترین مرگومیر را به دنبال دارد. سرطان معده اغلب در سنین بالا و در دهه ششم و هفتم زندگی بروز می‌کند و فراوانی آن در مناطق شمال و شمال غربی کشور بیشتر است. به‌رغم کاهش مرگومیر بر اثر سرطان معده در دنیا، از سال1930 متأسفانه بروز این سرطان در ایران یک روند صعودی داشته که نیازمند بررسی و تحقیق بیشتر است.
استعمال دخانیات، سیگار، الکل و وجود آلاینده‌های شیمیایی در مواد‌غذایی از عوامل به‌وجود آورنده سرطان معده است. براساس مطالعات جدید، ارتباطی بین هلیکوباکترپیلوری و زخم معده وجود دارد ولی هنوز ارتباط مستقیمی بین زخم‌های خوش‌خیم معده و سرطان آن مشاهده نشده است.
مهم‌ترین علل بروز سرطان در کشور و 43درصد مرگ ناشی از سرطان، سیگار، تغذیه و عفونت‌ها هستند. علت 80درصد سرطان ریه در آقایان و 45درصد در خانم‌ها سیگار است. سیگار علت سرطان‌های دهان، پانکراس، معده، مثانه، کبد و کلیه است. اضافه وزن و چاقی در ارتباط با ابتلا به سرطان کولون، پستان، رحم، مری و کلیه است. یک پنجم سرطان‌ها در دنیا به‌علت ابتلا به
عفونت‌های مزمن مخصوصا هپاتیت B (سرطان کبد)، پاپیلوما ویروس (سرطان سرویکس)، فلوی کبدی (سرطان مجاری کبد) است.
برنامه جامع ملی کنترل سرطان، رویکرد ادغام‌یافته و هماهنگی است جهت کاهش میزان بروز و مرگومیر ناشی از سرطان از طریق پیشگیری اولیه، تشخیص زودرس، درمان مؤثر، درمان نگهدارنده و کنترل درد بیماران.