نویسندگان ایرانی هم در میان شرکت‌کنندگان جایزه بوکر آسیا قرار می‌گیرند...برگزارکنندگان جایزه بوکر آسیا لطف کرده‌اند و منت گذاشته‌اند بر سر ما و بعد از 4 سال، ایران را هم به جمع کشورهای آسیای شرقی راه داده‌اند تا دست کم یک جایزه بین‌المللی برای کتاب‌های ایرانی وجود داشته باشد؛ جایزه‌ای که در آن ایران باید با افغانستان، بنگلادش، بوتان، برونی، کامبوج، تیمور شرقی، هندوستان، اندونزی، ژاپن، قزاقستان، قرقیزستان، لائوس، مالزی، مغولستان، میانمار، نپال، کره‌شمالی، پاکستان، گینه نو، فیلیپین، سنگاپور، کره‌جنوبی، سریلانکا، تایوان، تایلند، هنگ کنگ، مالدیو، چین، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و ویتنام رقابت کند. البته جز ایران، قزاقستان، قرقیزستان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان نیز تنها از امسال یعنی سال 2011 میلادی امکان رقابت را یافته‌اند. پیش از این، تنها کشورهای آسیای شرقی در جایزه بوکر آسیایی رقابت می‌کردند و البته هنوز هم با اینکه این جایزه، نام آسیایی دارد، هیچ‌یک از کشورهای عربی در آن دخالتی ندارند.
روی دیگر ماجرا
اما روی دیگر این ماجرا ریشه در واقعیت تلخی دارد؛ طبیعی است که نمی‌توان از داوران بوکر انتظار داشت علاوه بر تسلط کامل بر زبان‌های ژاپنی، کره‌ای، سنگاپوری، گینه نویی، نپالی، ترکی استانبولی، مالدیوی، فیلیپینی و...، فارسی هم بلد باشند. بنابراین مثل هر رقابت بین‌المللی دیگری، تنها آثاری امکان رقابت را خواهند داشت که به زبان بین‌المللی نوشته شده باشند یا دست‌کم یکی ترجمه‌اش کرده باشد. نتیجه اینکه تقریبا هیچ‌یک از نویسندگان ایرانی نمی‌توانند در این رقابت شرکت کنند، چراکه ناگفته پیداست، آثار ایرانی نه‌تنها انگلیسی نوشته نمی‌شوند بلکه بسیار به‌ندرت هم ترجمه می‌شوند. یعنی اگر چرخه نشر ادبیات داستانی ایران همین طور که هست بماند، این فرصت خوب نیز از دست خواهد رفت.
با این حال شاید همین فرصت بتواند کمی این چرخه را تغییر دهد؛ به 2 علت:
1-نخست اینکه فرصت خوبی است برای برنامه‌ریزی هدفمند و متفکرانه مسئولان فرهنگی کشور که با انتخاب کارهای مناسب و قدرتمند و ترجمه‌شان، حضور نویسندگان ایرانی را در یک رقابت بزرگ و بین‌المللی تسهیل کنند؛ به‌ویژه آنکه مطابق قانون جایزه بوکر آسیایی، اگر کتابی سال‌ها پیش به زبان اصلی منتشر شده باشد اما در سال داوری، به زبان بین‌المللی ترجمه شود، باز هم می‌تواند در رقابت شرکت کند. مثلا همین امسال تا اول اکتبر (نهم مهر) فرصت هست تا ناشران کشورمان 5 نسخه از کتابی را که به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر کرده‌اند به دبیرخانه این جایزه بفرستند. البته آنها باید تا 8 شهریور ثبت‌نام کرده باشند.
2-رقم جایزه بوکر آسیایی وقتی که سال 2007 کارش را آغاز کرد فقط 10هزار دلار بود. احتمالا برگزارکنندگان این جایزه می‌دانند که وقتی با آسیا طرفی، می‌توانی همه چیز را کمی دست‌پایین‌تر بگیری اما 3سال بعد خودشان هم از این جایزه نحیف خجالت کشیدند و بی‌هیچ علتی ناگهان جایزه را 3 برابر کردند؛ 30هزار دلار برای برگزیده. اما نکته مهم و امیدوارکننده در این بحث، جایزه 5 هزار دلاری مترجم است. به عبارت دیگر، رقابت در بوکر، رقابت مترجمان آثار نیز هست و اگر کتاب برگزیده، ترجمه از متن اصلی به انگلیسی باشد، مترجمش نیز 5 هزار دلار می‌گیرد. این نکته شاید بتواند برای مترجمان فارسی به انگلیسی کشورمان دست‌کم اندکی برانگیزاننده باشد تا آثار برگزیده‌شان را ترجمه کنند و از این راه، خود را نیز در مسیر بین‌المللی شدن قرار دهند.جز اینها نکات دیگری نیز می‌توان درباره ورود ایران به دنیای رقابت بوکر آسیایی اندیشید اما همواره باید مراقب کوزه روغن نیز بود.