در این باره با دکتر یونس شکرخواه، رئیس مؤسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا دانشگاه تهران و سردبیر همشهری آنلاین گفتوگو کردهایم.
- آنچه بهعنوان امپراتوری رسانهای روپرت مرداک معروف شده است، چه اجزایی را در بخش رسانههای مکتوب و رادیو و تلویزیونی شامل میشود؟
راپرت مرداک یک چهره جهانی در حوزه رسانهها به شمار میرود. وی صاحب یک شرکت بزرگ در آمریکا به نام نیوز کورپوریشن و یک شرکت بزرگ در انگلیس به نام نیوز اینترنشنال است. شبکه تلویزیونی فاکس در آمریکا زیرمجموعه شرکت نیوز کورپوریشن است. طبیعتاً در بازار بزرگی مثل آمریکا، برخورداری از چنین رسانههایی شهرت و در معرض دید بودن را به ارمغان میآورد. بازار رسانهای انگلیس نیز بزرگ، پیچیده و در عین حال بالغ است. در انگلیس نیوز اینترنشنال به ۳ شرکت کوچکتر تقسیم میشود. نخستین شرکت نشریات تایمز است. شرکت دوم گروه خبری نشریات و شرکت سوم انای آی یا شرکت نشریات آزاد است. این شرکت نشریه لاندن پیپر را منتشر میکند. شرکت نشریات تایمز نشریه نیوز او د ورلد (اخبار جهان) را در سال ۱۹۶۹ خرید و تقریباً یک سال بعد هم هفتهنامه سان را خرید. به این ترتیب شرکت یادشده به سکوی پرش مرداک در انگلیس تبدیل شد و البته نیوز آو د ورلد روز ۱۹ تیر آخرین شماره خود را منتشر کرد.
- میگویند مرداک با توجه به حمایت از بعضی سیاستمداران راستگرا، ظاهراً راستگرا بودهاست، نظر شما چیست؟
نمیتوان توجیه کرد که چگونه شخصی مثلا با تاچر محافظهکار حشر و نشر کند و سپس به تونی بلر از حزب کارگر بپیوندد و الان هم به محافظهکاران و لیبرالها متصل شود. بالاخره نیک کلگ (معاون کامرون از حزب لیبرال دمکرات) هم از این جریان مطلع بود. به اعتقاد من، روپرت مرداک از نظر سیاسی به قدرت باور دارد، نه به جناحها. در حوزه اقتصاد هم او صریحاً به اقتصاد بازار باور دارد. وی نقش برجستهای در تضعیف فضای اتحادیهای و پارلمانی در انگلیس و کمک به تاچر داشت. وی همیشه در قطبی کردن قدرت حضور داشته است.
- آیا دیوید کامرون با انتصاب سردبیر سابق اخبار جهان بهعنوان مشاورش، گوشهچشمی به آن داشت که از قدرت امپراتوری رسانهای مرداک به نفع خود استفاده کند؟
یکی از ویژگیهای کار این گروه پول دادن و تهدید کردن بود. قطعاً آقای مرداک به دفتر نخستوزیری انگلیس رفتوآمد داشت. کامرون در جلسه پارلمان انگلیس باز بهگونهای صحبت میکرد که به مرداک کمک کند و میخواست بهگونهای وانمود کند که همه در این جریان دست داشتهاند، درصورتی که همه نبودند و فقط یک نفر مقصر اصلی بود. دفاع کامرون از ارتباطات خود با کولسون(سردبیر سابق اخبارجهان) و گروه مرداک برای هیچ کس جالب نبود. مرداک از زمان دعواهای صنفی دهه ۱۹۸۰ چهره مقبولی نزد اتحادیهها نبود، بهخصوص با چرخشهایی که بعداً به سوی تاچر و بلر کرد. نشریات مرداک در زمان جنگ عراق گفتههای بلر را زیر سؤال نبردند. وی از این قضیه هک کردن مطلع بوده است و این امر از نشانی دادن روزنامه گاردین برمیآید.