پیش از این مقامات دو کشور پایان سال2011 را آخرین مهلت خروج آمریکاییان از عراق اعلام کرده بودند اما در روزهای اخیر صحبت‌های تازه‌ای در این مورد مطرح شده که مسئله را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. براساس برنامه عقب‌نشینی باراک اوباما، نیروهای ایالات متحده باید تا پایان سال‌جاری خاک عراق را ترک کنند اما این حقیقت که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند به‌طور کامل از عراق خارج شوند اکنون دیگر بر کسی پوشیده نیست.
بسیاری از کارشناسان پنتاگون و مقاماتی که به عراق سفر کرده‌اند بر این باورند که پس از مهلت اعلام شده نیز تعدادی از نظامیان آمریکایی باید آنجا بمانند؛ حتی اگر شده به بهانه آموزش عراقی‌ها برای حفظ صلح و تضمین امنیت. توجیه ظاهری آمریکایی‌ها برای ادامه حضورشان در عراق این است که نیروهای امنیتی عراق هنوز آماده نیستند و نمی‌توانند تضمین کنند پس از به دست گرفتن اوضاع، کشور در سراشیبی بی‌نظمی و بی‌قانونی نیفتد. طبق گزارشی که دولت آمریکا 30 ژوئیه(8 مرداد) منتشر کرد، اوضاع امنیتی عراق در پی حملات گسترده و پی‌درپی شبه‌نظامیان و در میان موج ترورها، روز به روز وخیم‌تر می‌شود.
بازرس ویژه بازسازی عراق هشدار داده است که هنوز بیش از هزار عضو القاعده در خاک عراق باقی مانده‌اند. البته این بی‌ثباتی‌ها و بحران‌ها فقط عراقی‌ها را هدف قرار نداده است زیرا ماه ژوئن، روزهایی خونین برای دولت آمریکا رقم خورد. از آوریل 2009 تا ژوئن 2011 نظامیان آمریکایی این اندازه تلفات نداده بودند. فقط در ماه ژوئن 14 سرباز کشته شدند که آماری قابل توجه بود. در ماه جولای نیز 5 نفر جان خود را از دست دادند.
چهره‌های بانفوذ و تأثیرگذار عراقی عضو ائتلافی که توسط نوری المالکی هدایت می‌شود، نگران هستند که نیروهای امنیتی کشورشان هنوز آمادگی کامل را به دست نیاورده باشند. با نزدیک شدن آخرین مهلت خروج نظامیان آمریکایی این نگرانی‌ها بیشتر می‌شود. صحبت‌های آمریکاییانی نظیر دریادار مایک مولن نیز در این دلواپسی‌ها تأثیر فراوانی گذاشته است. مولن، رئیس ستاد مشترک که به‌زودی بازنشسته می‌شود با سخنانش عراقی‌ها را تحت فشار قرار داده و از آنها خواسته هرچه سریع‌تر در مورد ادامه و چگونگی حضور نظامیان آمریکایی در کشورشان تصمیم بگیرند.
مسئله تمدید حضور نظامی آمریکا در عراق - حتی با قوای کمتر - موضوعی است که بیشتر از هر عامل دیگری به امنیت مربوط می‌شود.
ژنرال‌های آمریکایی- چه آنها که از نزدیک شاهد امور هستند و چه آنها که از واشنگتن اوضاع را کنترل می‌کنند- معتقدند که نیروهای امنیتی عراق برای رویارویی با چالش‌هایی که پیش رو دارند، در وضعیت قابل‌قبولی نیستند. آنها با مانور دادن روی ناتوانی عراقی‌ها در مواجهه با چالش‌های مبهمی مانند شکاف فرقه‌ای، سعی می‌کنند روی شکست خود در آموزش دادن به نیروهای عراقی سرپوش بگذارند.
آمریکایی‌ها که طی 8سال حضور در عراق و با بهره‌گیری از نظامیان بسیار و صرف هزینه‌های هنگفت نتوانسته‌اند عراقی‌ها را آموزش دهند و برای حفظ امنیت آماده کنند، از این‌پس، با نظامیان کمتر چطور می‌توانند نیروهای امنیتی شایسته و کاملا آموزش دیده تحویل عراق دهند؟
با این حال به‌نظر می‌رسد تردیدهای سیاستمداران عراقی در مورد وضعیت امنیتی کشور و چگونگی کنترل اوضاع، نظر آنها را تحت‌الشعاع قرار داده و با حضور آمریکایی‌ها برای آموزش‌های نظامی مخالف نیستند. ظاهرا حتی مقتدی صدر که یکی از مخالفان سرسخت حضور نظامیان آمریکایی در عراق است نیز با برنامه‌های آموزشی که پس از 31 دسامبر 2011 اجرا شود، مشکلی نداشته باشد؛ البته درصورتی که این حضور فقط جنبه آموزشی داشته باشد.
پس از جلسه محرمانه‌ای که ساعت‌ها طول کشید، جلال طالبانی، رئیس‌جمهور عراق اعلام کرد سران احزاب به توافق رسیده‌اند به دولت اجازه دهند برای مباحث مربوط به آموزش نظامی با آمریکایی‌ها وارد مذاکره شود.
حالا که احزاب بر سر این موضوع به توافق رسیده‌اند زمان آن است که با نگاهی دقیق‌تر و موشکافانه‌تر هدف اصلی آمریکایی‌ها از باقی ماندن در خاک عراق را بررسی کنند؛ هدفی که زیر پوست ادعای آموزش عراقی‌ها پنهان شده است.
نه تنها صدری‌ها بلکه سایر گروه‌های شیعه از جمله هم حزبی‌های مالکی نیز نگران هستند که آمریکایی‌ها به خاطر حامیان و دست پرورده‌های کرد خود بر عراق سایه بیندازند. از زمان جنگ خلیج‌فارس در سال‌های 1-1990 آمریکایی‌ها خود را حامی کردهای عراق اعلام کردند. در سایه این حمایت‌ها، کردها که توسط مسعود بارزانی هدایت می‌شوند حکومت خودگردان و مستقلی تشکیل دادند که بغداد هیچ تأثیری روی آن ندارد. عرب‌ها و کردها بر سر کرکوک که قلب نفتی عراق محسوب می‌شود جدل داشته‌اند و هر یک این شهر مهم را از آن خود می‌دانند. در این گیرودار، آمریکایی‌ها نقش میانجی را ایفا کردند و مایلند همچنان جایگاه خود را حفظ کنند.
برخلاف کردها، افرادی مانند مقتدی صدر می‌خواهند آمریکایی‌ها از صحنه خارج شوند و هنوز بهانه‌های آنها برای ادامه حضور در خاک عراق را نپذیرفته‌اند.
به هر حال آمریکایی‌ها خواهان این هستند که از این پس با عنوان آموزش‌دهنده نظامی در عراق بمانند و نام اشغالگر را از خود دور کنند اما مسئله بحث‌برانگیز این است که آنها می‌خواهند نیروهایشان آزادی عمل داشته باشند و با اختیار تام فعالیت کنند. تقاضای مهم و قابل بحث آنها این است که نظامیان آموزش‌دهنده مصونیت قضایی داشته باشند. بدون شک مقتدی صدر با هرگونه مصونیت برای نیروهای آمریکایی کاملا مخالف است. فرقی نمی‌کند این مصونیت‌ها تحت چه اسمی باشد. در هر شرایطی این خواسته برای صدری‌ها غیرقابل‌قبول است. در جلسه‌ای که برای بررسی حضور آمریکاییان با حضور طالبانی تشکیل شده بود، زمانی که بحث به مصونیت خارجی‌ها کشید، نماینده مقتدی صدر جلسه را ترک کرد و خواستار این شد که سایر شیعیان نیز از او تبعیت کنند.
طرح مسئله مصونیت در فضای کنونی عراق بسیار حساس است و پیامدهای گوناگونی به‌دنبال خواهد داشت. خاطره عراقی‌ها هنوز از حضور سربازان آمریکایی و پیمانکاران خصوصی پاک نشده؛ موضوعی که آنها را به سرحد جنون می‌رساند و از کوره درمی‌برد. زخمی که پیمانکاران مزدور بر پیکره این کشور وارد کرده‌اند هنوز خون چکان است و طرح مصونیت قانونی برای آمریکایی‌ها، عراقی‌ها را به‌شدت خشمگین خواهد کرد. عراقی‌ها هر اندازه به نیروهای امنیتی خودشان که توسط آمریکایی‌ها تعلیم دیده‌اند اعتقاد داشته باشند- کم یا زیاد فرقی نمی‌کند- نمی‌توانند به راحتی شرایط مطرح شده توسط ایالات متحده را بپذیرند. این در حالی است که بعید به‌نظر می‌رسد سربازان و پیمانکاران آمریکایی حاضر شوند بدون برخورداری از چتر حمایتی مصونیت قانونی در خاک عراق باقی بمانند.
دریاسالار «مایک مولن» رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در مورد جنگ عراق دچار اشتباهات محاسباتی شده است. براساس توافقنامه بغداد-واشنگتن که در سال 2008 میلادی میان آمریکا و عراق امضا شد، ارتش ایالات متحده قرار است تا پایان سال‌جاری تانک‌ها و نیروهایش را از بخش‌هایی از آن کشور خارج کند. در حالی که این سؤال به یک بحث داغ سیاسی در عراق تبدیل شده است اما همین موضوع می‌تواند دولت نوری‌مالکی را تهدید کند.
مالکی از نظر سیاسی سرمایه‌گذاری زیادی روی این کار کرده است و به مردم عراق وعده داده که براساس توافقنامه بغداد-واشنگتن، اشغالگری آمریکا به‌زودی پایان می‌یابد.او در مصاحبه‌ای که ماه دسامبر با روزنامه وال استریت ژورنال انجام داد گفت: توافقنامه بغداد-واشنگتن دیگر تمدید نخواهد شد و تغییری هم در آن ایجاد نمی‌شود.اما ائتلاف حاکم در عراق ضعیف است و بازیگران مهم قصد دارند که مالکی به وعده و قولی که داده است عمل کند.
اما مقامات آمریکایی در واشنگتن علاقه کمی به مذاکره در مورد تعیین تاریخ خروج از عراق دارند.اگر چه باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا وعده داده است که نیروهای ایالات متحده را از عراق خارج خواهد کرد اما مقامات دولت او نمی‌خواهند به مالکی بگویند سربازان آمریکایی چه زمانی از عراق خارج خواهند شد.
مقامات کاخ سفید می‌گویند اگر عراق از آمریکا درخواست کند که نیروهایش را در آن کشور باقی نگه‌دارد، هزاران سرباز در عراق همچنان حضور خواهند داشت.این مقامات بر این باورند که اوباما از عراق می‌خواهد از آمریکا برای تداوم حضور نظامی در آن کشور درخواست کند.
در حقیقت مقامات آمریکایی در مورد اینکه تداوم اشغال عراق چیز خوبی است دچار اختلاف و دودستگی شده‌اند. نامزدهای جمهوریخواه آمریکا که می‌خواهند در انتخابات ریاست‌جمهوری آن کشور شرکت کنند، در مورد جنگ ایالات متحده در افغانستان و لیبی انتقادهای تندی از اوباما می‌کنند اما هنگامی که نوبت به جنگ عراق می‌رسد سکوت می‌کنند و در این رابطه چیزی نمی‌گویند.بیشتر نومحافظه‌کاران آمریکایی اظهار می‌کنند که خروج نیروهای ایالات متحده از عراق زود هنگام است.
آسیاتایمز