زینب حقانی: همایش بزرگداشت یکصدمین سالگرد رحلت آیت‌الله آقانجفی اصفهانی در خانه مشروطیت اصفهان محملی بود برای اینکه نخبگان بار دیگر در باب مفهوم بیداری اسلامی به بحث بپردازند و حدود و ثغور معرفتی آن را طرح کنند.

به همین دلیل در این همایش بزرگانی چون آیت‌الله مظاهری و نامدارانی مانند آیت‌الله صدیقی و آیت‌الله کعبی به سخنرانی پرداختند. گزیده‌ای از آنچه در این همایش مطرح شده از نظرتان می‌گذرد.

آغازگر بیداری اسلامی در گذشته

آیت‌الله العظمی حسین مظاهری، رئیس حوزه علمیه اصفهان در این همایش به نقش مؤثر آقانجفی اصفهانی در مبارزه با فرقه ضاله بهائیت اشاره و خاطرنشان کرد: اگر آیت‌الله آقانجفی نبود، بهائی‌ها اصفهان را از بین برده بودند. ایشان نگذاشتند این فرقه ضاله در تحقق اهداف شوم خود موفقیتی کسب کند. ‌این مرجع بیداری اسلامی برای اسلام تلاش‌ها و فعالیت‌های بسیاری انجام داد و در این راستا خدمت بزرگی به اسلام و جوامع اسلامی کرد.

زعیم حوزه علمیه اصفهان گفت: مشهور است که قضیه نهضت تنباکو پیش از تهران، به‌واسطه آقانجفی از اصفهان شروع شد. در قضیه مشروطیت نیز آقانجفی خواستار نوعی از مشروطیت بودند که دارای شورای نگهبان باشد و علما و مجتهدین روی آن کار کنند.

آیت‌الله مظاهری در ادامه افزود: تمام تلاش و برنامه رضاشاه این بود که مشروطه و اسلام را منهای روحانیت قلمداد و ترویج کند و با وجود فاصله زمانی حکومت رضا شاه تاکنون، ‌اینک شاهدیم که دود کارهای زشت و ناپسند رضاشاه در چشم مردم جامعه امروز می‌رود؛ زیرا وی روحانیت را از صحنه و فعالیت‌ها عقب زد. رئیس حوزه علمیه اصفهان تأکید کرد:‌ وقتی روحانیت عقب‌زده شود، حکومت آن جامعه، رضاشاهی می‌شود و در چنین حکومتی حتی اگر امنیت و ثبات هم باشد، فردی که دین ندارد، بر جامعه مسلط می‌شود.

تاریخ‌سازی‌ حرکت آقانجفی

اصغر طاهرزاده نیز در این همایش مرحوم آقانجفی را یکی از مبدعان ولایت فقیه نامید و گفت: حاکمیت و زعامت بر جامعه اسلامی در زمان غیبت، به اذن الهی بر فقها واجب کفایی است و ائمه‌معصومین(علیهم‌السلام) فقها را بر جامعه‌ اسلامی حاکم کردند و بر آن فقیهی که در خود توانایی اداره‌ جامعه را می‌یابد، واجب است به میدان بیاید. وی در ادامه افزود: وقتی زندگی دینی در ذیل ولایت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) - که صورت تام و تمام ولایت الهی است- نباشد عملا انسان گرفتار حاکمیت انواع ظالمان می‌شود. این غرب شناس برجسته ماموریت فقها را حاکم‌سازی‌ توحید در همه ابعاد زندگی انسان‌ها خواند و ادامه داد: به همین دلیل توحید فقهای اسلامی با هر تمدنی غیر از تمدن اسلامی در تعارض است و در همین راستا علمای اسلامی در ذیل غرب قرار نمی‌گیرند و نمی‌توانند نسبت به مسائل کشور و جهان بی‌تفاوت باشند.

طاهرزاده ادامه داد: حرکت امام خمینی(ره) قطعا با پشتوانه تاریخ‌سازی‌ و فکر‌سازی‌ حرکت آقانجفی بوده است. وی مرحوم آقانجفی را فقیهی که عهده دار زعامت است، خواند و افزود: با ظهور هر زعیمی در تاریخ اگر ملت از او تبعیت کنند، تاریخ آن ملت در شرایط خود ورقی جدید می‌خورد. دوران آیت‌الله محمدتقی نجفی دورانی بود که باید به جهت شرایط خاص زمانه و اندیشه‌هایی که آن زعیم بزرگ در سر داشت، ورقی جدید می‌خورد و مردم‌سالاری دینی و الهیات رهایی‌بخش و قدرت معناگرا ظهور می‌کرد و موجب زایش قدرت و ثروت بومی می‌شد ولی به دلایل مختلف مردم آن‌طور که باید و شاید همراهی نکردند.

مبارزه با استبداد و استعمار

در بخش دیگری از این همایش آیت‌الله عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به موج بیداری اسلامی‌ای که مرحوم آیت‌الله آقا‌نجفی اصفهانی در جامعه آن روز ایران ایجاد کرده بود، اظهار داشت: ایشان با اقدامات برجسته و ارزشمند خود در مقابل استبداد و استعمار موجود در جامعه مقابله و با راه‌اندازی موج بیداری اسلامی در راستای زنده کردن اسلام و ارزش‌های اسلامی تلاش کرد.وی به اهمیت خانه مشروطیت اصفهان اشاره کرد و افزود: این خانه به‌عنوان یکی از دژ‌های مستحکم استقلال، آزادی، آزادی‌خواهی و مردمداری علمای شیعه و به‌ویژه مرحوم آیت‌الله آقانجفی اصفهانی در دوران مشروطیت است.

خانه مشروطیت اصفهان نشانه‌هایی از تلاش‌های مرجع بیداری اسلامی برای مبارزه با استعمار و استکبار محسوب می‌شود و خانه مشروطیت تلاش‌های ایشان را در راستای تمدن‌سازی و آمیختن دین، علم، ایمان، توسعه و پیشرفت نشان می‌دهد. عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه ایشان همواره در راستای دفاع از ارزش‌های اسلامی گام برمی‌داشتند، تصریح کرد: ایشان با موج بیداری اسلامی خود در راستای دفاع از ارزش‌های اسلامی و احیای هویت اسلامی و شیعی تلاش کرد و حفظ این هویت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف این عالم ربانی محسوب می‌شود.کعبی به ولایت‌فقیه و توجه ویژه مرحوم آیت‌الله آقانجفی اصفهانی به این اصل اشاره کرد و گفت: ولایت فقیه از مسلمات مطلقه فقه شیعه است.

میراث آقانجفی

حجت‌الاسلام محمدی، نماینده مقام معظم رهبری در اوقاف و امور خیریه نیز در این همایش با موضوع اعتلای کلمه اسلام در وقفنامه آقانجفی به سخنرانی پرداخت و گفت: طبق فرموده مقام معظم رهبری، یکی از نکات مهم زندگی آقانجفی، حضور در صحنه‌های مهم سیاسی و اجتماعی است. آقانجفی اصفهانی با فکر جامع و مدیریت شایسته، حضور در صحنه‌های مختلف را در زندگی خود طراحی کرد. حضور در عرصه دانش (به‌واسطه کسب مقام بالا در علوم حوزوی)، حضور در عرصه سیاست (با رهبری مؤثر نهضت مشروطیت در مبارزه با استبداد و استعمار) و بالاخره حضور ایشان در صحنه عمومی جامعه (با یک اقدام اقتصادی و توجه به معیشت اقشار مختلف جامعه با وقف بخش قابل توجهی از اموال و ثروت خود) میسر شد.نماینده مقام معظم رهبری در اوقاف و امور خیریه افزود: هدف‌گذاری وقفنامه آقانجفی بر مبنای ترویج شرع مقدس اسلام انجام پذیرفت و برای تحقق بخشیدن به آن، 2نکته اساسی مد نظر قرار گرفت: قرآن کریم و عترت؛ به‌عنوان مثال آقانجفی همه‌ساله برای کمک به قاریان قرآن، مبلغی را در نظر گرفته بود. وی تصریح کرد: اطعام و روضه‌خوانی در ایام عاشورا، دهه آخر صفر و...، احسان به سادات فقیر آبرومند، کادرسازی جهت تبلیغ معارف اهل‌بیت(ع) و... نیز در وقفنامه آقانجفی آمده است.

مبارزات فرهنگی

مصطفی آیت مهدوی، پژوهشگر نیز در سخنان خود با اشاره به اینکه قسمت شاخصی از کارنامه آیت‌الله العظمی آقانجفی اصفهانی را مبارزه با فرقه‌های ضاله تشکیل می‌دهد، گفت: اولین عالمی که توسط بهائیان مورد هتک حرمت و ترور شخصیت قرار گرفت، مرحوم آقانجفی بود. درگیری مرحوم آیه‌الله العظمی آقانجفی با بهائیت، در نگاه اول، ظاهرا برخاسته از غیرت یک عالم شیعه و دین‌شناس علیه‌فرقه‌ای است که خود را به‌جای دین جا زده و منحرف و مذهب‌نماست اما با دقت بیشتر و نگاه به ابعاد پنهان قضیه، مخصوصا اتفاقات سال‌های 1318 تا 1322 قمری روشن می‌شود که مسئله، ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد و تنها در چارچوب اصفهان و حومه خلاصه نمی‌شود بلکه از مرزهای ایران نیز فراتر است؛ درواقع، جزئی مهم از یک مبارزه‌ فکری، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با استکبار جهانی و عمال آن است.

قدمت ۱۵۰ساله بیداری اسلامی

دکتر موسی فقیه حقانی، دبیر علمی همایش یکی دیگر از سخنرانان این همایش بود که هدف از برگزاری چنین همایشی را آشنایی با ظرفیت والای علمای بزرگ در راه بیداری اسلامی عنوان کرد و گفت: آیت‌الله آقانجفی در حوزه‌های مختلفی ایفای نقش کرد. او فرقه‌های ضاله بابیه و بهائیه را که براندازی تشیع در ایران مد نظرشان بود نیز در نیل به مقاصدشان ناکام گذاشت.
دکتر حقانی تلاش آقانجفی برای بیداری اسلامی و برانگیختن مردم را از دیگر جنبه‌های فعالیت این روحانی مبارز برشمرد و تصریح کرد: دراین همایش، قصد داریم بیان کنیم که بیداری اسلامی ریشه در تاریخ و قدمتی ۱۵۰ساله دارد و باید ریشه‌هایش را در مبارزات روحانیت در مقابل استعمار و استکبار جست‌و‌جو کرد.