گرچه اکثر مطالبى که رسانهها در مورد پژوهش‌هاى پزشکى در اختیار شما مى‌گذارند، براساس تحقیقاتى است که در نشریات معتبر به چاپ رسیده است، اما برخى از هیجان‌انگیزترین پژوهش‌ها در کنفرانس‌هاى پزشکى مورد بحث قرار مى‌گیرند، یعنى در جاهایى که پژوهشگران ایده‌هاى مقدماتى و هنوز کاملاً بررسى‌نشده خود را با دیگران در میان مى‌گذارند.
این ایده‌هاى جدید ممکن است در آینده فرد را مستحق دریافت جایزه نوبل کند یا اینکه کاملاً غلط از آب دربیاید.
روزنامه نگاران معمولاً براى کسب اخبار جالب و به دست آوردن امکان گزارش پیشرفت‌هاى جدید در پزشکى به این کنفرانس‌ها مى‌روند.
اما یک بررسى جدید نشان مى‌دهد که رسانهها اغلب حقایق اصلى را در گزارش‌های خود از این کنفرانس‌ها حذف مى‌کنند.
لیزا شوارتز استادیار دانشکده پزشکى دارت‌موث در ماساچوست آمریکا مى‌گوید: "اجلاس‌هاى علمى گردهمایى مهمى براى پژوهشگران هستند که آنها در آن نظرات‌شان را مبادله و تحقیقات در حال انجامشان را مطرح مى‌کنند. اما بیشتر کارهایى که در این کنفرانس‌ها عرضه مى‌شوند, کامل نیستند و هنوز نمىتوان آنها را منتشر کرد."
"این تحقیقات هنوز مورد بازبینى متخصصان دیگر قرار نگرفته‌اند و یافته‌هاى آنها ممکن است تا زمانى که گزارش نهایى آنها در یک نشریه پزشکى معتبر *منتشر‌‌شود، به میزان زیادى تغییر کند." اگر اصلا منتشر شوند.
نارسایی‌‌ها
دکتر شوارتز در یک مصاحبه اینترنتی اشاره کرد که چگونه اغلب روزنامه‌نگاران این مسئله را از پیش مى‌دانند که "تحقیقات ارائه‌شده در کنفرانس‌ها اغلب با اطلاعات پس‌زمینه‌اى کافى - مثلاً رونوشتى از مقاله اصلى علمى- ارائه نمى‌شوند و از طرف دیگر نویسندگان تحت فشار شدیدى قرار دارند که به سرعت یافته‌هاى پژوهشى را گزارش کنند."
شوارتز و همکارش استیون ولوشین با تجزیه و تحلیل گزارش‌هاى روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون در مورد پژوهش‌ها از ۵ اجلاس عمده علمى به این یافته ها رسیدند:
- تنها ۲ گزارش از ۱۷۵ گزارش در مورد تحقیقات منتشر نشده یادآور شده بودند که آن تحقیق انتشار نیافته است.
- یک سوم گزارش‌هاى خبرنگاران به این مسئله اشاره نکرده بودند که در تحقیق مربوط چند نفر فرد آزمودنى مورد بررسى قرار گرفته‌اند. نتایج تحقیقات پزشکى که بر روى تعداد معدودى از افراد انجام مى شوند ممکن است بعدها با تحقیقات بزرگتر رد شود.
- ۴۰درصد گزارش‌هاى خبرى نتیجه پژوهش پزشکى را به صورت کمى بیان نکرده بودند.
- تنها یک هفدهم گزارش‌هاى خبرى در مورد تحقیقات پزشکى بر روى حیوانات ذکر کرده‌بودند که نتایج این تحقیقات ممکن است لزوماً درباره انسان ها صادق نباشد.
ولوشین مى‌گوید: "اگر روزنامه نگاران در گزارش‌های‌شان حقایق اصلى پژوهش‌هاى پزشکى و محدودیت هاى آنها را بیان نکنند، ممکن است عموم مردم درباره معنا، اهمیت و اعتبار پژوهش هاى پزشکى گمراه شوند."
سایر خطرات
البته حتى پژوهش‌هاى علمى که در نشریات معتبر پزشکى به چاپ مى‌رسند ممکن است گاهى اشتباه از آب درآیند.
نمونه شاخص چنین وضعى سال گذشته هنگامى رخ داد که دانشمند کره اى هوانگ وو -سوک مدعى شد که سلول هاى بنیادى جنینى انسان را کلون سازى (شبیه سازى) کرده‌است.
این پیشرفت علمى در نشریه Science یکى از معتبرترین نشریات علمى جهان به چاپ رسید. اما بعد معلوم شد که این دانشمند درباره کل قضیه دروغ گفته است و حتى پژوهشگران همکار او در این پروژه نمى‌دانستند که نتایج اعلام شده تقلبى هستند.
اما در مجموع خبرنگاران فرصت بهتری دارند تا پژوهش‌هاى علمى که در نشریات معتبر به چاپ رسیدهاند و مورد بازبینى کارشناسان مستقل قرار گرفته‌اند،گزارش کنند.
با این حال هنوز همه پژوهش‌هایى که نتایج آنها در رسانهها مطرح مى‌شود، لزوماً به کاربردهایى که دانشمندان پیش‌بینى مى‌کنند منجر نمى‌شوند.
براى مثال پژوهش هایى که در مورد به تاخیر انداختن پیرى بر روى موش‌ها و کرم‌ها انجام مى شود ممکن است نویدبخش باشند، اما لزوماً به معناى آن نیستند که مطابق ادعاى چند دانشمند انسان‌ها خواهند توانست به زودى بر پیرى فائق آیند و قرن ها زندگى کنند.
یک بررسى در سال گذشته نشان داد که از ۴۵ تحقیق پزشکى که در رسانهها به میزان زیاد به آنها استناد شده است و در نشریات عمده پزشکى به چاپ رسیدهاند، نتایج هفت تاى آنها با تحقیقات بعدى نقض شده است.
دکتر شوارتز توصیه مى‌کند که خوانندگان با اخبار پزشکى با شک و تردید بسیار برخورد کنند.
* نشریات معتبر آنهایی هستند که در آن مقالات ارسالى مورد بازبینى کارشناسان مستقل قرار مى گیرد و به اصطلاح peer review می‌شوند.
- رابرت روی بریت نویسنده مطلب فوق سردبیر اجرایی سایت خبری LiveScience است.
LiveScience News 16 June,2006