معمولا مجموعهداران بزرگ خود نیز به خرید و فروش مشغول میشوند. این امر آنها را در شکلدادن به مجموعهای کامل کمک میکند. از مهران پایدار میخواهم توضیح دهد اگر کسی بخواهد مجموعهدار اسکناس شود از کجا باید شروع کند. «قبل از همه کتاب اسکناس را تهیه کند و خوب مطالعه کند. این کتاب اطلاعات لازم را به فرد میدهد. بعد باید به جیبش نگاه کند و ببیند چقدر میتواند برای اینکار هزینه کند».
این نکته مهمی است که پایدار به آن اشاره میکند. کامل کردن مجموعه اسکناسهای خوب و باکیفیت به میلیونها تومان و حتی بیشتر از یکیدو میلیارد تومان پول نیاز دارد. فقط کافی است درنظر بگیریم اسکناس هزار تومانی ناصرالدین شاه آنهم بهصورت تک و نه جفت (منظور از جفت آن است که شماره سریال اسکناس دنبال هم باشد و مثلا اگر عدد آخر شماره سریال به 3 ختم میشود اسکناس بعد از آن هم که دنبال این اسکناس است و شماره سریالش به چهار ختم میشود وجود داشته باشد) 70میلیونتومان ارزش دارد که روی جفت آن قیمتی نگذاشتهاند و به توافق طرفین بستگی دارد. قیمت یک عدد اسکناس 500تومانی ناصرالدین شاه هم 60میلیون تومان است.
به این ترتیب باید گفت تکمیل کردن مجموعه اسکناس بسیار پرهزینه است. مهران پایدار هم به این نکته بهخوبی اشاره میکند. بهنظر او اگر کسی توان مالی مناسب ندارد میتواند مجموعهای زیبا اما ناقص داشته باشد. در عین حال به عقیده او اگر کسی بخواهد مجموعهدار اسکناس شود ولی توان کافی نداشته باشد بعد از مدتی بهشدت سرخورده و مایوس میشود و متأسفانه پولش هم هدر میرود چرا که امکان ندارد به همان قیمتی که اسکناسها راخریده است، بفروشد.
پایدار در مورد گامهای بعدی که پس از خرید و مطالعه کتاب و درنظر گرفتن توان مالی باید انجام گیرد میگوید:
فردی که تصمیم گرفت مجموعه بسازد باید آلبوم خوبی بخرد. آلبوم خیلی در نگهداری پول مهم است.
درباره اینکه چه اسکناسهایی خریداری شود پایدار به چند نکته اشاره میکند:
کیفیت اسکناس خوب باشد و توصیه من آن است که فرد اصلا اسکناسهای رنگ و رو رفته و کهنه نخرد و حتی اگر شده مدتها صبر کند و پول بهدستآورد تا بتواند اینکار را انجام دهد و اسکناس نو که به آن بانکی گفته میشود بخرد.
اسکناسها را جفت بخرد.
اسکناس شکستگی نداشته باشد.
او به شیوههایی که برخی فروشندگان برای بالا بردن کیفیت اسکناس به آن متوسل میشوند اشاره میکند که مجموعهدار باید بهشدت مراقب آن باشد. این شیوهها را پایدار چنین توضیح میدهد:
بعضیها اسکناس را پِرس میکنند و تحت فشار قرار میدهند که تاخوردگی و شکستگی آن از بین برود و متأسفانه بسیاری از خریداران هم متوجه آن نمیشوند و اسکناسی میخرند که یک حرفهای اصلا حاضر به خرید آن نیست. شیوه دیگری که مرسوم است آبزدن یا شستن اسکناس است؛ یعنی با مایعی شیمیایی اسکناس شل و بیجان را سفت و محکم میکنند و بهعنوان اسکناس بانکی به خریدار میدهند. شیوه دیگر هم تمیز کردن است که پارگیهای اسکناس را ترمیم میکنند که تا حرفهای نباشید سخت است آن را تشخیص دهید.
با این اوصاف خرید اسکناس کار سادهای نیست. وقتی این نکته را با پایدار در میان میگذارم میگوید: «درست است. متأسفانه همه فروشندگان راستش را نمیگویند و کسی که میخواهد مجموعهدار شود باید در خرید اسکناس دقت کند تا اگر خواست 2سال بعد آن را بفروشد به همان قیمت خرید قادر به فروش آن باشد».
پس چطور باید شروع کرد؟ وقتی این را از این مجموعهدار میپرسم با خنده جواب میدهد: «اولش کمی گول میخورد و ضرر میکند اما وقتی وارد کار شد فروشنده مطمئن را پیدا میکند».
برای همین است که توصیه پایدار به کسانی که میخواهند شروع به جمعآوری اسکناس کنند آن است که از اسکناسهای ارزان شروع کنند تا اگر اسکناس نامرغوب به آنها فروخته شد خیلی ضرر نکرده باشند. بهنظر او «بعد از آنکه فروشنده مطمئن را پیدا کردند میتوانند با همان شرایطی که گفته شد اقدام به خرید اسکناسهای گران کنند».
در مورد وجود اسکناس قلابی پایدار میگوید: «تا الان اسکناس قلابی وارد بازار نشده است ولی در آینده چه اتفاقی بیفتد معلوم نیست».
پایدار بر این باور است که میشود با جمعکردن اسکناس، سرمایهای هم اندوخت به شرط آنکه خرید درست انجام شود.
سخن پایانی او هم این است:« مجموعهدار شدن برای اسکناس دو چیز نیاز دارد: صبر و سرمایه».