اکنون دیگر شهرهای مرزی با این معضل دست به گریبان نیستند بلکه مدت‌هاست ریزگردها تا درون یخچال‌های تهرانی‌ها هم نفوذ کرده است؛ معضلی که برخی کارشناسان از آن به‌عنوان مهم‌ترین معضل زیست‌محیطی کشور یاد می‌کنند. روز گذشته گرچه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست برای پاسخگویی به معضل ریزگردها در مجلس حاضر شد اما او ترحیج داد بخشی از صحبت‌های خود را محرمانه و پیش از آغاز جلسه علنی بیان کند. محمد جواد محمدی‌زاده در عین حال طی سخنانی ضمن تشریح اقدامات سازمان متبوع خود برای مقابله با ریزگردها، خواستار حل مشکل ساختاری مدیریت منابع از سوی مجلس شد و از تهیه دو طرح داخلی و منطقه‌ای برای حل مشکل ریزگردها نیز خبر داد. آنطور که در گزارش مهر آمده است وی با بیان اینکه هم‌اکنون 23استان کشور درگیر این مشکل هستند، گفت: 90درصد از این مشکل مربوط به خارج از کشور و تنها 10درصد این مشکل مربوط به مشکلات داخلی است. به گفته وی کشور ما در چند سال اخیر دچار خشکسالی‌های طولانی بوده است. او خشکی دریاچه ارومیه را از نشانه‌های این خشکسالی طولانی مدت خواند.
سدها از دستور کار خارج شدند
محمدی‌زاده با اشاره به احداث 180سد روی رودخانه‌های بالادستی گفت: عراق و سوریه مشکلاتی را از این موضوع که ناشی از عدم‌مدیریت آب در مقیاس منطقه‌ای است، پیدا کردند. در کشور ما نیز 27سد روی رودخانه‌هایی که مقصدشان دریاچه ارومیه است، احداث شده و در نتیجه آب به دریاچه ارومیه وارد نمی‌شود. وی با بیان اینکه کنترل منابع آب باید در بالادست‌ها صورت گیرد، گفت: تجدیدنظر در ایجاد بعضی سدها یکی از ضرورت‌هاست که بر همین اساس دولت تصمیم گرفت سه سد مطالعه شده را که در مسیر دریاچه ارومیه قرار داشت از دستور کار خارج کند.
محمدی‌زاده با اشاره به طرح این سازمان برای مدیریت بیابان‌ها گفت: در این طرح وظایف 14دستگاه در مدیریت بیابان‌ها مشخص شده است که اگر منابع آن تأمین نشود، نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. معاون رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به طرح منطقه‌ای سازمان محیط‌زیست برای کنترل بیابان‌ها افزود: طرحی هم سازمان محیط‌زیست برای مدیریت بیابان‌های منطقه ارائه داده که براساس آن به کشورهای عراق، سوریه و اردن کمک می‌کند که در حدود 6/5 میلیون هکتار بیابان‌هایی که کانون بحران‌ها هستند را ساماندهی کنند.
محمدی‌زاده تصریح کرد: با وجود اینکه با مقامات مختلف کشورهای منطقه در این رابطه رایزنی‌هایی انجام دادیم اما وضعیت امنیت در عراق اولویت اجرای این طرح را از بین برده و ناامنی‌ها مانع از اقدام در این رابطه می‌شود. متأسفانه اکثریت کشورها شامل این طرح دچار مشکلات ناامنی جدی هستند و اولویت اجرای طرح بیابان‌زدایی برای آنها از میان رفته است. در پایان سخنرانی ریاست سازمان محیط‌زیست، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: ما در جریان مذاکرات شما با مسئولان عراقی در این رابطه هستیم. 70درصد حجم این گردوغبارها از کشور عراق وارد می‌شود، اما کار مهمی در این کشور در راستای مقابله با این امر صورت نگرفته است.
انتقاد نمایندگان از بی‌توجهی ها
علی‌محمد احمدی نماینده دهلران درباره ریزگردها گفت: در زمان گسترش ریزگردها شاهد تعطیلی ادارات و مراکز آموزشی و همچنین مهاجرت‌های گسترده هستیم که مردم ناچار به ترک دیار و کاشانه خود شده‌اند. همچنین گسترش بیماری‌های قلبی - عروقی و تنفسی و آلرژیک را در بین گروه‌های آسیب‌پذیر مشاهده می‌کنیم. وی احیای تالاب‌ها، مالچ‌پاشی و بارور کردن ابرها را ازجمله راهکارهای مفید برای مقابله با ریزگردها عنوان کرد. سیدشریف حسینی نماینده اهواز نیز گفت: 36درصد دشت‌های کشور به‌دلیل بیلان منفی، منطقه ممنوعه بحرانی اعلام شده است. همچنین بیش از 80درصد کشور در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد.
تخریب و آلوده‌سازی تالاب‌های کشور ازجمله تالاب‌های شادگان و تخریب تالاب گاوخونی، انتقال بی‌رویه آب از سرچشمه‌های کارون و کرخه، خشک شدن دریاچه ارومیه از مواردی است که وضعیت فعلی را رقم زده است. وی ادامه داد: از سال 1380مهمان ناخوانده‌ای در برخی از مناطق ما میزبان شده و ما جز مصاحبه، حرف و گزارش هیچ کاری نکرده‌ایم. یک کار خیلی بزرگ انجام داده‌ایم و آن این بود که نام گردوغبار را به ریزگرد تبدیل کردیم. محمدرضا تابش رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس نیز طی سخنانی گفت: شدت غلظت گردوغبار گاهی 1000برابر استاندارد می‌شود و زندگی را بر بخشی از مردم مخصوصا استان خوزستان تیره و تار کرده است.وی درخصوص دلایل بروز گردوغبار نیز گفت: در حوزه دریاچه ارومیه تاکنون 37سد زده شده که 12سد در حال احداث و 40سد نیز در حال مطالعه است یعنی در حوزه آبریز دریاچه، ما 90سد در حال مطالعه و احداث داریم. معلوم است که این حوزه آبریز، آبی که باید به دریاچه بریزد با وجود این سدها محدود شده و این بلا امروز بر سر دریاچه ارومیه آمده است.