حوزه راه و مسکن حجم 35درصدی در اقتصاد کشور دارد پس بر ما واجب است که کارها را با جدیت پیگیری کنیم. وزارت راه وشهرسازی در برنامه‌راهبردی خود، تسریع در اتمام پروژه‌های نیمهتمام و حرکتی جهاد گونه همراه با ایثار را در توسعه زیرساخت‌های حمل ونقل سرلوحه امور قرار داده است.
با فعال شدن پروژه‌های مسکن مهر در اواخر سال 1388در سطح کشور، زمینه اشتغال مستقیم و غیرمستقیم میلیون‌ها ایرانی فراهم شد و چرخ تولید مصالح ساختمانی با سرعتی چند برابر گذشته به حرکت درآمد و با فروش تولیدات صنایع داخلی، رونق قابل توجهی در صنایع وابسته به صنعت ساختمان پدید آمد. با اتخاذ سیاست حمایت از تولید و عرضه مسکن، رکورد تولید مسکن در کشور در سال 1389شکسته شد و در شرایطی که بیشترین تعداد ازدواج در کشور نسبت به سال‌های گذشته صورت پذیرفت، تعداد واحد مسکونی تولیدی کشور از تعداد متقاضیان (ازدواج‌های صورت گرفته) فراتر رفته و بخشی از نیاز انباشته مسکن در سنوات قبل را نیز جبران کرد.
در حوزه اشتغال نیز احداث هر 69مترمربع ساختمان موجب ایجاد یک فرصت شغلی مستقیم می‌شود و احداث حدود 1/5میلیون واحد مسکونی با وسعتی حدود 150میلیون مترمربع موجب تثبیت شغل برای 2/2میلیون ایرانی شاغل در این بخش به‌طور مستقیم شده و بیش از 120رشته صنعتی در بخش صنعت را رونق بخشیده است. همچنین نتایج سرشماری سال 1390نیز مؤید توفیقات بخش مسکن است.
آمار متوسط تولید واحد مسکونی در سال 1375تا 1385بیانگر تولید سالانه حدود 500هزار واحد مسکونی در این سال‌هاست، حال آنکه رقم متوسط تولید طی سال‌های 1385تا 1390سالانه حدود یک میلیون واحد مسکونی بوده است.
طی سال‌های 85تا 90مجموعاً چهار میلیون و 120هزار واحد مسکونی در کشور در قالب طرح مسکن مهر در دست احداث بوده است که از این میزان یک میلیون و 870هزار واحد مسکونی سهم روستاها و دو میلیون و 250هزار واحد مسکونی سهم شهرها بوده است. از این تعداد واحد مسکونی در دست احداث تا پایان سال 1390مجموعاً 400هزار واحد مسکونی شهری و یک میلیون و 370هزار واحد مسکونی روستایی به بهره‌برداری رسیده و در سال 1391نیز به حول و قوه الهی یک میلیون و 200هزار واحد مسکونی شهری و 300هزار واحد مسکونی روستایی به بهره‌برداری خواهد رسید و انشاء‌الله در سال 1392نیز 650هزار واحد مسکونی شهری و 200هزار واحد مسکونی روستایی به مردم عزیز کشور تقدیم خواهد شد.
بدیهی است این تعداد واحد مسکونی در قالب طرح‌های 99ساله، خودمالک و تعاونی از سوی انبوه‌سازان و سازندگان حرفه‌ای مسکن و عموماً به روش صنعتی و با استفاده از تسهیلات مسکن مهر تولید شده و واحدهای مسکونی احداثی توسط بخش خصوصی با منابع مالی جز تسهیلات مسکن مهر در این آمار اعلام نشده است. این آمار نشان می‌دهد که تا سال 1392حدود 27درصد از کل واحدهای مسکونی موجود در کشور در سال‌های 85تا 90تولید شده است.
افزایش تصویب طرح جامع شهری از 80شهر در سال 84 به 205شهر در سال 90(200درصد رشد سالانه)، بهره‌برداری از 90پروژه بیمارستانی با 6500تخت طی هفت سال اخیر (65درصد بیشتر از عملکرد دو دولت پیشین) عملکرد دولت‌های نهم و دهم است. همچنین بررسی چندین مصداق عملکردی در حوزه راه و ترابری و مقایسه آن با سال‌های گذشته نیز می‌تواند همت بلند مدیران و کارکنان وزارت راه وشهرسازی را نشان دهد.
افزایش 102فروند هواپیما به ظرفیت ناوگان هوایی کشور (رشد متوسط 312درصدی سالانه نسبت به سال‌های 76تا 84) و برقراری یک میلیون و 190هزار پرواز در هفت سال گذشته (رشد 60درصدی نسبت به‌مدت مشابه قبل)، حذف 6345نقطه پرحادثه از جاده‌های کشور و کاهش 9.1درصدی تلفات رانندگی برون‌شهری و روستایی از جمله عملکرد دولت‌های نهم و دهم در وزارت راه و شهرسازی بوده است، این در حالی است که در سال 90نسبت به سال 89شاهد کاهش 13درصدی تلفات رانندگی بودیم.
رشد 76درصدی میزان جابه جایی بار و رشد 22درصدی جا به جایی مسافر و رشد 138درصدی ترانزیت کالا نسبت به سال‌های 76تا 84 و احداث سالانه بیش از1000کیلومتر آزادراه در دولت نهم و دهم (متوسط رشد 137درصدی سالانه نسبت به سال‌های76تا 84)، 8600کیلومتر بزرگراه (رشد 240درصدی) و 2200کیلومتر راه‌آهن (خطوط اصلی و فرعی) از دیگر اقدامات انجام گرفته است.
همچنین رشد 136درصدی سالانه در زمینه توسعه واگن مسافری، 81درصدی در واگن باری و 167درصدی لکوموتیو نسبت به سال‌های 76تا 84، افزایش ظرفیت بنادر تجاری از 45میلیون تُن در سال 84به 58میلیون تُن و نیز ارتقای ظرفیت کانتینری بنادر تجاری به سه میلیون و 825هزار TEU با 240درصد رشد متوسط سالانه از فعالیت‌های وزارتخانه بوده است.
طرح «مهرماندگار» یکی از دیدگاه‌های ارزشمند رئیس‌جمهور بود که ایشان در پیام نوروزی سال 91خود برای مردم کشورمان مدنظر قرار داد. براساس این طرح ملی قرار است 800پروژه نیمهتمام در بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی که به‌گونه‌ای افزایش رفاه عامه مردم را در پی دارد تکمیل شود. البته دولت دهم نیز عزم خود را جزم کرده با حداکثر استفاده از ظرفیت‌های موجود، انجام این حرکت عظیم ملی و تاریخی برای افزایش خدمتگزاری به آحاد جامعه را در کارنامه فعالیت‌های خود به ثبت برساند و وزارت راه و شهرسازی با 171پروژه پیش قراول وزارتخانه‌ها در اجرای پروژه‌های کلان در حوزه راه و مسکن است که می‌تواند در افزایش تولید و حمایت از کار و سرمایه ایرانی تأثیر بسزایی داشته باشد.
در حوزه‌های مختلف زیربناهای حمل‌ونقل کشور ازجمله ریلی، راه‌آهن‌های قزوین به رشت به طول 164کیلومتر ، تهران- همدان به طول268کیلومتر، بخش ایرانی راه‌آهن خواف- هرات به طول 77کیلومتر و تهران- همدان به طول 257کیلومتر را می‌توان نام برد.
همچنین آزادراه ساوه- همدان به طول 180کیلومتر، بخش انتهایی آزادراه زنجان- تبریز به طول 17کیلومتر، آزادراه کنار گذر شمالی مشهد به طول 72کیلومتر و قطعه چهار آزادراه تهران- شمال را باید مدنظر قرار داد. البته در این روند بزرگراه‌های سیرجان- بندرعباس به طول 320کیلومتر، انار- سیرجان به طول 97کیلومتر، فیروزکوه- قائمشهر، تکمیل بزرگراه تهران- فیروزکوه- قائمشهر، اتمام بزرگراه گرگان- بجنورد- مشهد به طول 83کیلومتر، بزرگراه کمربندی جنوبی بومهن- رودهن و پایان اصلاح قطعه اول مسیر گردنه امامزاده هاشم در جاده‌هراز به‌طول حدود پنج کیلومتر (واریانت امامزاده هاشم) ازجمله پروژه‌هایی به شمار می‌‌آیند که در سال‌جاری به بهره‌برداری خواهند رسید.
بین پروژه‌ها، افتتاح و بهره‌برداری از قطعه چهار آزادراه تهران-شمال در سال‌جاری، اتمام قطعه نخست این پروژه در سال آینده و تعیین تکلیف نهایی دو قطعه میانی و آغاز عملیات اجرایی آنها نیز مؤیدی براهتمام وزارت راه و شهرسازی برای توسعه زیرساخ‌تها و اتمام پروژه‌های نیمه تمام دارد.
اگرچه با افتتاح پروژه‌های مذکور بخشی از پروژه‌های نیمهتمام دولت‌های گذشته، توسط دولت دهم به اتمام خواهد رسید اما این مسئله می‌تواند نقطه‌عطف و سنگ‌بنایی از عزم دولت برای تداوم خدمتگزاری به مردم ایران به‌شمار آید. همچنین تلاش بر این است که با استفاده از ظرفیت‌های قانونی از تمام منابع مالی که اعتبارات قابل استفاده را به چند برابر برساند، استفاده کنیم تا بتوانیم در تسریع اتمام پروژه‌ها موفق باشیم.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که اگرچه با تلاش و مجاهدت، امور به پیش می‌رود اما توجه مسئولان عالی رتبه به‌ویژه مقام معظم رهبری به انجام امور، وظیفه وزارت راه و شهرسازی را دو چندان می‌کند به‌طوری که مقام معظم رهبری در دیدار اعضای محترم هیأت دولت ضمن اشاره به عبور سریع فرصت‌های خدمت، دولت را به مغتنم شمردن یک سال باقیمانده از عمر دولت دهم توصیه و خاطرنشان کردند که در همین یک سال نیز می‌شود کارهای بسیار مهم و بزرگی انجام داد.
ایشان، سال آخر فعالیت دولت دهم را از لحاظ شیرازه‌بندی کارها نیز مهم دانستند و به هیأت وزیران تأکید کردند که شما به پرکاری مشهور هستید همین ویژگی را با جدیت و تا لحظات آخر فرصت خدمت به مردم و کشور، حفظ کنید. رهبر معظم انقلاب، در تشریح برخی نقاط قوت دولت به کارهای وسیع عمرانی در مناطق مختلف کشور اشاره کردند و پیش از این در حرم رضوی در آغاز سال 91فرمودند: «در زمینه خدمات اقتصادی، ده‌ها هزار خانه و مسکن ساخته شد و در اختیار مردم قرار گرفت. این آمارها، آمارهای بزرگی است؛ آمارهای مهمی است. مسکن روستایی ساخته شد، جاده‌ها ساخته شد، بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها ساخته شد. اینها طلیعه دهه پیشرفت و عدالت است.»
حال توجه به این سخنان می‌تواند وظیفه سنگینی در سازندگی کشور و حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی بر دوش مدیران وزارت راه وشهرسازی باشد.
* وزیر راه و شهرسازی