جواب این سؤالها حداقل برای مقامهای رژیم آلخلیفه و درباره بحرین مشخص نیست؛ تهدید، بازداشت، شکنجه، تبعید، زندان و کشتار هیچکدام نتوانسته از شدت اعتراضها در این کشور کوچک حاشیه خلیجفارس کم کند. بیشتر از یکسال و9ماه است که تظاهرات و انقلاب مردم بحرین ادامه دارد و هنوز مقامهای آلخلیفه نتوانستهاند با هیچ حربهای بر آن فائق آیند و هنوز هم با وجود همه خشونتهای نیروهای امنیتی هر روز گوشهای از این کشور شاهد تظاهرات و درگیری است.
اعتراضهای مردم بحرین بعد از انقلابهای تونس و مصر کلید خورد اما هیچکس فکرش را نمیکرد که با حجم گسترده سرکوب در کشوری با جمعیتی حدود یکمیلیونو 300هزار نفر حرکت مردم این کشور اینقدر بتواند دوام بیاورد و آتش اعتراضها گسترش بیشتری هم پیدا کند. واقعیت این است که مقامهای رژیم آلخلیفه برای عبور از بحران این کشور به هر کار و اقدامی دست زدند؛ از شدیدترین خشونتها گرفته تا وعده و وعید برای اصلاحات سیاسی. پافشاری مقامهای آلخلیفه برای در دست داشتن قدرت، باعث شده این متحد مهم برای آمریکا، هنوز هم به سیاست سرکوب خود ادامه دهد. اما چقدر میتوان در کشوری با مساحت 765کیلومترمربع خون ریخت و چقدر از جمعیت این کشور را میتوان در زندانها نگهداشت؟ بعد از ۲۱ماه هنوز هم بحرین آرام نشده و آلخلیفه میداند که توفان همچنان ادامه دارد.
روزهای خشم
بحرین هفته گذشته هم بهدنبال کشتهشدن یک نوجوان ۱۶ ساله توسط نیروهای امنیتی شاهد استقرار نیروهای شبهنظامی گاردملی و درگیری میان مردم و نیروهای امنیتی بود. ناآرامیهای بحرین از روز خشم در ۱۴ فوریه سال ۲۰۱۱ شروع شد. مخالفان بحرینی در آن دوشنبه از مردم این کشور خواستند در تظاهرات صلحآمیز برای درخواست اصلاحات در این کشور شرکت کنند. با فعالیت جوانان بحرینی در شبکههای اجتماعی هزاران نفر در ۲۵ نقطه بحرین در این روز در تظاهرات شرکت کردند. نیروهای رژیم آلخلیفه اما برای متفرقکردن معترضان اقدام به شلیک گازاشکآور و گلولههای پلاستیکی کردند و بمبهای صوتی را به کار بردند. ۳۰ زخمی و یک کشته در این روز باعث شد تا جرقه قیام مردم در این کشور زده شود. میدان لولو در منامه تبدیل به محل نمادین تجمع معترضان شد اما حمله به اجتماع کنندگان در این میدان در روز ۱۷فوریه باعث شد تا معترضان خیلی سریع و پس از ۴ روز از آغاز جدی اعتراضها بفهمند که با ادامه حکومت خاندان آلخلیفه نمیتوانند انتظار بهتر شدن اوضاع را داشته باشند و از آن زمان دامنه درخواستهای آنها برای سرنگونی رژیم این کشور گسترش پیدا کرد.
در ۱۷فوریه که به پنجشنبه خونین مشهور شد نیروهای امنیتی پیش از سپیدهدم در حالی که بسیاری از معترضان در چادرهای خود خواب بودند اقدام به حمله به میدان لولو کردند؛ حملهای که کشتهشدن حداقل ۴ نفر و زخمی شدن ۳۰۰ نفر دیگر را بهدنبال داشت. مقامهای آلخلیفه تصور میکردند که با یک حمله گسترده میدان لولو را پاکسازی میکنند و کار یکسره میشود اما این حمله بسیار خشن باعث شد که درخواست مردم بحرین دیگر فقط اصلاحات نباشد؛ از آن زمان دیگر کسی به کمتر از کنار رفتن رژیم آلخلیفه راضی نشد. گسترش اعتراضها باعث شد تا یکماه بعد و در ۱۴ مارس نیروهای شورای همکاری خلیجفارس متشکل از نظامیان عربستان و امارات وارد این کشور شوند تا به آلخلیفه کمک کنند. یک روز بعد پادشاه بحرین در این کشور سهماه وضعیت فوقالعاده اعلام کرد تا بازداشت معترضان راحتتر و بیدردسرتر شود.
مقامهای آلخلیفه حتی میدان لولو را با خاک یکسان کردند تا به خیال خودشان با از بین رفتن محل نمادین تجمعها همهچیز آرام شود اما هیچچیز آنطور که تصورش را میکردند پیش نرفت و صدای اعتراضها خاموش نشد. هنوز هم بحرین شاهد تظاهرات و درگیری مردم و نیروهای امنیتی است. آمارها نشان میدهد که بیش از ۹۳نفر تاکنون در جریان اعتراضهای این کشور کشته شدهاند. صدها نفر- از فعالان سیاسی و حقوق بشر گرفته تا پزشکان - همچنان در زندان هستند و هنوز هم هر روز گروهی از آنها دادگاهی میشوند. با وجود گفتوگوهای بینتیجه مقامهای رژیم آلخلیفه و مخالفان، این کشور هنوز شاهد سرکوب اعتراضهای مردمی و بازداشت رهبران آنهاست. مقامهای رژیم آلخلیفه هنوز هم شاید به درستی نفهمیدهاند که هرچه سرکوب در بحرین بیشتر میشود، سقف درخواست مردم هم بالاتر میرود.
ادامه سرکوب؛ گسترش اعتراض
هفته گذشته نیروهای شبهنظامی گاردملی بحرین از سوی رژیم آلخلیفه در مناطق مختلف این کشور بهصورت گسترده مستقر شدند تا تلاش برای سرکوب اعتراضهای این کشور با محاصره شرق منامه شدت بیشتری بگیرد و مشخص شود که اعتراضها در این کشور همچنان در اوج است. دولت بحرین در بیانیهای با اعلام استقرار این نیروها در «نقاط استراتژیک» مدعی شده این اقدام برای جلوگیری از حملات احتمالی صورت گرفته است. نیروهای شبهنظامی گاردملی پیش از این بیشتر در نقاط مهم منامه مستقر بودند اما به گفته مخالفان اکنون حوزه عملیاتی آنها گسترش پیدا کرده است. این اقدام پس از گسترش درگیریها در مناطق مختلف این کشور بهدنبال کشتهشدن یک نوجوان ۱۶ساله صورت گرفت.
گزارشها نشان میدهد علیعباس رضی هنگامی که قصد داشت در نمازجمعه منطقه الدراز شرکت کند توسط خودروهای پلیس بحرین زیر گرفته شد و این مسئله موج جدیدی از خشم را در این کشور به راه انداخت. هفته گذشته همچنین دادگاهی ۱۹ فعال سیاسی را به اتهام «تلاش برای کشتن مأموران پلیس» به پنج سال زندان محکوم کرد تا موج جدیدی از محاکمه مخالفان در این کشور کلید بخورد. در هفت نوامبر همچنین رژیم آلخلیفه، شهروندی ۳۱مخالف دولت ازجمله چند نماینده سابق پارلمان از حزب الوفاق را به اتهام برهمزدن امنیت کشور لغو کرد. ادامه اعتراضها پس از ۲۱ماه و ناتوانی رژیم آلخلیفه برای خاموش کردن صدای مردم این کشور باعث شد تا در ۳۰ اکتبر دولت هر نوع تجمع عمومی را بهصورت کلی ممنوع اعلام کند.
وزارت کشور بحرین در اطلاعیهای اعلام کرد که هر نوع تجمع در این کشور ممنوع است و با شرکتکنندگان و سازماندهندگان تظاهرات برخورد قانونی خواهد شد؛ اقدامی که نهادهای بینالمللی حقوقبشر مانند عفو بینالملل آن را بهشدت محکوم کردند. با محکومیت گسترده این اقدام حتی آمریکا بهعنوان متحد نزدیک رژیم آلخلیفه هم مجبور شد در این رابطه ابراز نگرانی کند. با ادامه سرکوب معترضان رهبران مخالفان تأکید کردند که مذاکرات با مقامهای رژیم این کشور به هیچ نتیجهای نرسیده و امیدی به آن نیست.
پادشاهی خونین
حمدبنعیسی آلخلیفه در سال۱۹۹۹ امیر بحرین شد و در سال۲۰۰۲ این کشور را از امیرنشین به پادشاهی تغییر داد. او بهعنوان پادشاه بحرین اکنون مسئول مستقیم سرکوب اعتراضها در این کشور شناخته میشود. بهدنبال اعتراضهای جهانی به سرکوب معترضان، او در سال گذشته کمیسیون تحقیقی درباره وقایع این کشور تشکیل داد که گزارش آن بیشتر به ضرر خودش تمام شد. در گزارش این کمیسیون تأکید شده که نیروهای رژیم آلخلیفه بهصورت سیستماتیک اقدام به شکنجه معترضان و نقض دیگر قوانین حقوقبشر کردهاند. مقامهای رژیم خلیفه همچنین همیشه ایران را بهدست داشتن در ناآرامیهای این کشور متهم کردهاند؛ ادعایی که در گزارش کمیسیون منصوب شده از سوی رژیم آلخلیفه رد شد. معترضان بحرینی علاوه بر برکناری حمدبنعیسی آلخلیفه یکی از مهمترین درخواستهایشان استعفای خلیفهبنسلمان آلخلیفه، نخستوزیر این کشور است.
رکورد نخستوزیری جهان
خلیفه بنسلمان آلخلیفه از سال۱۹۷۱ و اعلام استقلال بحرین نخستوزیر بحرین است. او دیرپاترین نخستوزیر جهان شناخته میشود و برای خودش در این زمینه رکورددار است. عموی پادشاه بحرین که تحصیلات دانشگاهی ندارد و دوره دبیرستان را در منامه گذرانده توسط برادرش در سال۱۹۷۱ نخستوزیر بحرین شد و هنوز هم این مقام را برای خودش بدون انتخاب از سوی مردم در یک رایگیری حفظ کرده است. هر چند پادشاه بحرین اجازه دارد در انتخاب وزرا و عزل آنها دخالت کند اما نخستوزیر بحرین هم در این کشور نقشی کلیدی دارد و برکناری او یکی از خواستههای اصلی مخالفان بهحساب میآید. بیشتر از نیمی از وزرای کابینه خلیفهبنسلمان را بهصورت معمول اعضای خانواده پادشاهی این کشور تشکیل میدهند. بهویژه پستهای کلیدی ازجمله وزارت امور خارجه، کشور، دفاع و دادگستری در دست این افراد قرار دارد. خلیفهبنسلمان آلخلیفه ارتباط بسیار کمی با رسانهها دارد. او در یکی از معدود مصاحبههای خود در سالجاری در گفتوگو با اشپیگل معترضان در این کشور را «گروههای تروریستی» خوانده بود. وی در پاسخ به سؤالی درباره درخواستها برای استعفایش اعلام کرد که تنها با تصمیم پادشاه از سمتش کنارهگیری میکند. نخستوزیر بحرین همچنین درباره رکوردشکنی خود در نخستوزیری در جهان گفته بود که نظامهای دمکراتیک در کشورهای مختلف متفاوت هستند!
نقض حقوقبشر؛ آشکارتر از روز
تا پیش از آغاز اعتراضهای گسترده بحرین هم رژیم آلخلیفه مورد انتقاد نهادهای حقوقبشر قرار داشت اما اکنون اعتراضها به این رژیم از سوی سازمانهای بینالمللی شکل بسیار جدیتری بهخود گرفته است. دیدبان حقوقبشر در آخرین گزارش خود درباره بحرین تأکید کرده که شکنجه بازداشتشدگان تبدیل به یک روال قانونی در این کشور شده است. ۷۰درصد جمعیت بحرین را شیعیان تشکیل میدهند اما مدتهاست که با برخورد تبعیضآمیز خاندان سنیمذهب آلخلیفه مواجه بودهاند.
مردمی که اکثریت جمعیت این کشور را در اختیار دارند میگویند سالهاست که با آنها مانند «شهروند درجه دو» برخورد میشود. این برخورد تبعیضآمیز باعث شده تا بسیاری آن را آپارتاید در این کشور بخوانند. رژیم آلخلیفه به شیعیان اجازه نمیدهد به پستهای کلیدی دست پیدا کنند یا عضو نیروهای پلیس و ارتش شوند.
براساس گزارش مرکز حقوقبشر بحرین، با وجود جمعیت ۷۰درصدی شیعیان، آنها تنها ۱۸درصد مشاغل دولتی را در اختیار دارند. استخدام در ارتش و پلیس هم که بههیچ عنوان برای شیعیان امکان ندارد. از سالها پیش مقامهای رژیم آلخلیفه در تلاش بودهاند تا با انتقال شهروندان دیگر کشورهای سنیمذهب و دادنشناسنامه بحرینی به آنها، درصد جمعیت شیعیان بحرین را کاهش دهند. نهادهای مختلف حقوقبشر گزارشهای مختلفی درباره شکنجه معترضان در جریان اعتراضهای این کشور منتشر کردهاند. گزارشها نشان میدهد که مقامهای رژیم آلخلیفه برای شکنجه و سرکوب معترضان نیروهایی را از کشورهای دیگر مانند پاکستان استخدام کردهاند. همچنین بازداشت و محاکمه پزشکانی که معترضان مجروح شده به وسیله نیروهای امنیتی را مدوا کرده بودند ازجمله اقدامهای آشکار نقض حقوقبشر خوانده شده است. مقامهای رژیم آلخلیفه همچنین بهدنبال ناآرامیهای این کشور به تخریب سازماندهیشده مساجد شیعیان دست زدند که با انتقادهای بینالمللی روبهرو شد. پارلمان انگلیس هم اخیرا در گزارشی با اشاره به حضور نیروهای شورای همکاری خلیجفارس در بحرین برای سرکوب معترضان از دولت این کشور خواست در روابط خود با عربستان و بحرین تجدید نظر کند.به تازگی لغو هر نوع تجمع عمومی باعث شده تا باردیگر نهادهای بینالمللی درباره نقض آزادی بیان در بحرین هشدار دهند.
چهرههای اصلی سرکوب
حمدبنعیسی آلخلیفه، پادشاه
خلیفهبنسلمان آلخلیفه: نخستوزیر
سرلشکر شیخخلیفه بناحمد آلخلیفه: فرمانده کل نیروهای مسلح
سرلشکر شیخ رشیدبنعبدالله آلخلیفه: وزیر کشور
ژنرال محمدبنعیسی آلخلیفه: فرمانده نیروهای گاردملی
ژنرال عادلبنخلیفهبنحمد آلفاضل: رئیس آژانس امنیت ملی
قربانیان دو سال انقلاب
کشتهشدگان: بیش از ۹۳ نفر
مجروحان: بیش از دوهزار و ۹۰۰ نفر
بازداشتشدگان: بیش از دوهزار و ۹۲۹ نفر
اخراج از کار: حداقل چهارهزار و ۵۳۹ نفر
شکنجه: بیش از هزار و ۸۶۶ نفر
تبعید: بیش از ۵۰۰ نفر
منع از تحصیل: ۵۳۴ نفر
کوچکتر از کوچکترین استان ایران
مساحت: 765/3 کیلومترمربع
جمعیت: 1/323/535نفر (تخمین سال۲۰۱۱)
تولید ناخالص ملی: 22/95 میلیارد دلار (گزارش بانک جهانی)
ترکیب جمعیتی: 99/8 درصد مسلمان(۷۰درصد شیعه)