ورود به دوران سالمندی امتیازات بسیاری با خود دارد؛ از قبیل خردمندی، صبوری و رضایت خاطر. اما همین دوران مسائل منفی هم به دنبال دارد، به ویژه آن‌که با ضعیف‌تر شدن بدن، فرد قادر به انجام کارهایی که قبلاً انجام می‌داده، نخواهد بود. با این اوصاف شاید شیوع بیماری افسردگی در سالمندان تعجب‌آور نباشد.این مقاله بیماری افسردگی در سالمندان و راه‌های درمان و مواجهه مؤثر با آن را بررسی می‌کند.
این تصور که افسردگی بخش جدایی‌ناپذیر دوران سالمندی است، تصوری نادرست است، اما با وجود این، بسیاری از سالمندان نگرانی‌های خود را بروز نمی‌دهند و وقتی احساس افسردگی به آنان دست می‌دهد، به‌تنهایی با این احساس دست و پنجه نرم می‌کنند.
اگرچه راه‌های مؤثر برای درمان این بیماری وجود دارد اما به احتمال بسیار افراد سالمند خودکشی را تنها راه رهایی خود می‌دانند. اگر شما یا یکی از دوستان و بستگانتان دچار افسردگی شده‌اید، هرچه زودتر از پزشک خود کمک بگیرید.
بیولوژی افسردگی
افراد سالمند به احتمال بسیار حوادث یا عوامل محیطی را مسئول افسردگی خود می‌دانند، در حالی که مرگ همسر یا دوستان و یا یک بیماری مزمن همگی عوامل مهمی هستند که در افسردگی آنان نقش دارند، عوامل طبیعی بیولوژیک علت بروز افسردگی هستند.
مطالعه و بررسی تصویر‌هایی که از مغز گرفته شده نشان می‌دهد که در افسردگی، مدارهای مغز که مسئول تنظیم و کنترل حالات روحی، تفکر، خواب، اشتها و رفتار فرد هستند، به‌خوبی از عهده انجام کامل این وظایف برنمی‌آیند. ترکیبات شیمیایی که سلول‌های مغزی برای ایجاد ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند از کنترل خارج می‌شوند و این امر هم در افراد سالمند و هم در جوانان یکسان اتفاق می‌افتد و همیشه هم امری است غیرطبیعی.
الگوهای خاص در سالمندان
افسردگی علل خاصی دارد که الگوهای معینی را در افراد سالمند نشان می‌دهند. مثلاً بسیاری از افراد پس از بازنشستگی از کار دچار افسردگی می‌شوند؛ یعنی هنگامی که می‌کوشند تا خود را با وضعیت جدید و جریان عادی زندگی جدید خود وفق دهند، دچار افسردگی می‌شوند.
سپس این افسردگی در دهه بعد زندگی کمتر می‌شود تا این‌که در اواسط دهه 70 عمر عواملی نظیر بیماری‌های مزمن، مرگ مکرر همسالان و دوستان و محدودیت‌های حرکتی عامل افسردگی آنان می‌شود.نحوه بروز علائم افسردگی در سالمندان و جوانان متفاوت است.
اضطراب و کند شدن جریان تفکر و فعالیت در سالمندان شایع است.علاوه بر این، سالمندان تمایل به داشتن علائم بیماری‌های جسمانی دارند، اگرچه پاسخ به این موضوع که این علائم، افسردگی هستند یا فقط بخشی از علائم بیماری‌هایی هستند که با بالا رفتن سن بروز می‌کنند، مشکل است.
سالمندان علاوه بر ابتلا به ضعف‌های جسمی، احتمالاً بیشتر گرفتار بیماری‌های سردرد، تپش قلب، کاهش میل جنسی، دردهای شکمی، دردهای کمری، تنفس کوتاه و یبوست می‌شوند، بیماری‌های خیالی و توهمات نیز بسیار شایع است.همچنین اختلالات ذهنی در بیماران افسرده در سنین 18 – 88 سالگی رخ می‌دهد، اما جوانان از قوای ذهنی بیشتری برخوردارند و لذا این مسائل در سالمندان بیشتر دیده می‌شود. اما مهم، تفاوت قائل شدن میان تاثیرات افسردگی و بیماری‌هایی نظیر آلزایمر است.
بیماری و افسردگی
چندین بیماری وجود دارد که موجب افسردگی سالمندان می‌شوند، از جمله مشکلات قلبی، کم‌کاری تیروئید، کمبود ویتامین 12B، اسیدفولیک و بیماری سرطان.بسیاری از داروها نیز موجب شروع یا تشدید افسردگی می‌شوند، مانند بتابلوکرها، اما داروهایی که در درمان فشار خون استفاده می‌شوند مانند دیگوکسین و استروئیدها و داروهای مسکن نیز موجب حادتر شدن یا شروع افسردگی می‌شوند.افسردگی غالباً پس از سکته پیش می‌آید و درمان آن می‌تواند در بهبودبخشی به توانایی‌های طبیعی بیمار نقش کلیدی داشته باشد.
درمان مؤثر
داروهای ضدافسردگی می‌توانند در بازگرداندن تعادل به هدایت‌کننده‌های عصبی مفید باشند. حمایت‌های اجتماعی و روان‌درمانی نیز در رفع بسیاری از عوامل افسردگی مؤثر هستند.
مطالعات نشان می‌دهند که 80 درصد افراد مبتلا به افسردگی اگر تحت درمان مناسب دارویی و روان‌درمانی و دیگر اقدامات درمانی قرار گیرند، بهبود می‌یابند.اما این بهبودی در سالمندان دیرتر از جوانان حاصل می‌شود و به‌طور متوسط 12 هفته برای رسیدن به بهبود نسبی زمان لازم است و لذا باید صبور بود. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده همزمان از روان‌درمانی و دارو درمانی در پیشگیری از بازگشت افسردگی بسیار مؤثر است.