کتاب اشخاص و گروهها در قرآن تلاشی برای پاسخ به نیازهای جامعه است. برای پاسخ به نیازهای جامعه نیازمند معرفی الگو هستیم و قرآن کتاب اسوههاست؛ هم اسوه مثبت دارد تا مردم آن را سرلوحه قرار دهند و هم الگوی منفی معرفی میکند تا از راه و منش آنها پرهیز کنند.
علاقه و توجه مسلمانان به سرگذشت صالحان و اقوام گذشته، زمینهای برای پژوهشهای قرآنی و تاریخی فراهم کرده است که بخشی از آن به تفحص و تحقیق در زندگی انبیاء مربوط میشود. از آنجا که انسان به الگوهای عینی نیازمند است تا راهنمای او در زندگی باشند، داستانهای قرآن، به ویژه بخشهای مربوط به پیامبران، تنها به منظور خواندن حکایتهای شنیدنی و پندآموز نیست، بلکه واقعیتهای تاریخی است که بر قابلیت الگو بودن قهرمان اصلی این داستانها میافزاید.
برای نمونه در قرآن، نوح (ع) در پایداری و مقاومت، ابراهیم در توحید و بت شکنی، موسی در رهبری و مبارزه با استکبار، عیسی(ع) در مهربانی و محمد(ص) در مکارم اخلاق به عنوان اسوه معرفی شدهاند. از آنجا که فهم درست مطالب به بررسی دقیق شخصیتها و ویژگی آنها بستگی دارد، با گردآوردن مجموعهای از شخصیتها و ویژگیهایشان میتوان تصاویری روشنتر از چهرههای قرآنی-آنگونه که شایسته است- به تصویر کشید و با توجه به نیازهای جامعه، برنامههایی را به مخاطبان رسانه عرضه کرد.
این کتاب در تلاش است تا به بیان کاربرد شخصیتهای قرآن در زندگی فردی و اجتماعی بپردازد و از طریق آشنایی با زندگی و خصوصیات شخصیتهای قرآنی زمینه را برای استفاده این مهم در برنامهها به عنوان ابزاری تبلیغی برای تقویت جنبههای دینی و معنوی فراهم کند.
از سویی دیگر بررسی ویژگی هر یک از شخصیتها از ابعاد مختلف(فردی، اخلاقی، عقیدتی، تبلیغی و...) برای شناخت کامل آنها برای استفاده در برنامه سازی مستند از شخصیتها را باید به عنوان اهداف کتاب اشخاص و گروهها در قرآن ذکر کرد.
کتاب شخصیتهای انسانی در قرآن به دو بخش پیامبران و غیرپیامبران تقسیم بندی شده است.در بخش پیامبران تلاش شده تا به بررسی شناسه اسمی، رفتاری و روانی، تبلیغاتی، خانوادگی، جغرافیایی و زبانی پیامبرانی که نامشان یا وصفشان در قرآن آمده است، پرداخته شود.
بخش غیرپیامبران نیز مردان و زنانی که عملکرد مثبت داشتهاند همچون حضرت لقمان، حضرت طالوت، مریم (ع)، ساره و هاجر دربرگرفته است و از سوی دیگر نیز مردان وزنانی که عملکرد منفیشان در قرآن مورد توجه واقع شده نیز در این کتاب مورد بررسی قرار گرفتهاند.
بخش آخر این کتاب نیز به بررسی شخصیتهای گروهی با تقسیم بندی عملکرد مثبت و منفی آنها پرداخته است. شناسه اسمی و رفتاری آل داوود، آل ابراهیم(ع)، آل عمران در دسته شخصیتهای گروهی با عملکرد مثبت و آل فرعون، اصحاب الرّس نیز به عنوان شخصیتهای گروهی با عملکرد منفی در این کتاب مورد بررسی قرار گرفتند.